“Μπραντεφέρ” ΗΠΑ-Ρωσίας στο ουκρανικό μέτωπο

Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού η όλο και μεγαλύτερη συγκέντρωση ρωσικών στρατιωτικών δυνάμεων στα σύνορα με την Ουκρανία. Το Κίεβο κατηγόρησε τη Ρωσία ότι συγκεντρώνει χιλιάδες στρατιώτες στα σύνορα των δύο χωρών και στην Κριμαία, την χερσόνησο που προσαρτήθηκε από τη Μόσχα το 2014.

Στην πραγματικότητα, το Κρεμλίνο απαντά κατ’ αυτόν τον τρόπο στην επιθετική στρατηγική που φαίνεται πως υιοθετεί η κυβέρνηση Μπάιντεν έναντι της Ρωσίας. Ουσιαστικά πρόκειται για ένα “μπραντεφέρ” των δύο υπερδυνάμεων, με πιόνια από τη μία την ουκρανική κυβέρνηση και από την άλλη τους αυτονομιστές της ανατολικής Ουκρανίας, οι οποίοι υποστηρίζονται από τη Μόσχα. Η αντιπαράθεση στην Ουκρανία έχει όλες τις προϋποθέσεις να ξεφύγει από το τοπικό πλαίσιο και να μετεξελιχθεί σε απ’ ευθείας σύγκρουση ΗΠΑ-Ρωσίας, η οποία εκ των πραγμάτων θα συμπαρασύρει και την Ευρώπη.

Δεδομένου ότι η ανατολική Ουκρανία είναι γεωπολιτικά η “αυλή” της Ρωσίας, ο Βλαντιμίρ Πούτιν δεν έχει περιθώρια υποχώρησης. Έχει συνείδηση ότι η Ουάσιγκτον επιδιώκει να του ασκήσει ασφυκτική πίεση για να υπονομεύσει τη θέση του. Γι’ αυτό και αντιδρά με επίδειξη δύναμης. Στέλνει το μήνυμα ότι εάν το Κίεβο επιχειρήσει, παροτρυνόμενο και από τη Δύση, μία μετωπική επίθεση εναντίον των αυτονομιστών της Ανατολικής Ουκρανίας, θα προσκρούσει στη ρωσική στρατιωτική αντίδραση.

Το κρίσιμο ερώτημα

Το κρίσιμο ερώτημα είναι εάν η κυβέρνηση Μπάιντεν είναι αποφασισμένη να εμπλακεί στρατιωτικά στο ουκρανικό μέτωπο, με το επιχείρημα ότι επιδιώκει να προασπίσει την Ουκρανία από τη ρωσική επιθετικότητα. Αυτό σε μεγάλο βαθμό θα φανεί και από τις κινήσεις που θα κάνει το Κίεβο, το οποίο έχει συνείδηση πως δεν μπορεί να αντέξει μία σύγκρουση με τη Ρωσία. Εάν, λοιπόν, επιχειρήσει μετωπική επίθεση, προφανώς θα το πράξει, έχοντας την εγγύηση των Αμερικανών ότι θα επέμβουν στο πλευρό του.

Το Κρεμλίνο δηλώνει σε κάθε τόνο ότι η στρατιωτική δραστηριότητα «δεν συνιστά απειλή για κανέναν». Τα αμερικανικά στρατεύματα στην Ευρώπη, πάντως, έχουν ήδη τεθεί σε επιφυλακή. Η κατάσταση έγινε ακόμα πιο έκρυθμη μετά τον θάνατο δύο Ουκρανών στρατιωτών στην Ανατολική Ουκρανία. Η ουκρανική κυβέρνηση ελπίζει να κεφαλαιοποιήσει πολιτικά την εν εξελίξει κρίση, για να ενταχθεί με “φαστ τρακ” διαδικασίες στο ΝΑΤΟ. Ο πρόεδρος της επανέλαβε, για πολλοστή φορά, πως μια πορεία ένταξης στο ΝΑΤΟ είναι ο μοναδικός τρόπος για να τελειώσει ο πόλεμος στην ανατολική περιοχή Ντονμπάς.

Από την πλευρά της, όμως, η Ρωσία, δια του Ντμίτρι Πεσκόφ, εκπροσώπου του Πούτιν, έχει ξεκαθαρίσει ότι η ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ «θα επιδεινώσει τη σύγκρουση. Αμφιβάλλουμε βαθύτατα για το ότι αυτό μπορεί να βοηθήσει την Ουκρανία κατά κάποιο τρόπο να επιλύσει το εσωτερικό της πρόβλημα. Κατά την άποψή μας, θα επιδεινώσει την κατάσταση, επειδή μιλώντας για την ένταξη στο ΝΑΤΟ δεν πρέπει με κανένα τρόπο να αγνοείται η γνώμη του κόσμου».

Δοκιμασία για τον Μπάιντεν

Κόκκινη γραμμή έχει θέσει η Μόσχα και για την ανάπτυξη στρατευμάτων του NATO στην Ουκρανία. Έχει ξεκαθαρίσει ότι κάτι τέτοιο θα οδηγούσε σε κλιμάκωση της έντασης και θα ανάγκαζε τη Μόσχα να λάβει επιπλέον μέτρα για τη διασφάλιση της εθνικής ασφάλειας της Ρωσίας. Αυτό πρακτικά κατά πάσα πιθανότητα σημαίνει ότι η Ρωσία θα προσαρτήσει τις επαρχίες της Ανατολικής Ουκρανίας που ελέγχουν οι αυτονομιστές.

Η όλη κατάσταση αποτελεί δοκιμασία για το νεοεκλεγέντα πρόεδρο Μπαϊντεν, αλλά είναι σαφές ότι την ένταση προκάλεσε η δική του στάση, κυρίως η περιβόητη δήλωσή του για τον «δολοφόνο Πούτιν». Προς το παρόν ο Αμερικανός πρόεδρος εκφράζει την καθαρή αμερικανική στήριξη στην Ουκρανία, την οποία και επανέλαβε σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχε με τον Ουκρανό ομόλογό του. Έχει επίσης προειδοποιήσει τη Μόσχα να αποφύγει οποιαδήποτε απόπειρα «εκφοβισμού» της Ουκρανίας.

Όπως προαναφέραμε, το κρίσιμο ερώτημα είναι αν οι ΗΠΑ θα περιοριστούν σε διπλωματικές κινήσεις, ή θα στείλουν στρατεύματα του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία. Ένα τέτοιο σενάριο θα οδηγούσε αναπόφευκτα σε παρόξυνση της έντασης, εξωθώντας τη Ρωσία να λάβει επιπλέον μέτρα για να διασφαλίσει την ασφάλειά της. Είναι κάπου εδώ που ξαναμπαίνει στην ατζέντα το πυρηνικό πόκερ.