“Κινέζικη εκδίκηση” στους αμερικανικούς δρόμους

Συνεχίζονται στις αμερικανικές λεωφόρους οι πορείες και οι διαδηλώσεις για τον φόνο του Αφροαμερικανού Τζορτζ Φλόιντ, οι οποίες παίρνουν πλέον έναν περισσότερο πολιτικό χαρακτήρα, χωρίς, ωστόσο, να έχουν εκλείψει εντελώς οι βιαιότητες, αν και έχουν περιοριστεί. Ο Τραμπ έριξε τους τόνους σχετικά με την ανάπτυξη στρατιωτών εναντίον των διαδηλωτών, ενώ διευρύνθηκε το κατηγορητήριο εναντίον του αστυνομικού δράστη, ο οποίος δεν διώκεται πλέον για φόνο από αμέλεια, αλλά για φόνο δεύτερου βαθμού.

Την ίδια ώρα, θέση για όσα συμβαίνουν στους αμερικανικούς δρόμους παίρνουν ηγέτες και κυβερνήσεις άλλων χωρών. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι αντιδράσεις του Πεκίνου, του Χονγκ Κόνγκ και της Τεχεράνης, που βρέθηκαν και εξακολουθούν να βρίσκονται στο στόχαστρο του Ρεπουμπλικάνου για καταστολή διαδηλώσεων στην επικράτειά τους. Ανάλογο είναι το ενδιαφέρον και των αντιδράσεων του Βερολίνου και των Βρυξελλών, κυρίως για το χρόνο που αυτές εκδηλώθηκαν.

Οι συγκρούσεις, οι λεηλασίες και η πυρπόληση δημόσιων κτιρίων, κυρίως όμως οι αντιδράσεις του Τραμπ και η εμμονή του στην καταστολή, που έφτασε μέχρι του σημείου να εξετάζει την ανάπτυξη στρατού, θα μπορούσε να πει κανείς ότι  αποτελούν μια “εκδίκηση” του Πεκίνου και του Χονγκ Κονγκ. Η κινεζική ηγεσία παραμένει, άλλωστε, στόχος του Αμερικανού προέδρου, όπως και η τοπική κυβέρνηση του Χονγκ Κονγκ, για τη βίαιη καταστολή των μαζικών διαδηλώσεων που συγκλόνισαν το 2019 την πρώην βρετανική αποικία.

Τριντό και Ερντογάν 

Παρόλα αυτά, μέχρι και την Παρασκευή 29 Μαϊου, δεν υπήρχαν ιδιαίτερες αντιδράσεις ξένων ηγετών και κυβερνήσεων για όσα συμβαίνουν στις ΗΠΑ. Με εξαίρεση την Ύπατη Αρμοστή του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, η οποία καταδίκασε τον φόνο του Αφροαμερικανού και τις βιαιοπραγίες (οι περισσότερες έγιναν την Τέταρτη και την Πέμπτη, 27 και 28 Μαΐου αντίστοιχα) μόνον δύο ξένοι ηγέτες είχαν εκφράσει άποψη.

Πρώτος ήταν ο Ερντογάν (!), ο οποίος, ενώ ετοιμάζονταν για τις κιτς εκδηλώσεις με αφορμή την επέτειο της Άλωσης της Κωνσταντινούπολης, έγραψε “μαύρα μεσάνυχτα” στο twitter, ότι πρόκειται για έναν «ρατσιστικό» και «φασιστικό» φόνο. Πρόσθεσε μάλιστα ότι η Άγκυρα θα παρακολουθήσει την υπόθεση! Ακολούθησε ο πρωθυπουργός του Καναδά, Τζάστιν Τριντό, η αντίδραση του οποίου είναι λίγο περισσότερο δικαιολογημένη, αν και δεν συνηθίζεται οι Καναδοί πρωθυπουργοί να σχολιάζουν εσωτερικές υποθέσεις των ΗΠΑ.

Ο Τριντό παραδέχθηκε την ύπαρξη ρατσισμού και στον Καναδά, τονίζοντας ότι πρέπει να γίνει πολύ δουλειά σε αυτό το θέμα. Ο Καναδός πρωθυπουργός έχει βεβαίως το προηγούμενο του περασμένου Σεπτεμβρίου, όταν η δημοσίευση μιας φωτογραφίας που τον εμφάνιζε ντυμένο μαύρο  Αλαντίν, με βαμμένο μαύρο το πρόσωπό του, λίγο έλειψε να τινάξει στον αέρα την προεκλογική εκστρατεία του.

Χονγκ Κονγκ και Τεχεράνη 

Το Σαββατοκύριακο, ωστόσο, η κατάσταση άλλαξε δραστικά. Στις ΗΠΑ οι κινητοποιήσεις έλαβαν μαζικότερες διαστάσεις και ο Τραμπ έβαλε στο τραπέζι το ενδεχόμενο της ανάπτυξης στρατιωτών. Ήδη όμως με δηλώσεις του, είχε ανακοινώσει περιορισμούς στην είσοδο Κινέζων στις ΗΠΑ, εξαιτίας του νόμου για την ασφάλεια στο Χονγκ Κονγκ, και αποχώρηση από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, τον οποίο κατηγορεί καιρό τώρα ως “κινεζόφιλο”. Παραλλήλως, εξαφάνισε και τα τελευταία απομεινάρια της συμφωνίας για τα πυρηνικά του Ιράν, καταργώντας τις λίγες εξαιρέσεις από τις κυρώσεις που επέτρεπαν στην Τεχεράνη να εξάγει πετρέλαιο.

Ακολούθησε ένας ορυμαγδός δηλώσεων με τον εκπρόσωπο του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών να αναφέρεται σε «χρόνια ασθένεια» του ρατσισμού στις ΗΠΑ, τα κινεζικά κρατικά μέσα ενημέρωσης και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης να αυξάνουν την ήδη εκτεταμένη κάλυψη των συγκρούσεων στους αμερικανικούς δρόμους. Μάλιστα ορισμένα κινεζικά ΜΜΕ έκαναν ευθεία σύγκριση με τις διαδηλώσεις στο Χονγκ Κονγκ, το οποίο, μαζί με την κατάσταση στην Ταϊβάν, αποτελεί μόνιμο σημείο τριβής στην αντιπαράθεση Ουάσιγκτον-Πεκίνου.

Θέση πήρε τις επόμενες ημέρες και η επικεφαλής της κυβέρνησης του Χονγκ Κονγκ, Κάρι Λαμ, η οποία κατηγόρησε την Ουάσιγκτον ότι χρησιμοποιεί «δύο μέτρα και δύο σταθμά». Άλλα για τις διαδηλώσεις στις ΗΠΑ και άλλα για εκείνες στην πρώην βρετανική αποικία. Αντιδράσεις υπήρξαν όμως και από την Τεχεράνη και μάλιστα την ώρα που ο υπουργός Εσωτερικών εξέφραζε την εκτίμηση ότι θα αυξηθούν οι νεκροί από τις διαδηλώσεις που συγκλόνισαν το Ιράν, τον περασμένο Νοέμβριο, με αφορμή την αύξηση της τιμής της βενζίνης.

Ανώτεροι Ιρανοί αξιωματούχοι, με αφορμή τον φόνο του Αφροαμερικανού Τζορτζ Φλόιντ, κάλεσαν τις ΗΠΑ να «σταματήσουν τη βία» εναντίον του λαού τους, ενώ τα ΜΜΕ κάλυπταν και εκεί, ευρέως, τις διαδηλώσεις και τις συμπλοκές. Σημειώνεται ότι η Ουάσιγκτον εκτιμά σε περίπου 1000 τους νεκρούς από τις διαδηλώσεις του Νοεμβρίου στο Ιράν, ενώ η Διεθνής Αμνηστία αναφέρει ότι σκοτώθηκαν 304 άνθρωποι και η Τεχεράνη δεν έχει ανακοινώσει επίσημο απολογισμό.

Με σκληρή γλώσσα αναφέρθηκε στον φόνο του Τζορτζ Φλόιντ ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν, Αλί Χαμενεΐ, τονίζοντας ότι αυτή είναι η «φύση της Αμερικής» και αυτήν επιβάλλει σε ολόκληρο τον κόσμο. Οι ιρανικές αντιδράσεις συνεχίστηκαν και σήμερα με τον πρόεδρο Ρουχανί, να κάνει λόγο για «άγρια δολοφονία» και να κατηγορεί τον Λευκό Οίκο για «εγκληματική δράση» εναντίον των ίδιων των πολιτών του.

Για γέλια και για κλάματα

Εκεί όμως που είναι πράγματι για γέλια είναι με τη στάση της Ευρώπης. Οι Βρυξέλλες και το Βερολίνο δεν είχαν βγάλει άχνα επί μία εβδομάδα για τα τεκταινόμενα στις ΗΠΑ, από την περασμένη Δευτέρα όμως λύθηκε η γλώσσα τους. Μεσολάβησε βέβαια η επίσκεψη του Τραμπ, το Σάββατο, στο Διαστημικό Κέντρο “Κένεντι” στη Φλόριντα, απ’ όπου έγινε η πρώτη επανδρωμένη ιδιωτική αποστολή της NASA προς τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, η οποία ήταν παραλλήλως και η πρώτη, από το 2011, αμερικανική αποστολή που έγινε χωρίς τη συνδρομή ρωσικών πυραύλων.

Εκεί, για την ακρίβεια κατά την επιστροφή του στην Ουάσιγκτον, ο Ρεπουμπλικάνος ανακοίνωσε τις προθέσεις του να αναβάλλει τη Σύνοδο των G7 (η Μέρκελ είχε απορρίψει ήδη την πρότασή του για μία δια ζώσης συνάντηση) και κυρίως να προχωρήσει σε μια διευρυμένη εκδοχή της με την συμμετοχή και άλλων χωρών, πρωτίστως της Ρωσίας. Μια εκδοχή στην οποία αντιδρά η ΕΕ και κυρίως το Βερολίνο, εξαιτίας της προσάρτησης της Κριμαίας από τη Μόσχα και της κατάστασης στην ανατολική Ουκρανία.

Δύο εικοσιτετράωρα αργότερα Γερμανοί πολιτικοί όλων των πολιτικών αποχρώσεων ανακάλυψαν μια «τρομακτική κλιμάκωση της βίας» στις ΗΠΑ, είδαν μια «διχασμένη χώρα» από την «καταστροφική δύναμη του ρατσισμού» και αρκετοί καταφέρθηκαν ευθέως εναντίον της στάσης του Τραμπ. Ο εκπρόσωπος της Μέρκελ, Ζάιμπερτ, δήλωσε ότι η γερμανική κυβέρνηση είναι συγκλονισμένη από τον θάνατο του Τζορτζ Φλόιντ και έκανε λόγο για «έναν θάνατο που ταρακουνά», ενώ σε πιο διπλωματικό τόνο ο υπουργός Εξωτερικών Μάας σημείωσε ότι «πρέπει να συμφιλιωθούμε» και «να ενωθούμε έναντι των εξτρεμιστών».

Ίδιο ήταν το κλίμα και στις Βρυξέλλες, με τον επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοσέπ Μπορέλ να δηλώνει ότι η Ευρώπη είναι «σοκαρισμένη και συγκλονισμένη» από τον θάνατο του Τζορτζ Φλόιντ. Ο Μπορέλ απέδωσε τον θάνατο του Αφροαμερικανού σε «κατάχρηση εξουσίας», την οποία είπε πως «πρέπει να την καταγγείλουμε και να την καταπολεμήσουμε στις ΗΠΑ και οπουδήποτε αλλού» και απηύθυνε έκκληση για «την αποκλιμάκωση των εντάσεων».

Στην Αυστρία η εκπρόσωπος το υπουργείου Εξωτερικών τόνισε ότι «η βία δεν μπορεί ποτέ να είναι ένα δοκιμασμένο μέσο επίλυσης μιας κοινωνικής σύγκρουσης», όμως οι Σοσιαλδημοκράτες απαίτησαν «μια σαφή θέση από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση» και ζήτησαν επειγόντως μία συζήτηση στην Επιτροπή Εξωτερικής Πολιτικής της Βουλής.

Την ίδια ώρα, στη Γαλλία, ο Μακρόν δεν  … ακούστηκε. Το Παρίσι ήταν, άλλωστε, απασχολημένο με τις δικές του διαδηλώσεις, καθώς με αφορμή τον θάνατο του Τζορτζ Φλόιντ στις ΗΠΑ, χιλιάδες Γάλλοι, παρά την απαγόρευση, βγήκαν στους δρόμους να διαμαρτυρηθούν για τον θάνατο του 24χρονου μαύρου Γάλλου, Ανταμά Τραορέ, το 2016, κατά τη διάρκεια αστυνομικής επιχείρησης.