“Διπλωματία της μάσκας” – Τι σημαίνει η τουρκική βοήθεια στο Ισραήλ

Η Τουρκία φαίνεται πως εμπνέεται από την γεωπολιτική πραγματικότητα που διαμορφώνει η πανδημία του κορονοϊού, καταφεύγοντας στην “διπλωματία της μάσκας”, μιμούμενη την Κίνα. Την στιγμή που ο κορονοϊός πλήττει βαρύτατα την Τουρκία, η τουρκική κυβέρνηση στέλνει αεροπλάνα με ιατρικό εξοπλισμό στην Ιταλία, στην Ισπανία, ακόμα και στον άσπονδο εχθρό της κυβέρνησης Ερντογάν, το Ισραήλ.

Η ισραηλινή κυβέρνηση κράτησε χαμηλούς τόνους για την τουρκική χειρονομία, την στιγμή που ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Νετανιάχου ευχαρίστησε δημοσίως την Κίνα και τις ΗΠΑ για αντίστοιχη βοήθεια. Προφανώς και αυτό έχει να κάνει με τις βαρύτατες προσβολές που έχουν ανταλλάξει οι Νετανιάχου και Ερντογάν στο πρόσφατο παρελθόν.

Εδώ και χρόνια ο πρόεδρος Ερντογάν εμφανίζεται ως υπερασπιστής της παλαιστινιακής υπόθεσης, συμμαχώντας απροκάλυπτα με την Χαμάς, την ισλαμική οργάνωση που ελέγχει την Λωρίδα της Γάζας από το 2007. Από τότε το Ισραήλ ασκεί ασφυκτικό οικονομικό αποκλεισμό στην Γάζα, με την Χαμάς να εκτοξεύει, κατά καιρούς, ρουκέτες εναντίον του εβραϊκού κράτους.

Παγίως η ισραηλινή κυβέρνηση κατηγορεί τον Ερντογάν ότι «συμμαχεί με την τρομοκρατία». Όμως, παρά τα συχνά διπλωματικά επεισόδια μεταξύ της τουρκικής και της ισραηλινής κυβέρνησης που έχουν προκληθεί, ουδέποτε διαταράχθηκαν σοβαρά οι οικονομικές και εμπορικές σχέσεις των δύο χωρών. Λόγω όμως της δημοσιότητας που πήρε το ζήτημα, δεν θεωρούμε πως η αποστολή της τουρκικής ιατρικής βοήθειας στο Ισραήλ εντάσσεται αποκλειστικά σε αυτές.

O Ερντογάν “ξέχασε” την Γάζα

Αξίζει να σημειώσουμε πως η Τουρκία ταυτόχρονα απέστειλε ιατρική βοήθεια στους Παλαιστίνιους κατοίκους της Δυτικής Όχθης, αποφεύγοντας όμως να κάνει το ίδιο για την Γάζα. Η Δυτική Όχθη ελέγχεται από την κοσμική οργάνωση Φατάχ, την οποία αναγνωρίζει το Ισραήλ. Εάν ήθελε ο Ερντογάν να προκαλέσει το Ισραήλ θα απαιτούσε να αποσταλεί βοήθεια και στην Γάζα, κάτι που όμως απέφυγε να κάνει.

Η μεγάλη φιλοδοξία του Ερντογάν ήταν να μετατραπεί σε ηγέτη του μουσουλμανικού κόσμου, “εργαλειοποιώντας” το Παλαιστινιακό ζήτημα. Όμως, εδώ και αρκετά χρόνια, το Παλαιστινιακό έχει πάψει να συγκινεί τον αραβικό κόσμο. Αυτό έδειξε η σιωπή των αραβικών μαζών για ιστορικής σημασίας γεγονότα, από την αναγνώριση της ισραηλινής κατοχής στην Ιερουσαλήμ και το Γκολάν που προχώρησαν οι ΗΠΑ, μέχρι το απολύτως μεροληπτικό (υπέρ του Ισραήλ) ειρηνευτικό σχέδιο της κυβέρνησης Τραμπ για την Μέση Ανατολή.

Όσον αφορά τα αραβικά καθεστώτα, αυτά περισσότερο φοβούνται το Ιράν ή τις νεοοθωμανικές φιλοδοξίες του Ερντογάν στην Λιβύη, παρά το Ισραήλ. Αυτήν την πραγματικότητα μοιάζει να έχει κατανοήσει πλέον και η Χαμάς, που επιθυμεί να περιορίσει την εξάρτηση της από την Τουρκία. Σίγουρα δεν έχει περάσει απαρατήρητο από τον Τούρκο πρόεδρο πως η παλαιστινιακή οργάνωση συνεργάζεται με τον μεγάλο του εχθρό, τον πρόεδρο της Αιγύπτου Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι.

Η πανδημία ανοίγει το γεωπολιτικό παιχνίδι

Το διπλωματικό και στρατιωτικό κατεστημένο του Τελ Αβίβ δεν επιθυμεί μία ολοκληρωτική ρήξη με την Τουρκία, που υπήρξε η πρώτη μουσουλμανική χώρα που αναγνώρισε το κράτος του Ισραήλ. Εξάλλου, γνωρίζοντας πως ο Ερντογάν δεν είναι αιώνιος, δεν αποκλείεται να προσδοκούν σε μία αναθέρμανση των ισραηλινοτουρκικών σχέσεων, με κάποιον πιο “συνεννοήσιμο” διάδοχο του.

Επομένως ο Ερντογάν, που έχει αποδείξει πως παίζει καλά το παιχνίδι των γεωπολιτικών ισορροπιών, φαίνεται να πιστεύει πως η πανδημία ανοίγει ξανά το γεωπολιτικό παιχνίδι. Ο διεθνής τύπος αναφέρει πως, μέσω της “διπλωματίας της μάσκας”, η Κίνα προετοιμάζεται για την επόμενη μέρα από την πανδημία. Το Πεκίνο προσδοκά να αναλάβει ηγετικό ρόλο στο διεθνές στερέωμα, καλύπτοντας το “κενό” από την αμερικανική απουσία και τις παλινωδίες του Τραμπ.

Δεν φαίνεται καθόλου απίθανο παρόμοιες σκέψεις να έχει και η Τουρκία, πόσο μάλλον που η ραγδαία πτώση των ενεργειακών τιμών, θέτει πλέον εν αμφιβόλω τον ενεργειακό αγωγό East Med, την φιλόδοξη συνεργασία Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ. Εξάλλου δεν θα είναι η πρώτη φορά που η τουρκική διπλωματία θα επηρεαστεί από έναν αστάθμητο παράγοντα, αν θυμηθούμε και την “διπλωματία των σεισμών” του 1999, που είχε σημάνει μία νέα εποχή για τις τότε ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Όμως, από την άλλη πλευρά, ο κορονοϊός έχει μετατραπεί σε μία “ωρολογιακή βόμβα”, που απειλεί να σκάσει στα χέρια του Ερντογάν. Ο φόβος για μία εφιαλτική αύξηση των κρουσμάτων και των θανάτων είναι διάχυτος, πόσο μάλλον που υπάρχουν βάσιμες υποψίες πως η τουρκική κυβέρνηση κρύβει κρούσματα. Η δε δεινή θέση της τουρκικής οικονομίας φέρνει σενάρια προσφυγής στο ΔΝΤ, τα οποία συνεχώς ξορκίζει η κυβέρνηση Ερντογάν. Ο Ερντογάν μπορεί να οραματίζεται μεγάλες γεωπολιτικές ανατροπές μιμούμενος την κινεζική “διπλωματία της μάσκας”, αλλά δεν αποκλείεται τα μεγαλεπήβολα σχέδια του να αποδειχτούν μία κακή απομίμηση.