“Πορτιέρηδες” του Ερντογάν οι Ευρωπαίοι στη Λιβύη

Διεθνείς ανησυχίες προκαλεί το θρίλερ που είναι σε εξέλιξη στη Λιβύη από την Κυριακή, λίγες ημέρες μετά την συνάντηση του Χαφτάρ με τον αλ Σίσι και την ανάληψη πρωτοβουλίας για ειρήνευση από τον πρόεδρο της Αιγύπτου. Ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες θέλουν ήδη αιγυπτιακά στρατεύματα να βρίσκονται σε λιβυκό έδαφος στο πλευρό του στρατάρχη, την ώρα που στη Μεσόγειο ο Ερντογάν γράφει στα παλιά παπούτσια του τον ΟΗΕ και το Βερολίνο και απ΄ ό,τι φαίνεται εξακολουθεί να προωθεί οπλισμό στην κυβέρνηση Σάρατζ.

Τις τελευταίες ώρες πληροφορίες που διακινούνται μέσω των social media αναφέρουν ότι μία τουρκική φρεγάτα, η οποία μάλιστα φέρεται να είναι ενισχυμένη με πυραύλους επιφάνειας-αέρος, βρίσκεται στα ανοιχτά της Λιβύης με σκοπό να βοηθήσει τις δυνάμεις του …στρατού της κυβέρνησης της Τρίπολης να καταλάβουν τη Σύρτη. Μια πόλη με στρατηγική και συμβολική αξία, καθώς είναι η γενέτειρα του Μουαμάρ Καντάφι.

Μέχρι στιγμής οι πιστές στην κυβέρνηση της Τρίπολης δυνάμεις δεν έχουν καταφέρει να πάρουν τον έλεγχο της πόλης από τον στρατό του Χαφτάρ. Από τα μεσάνυχτα της Τρίτης πάντως, οι κυβερνητικές δυνάμεις (πολιτοφύλακες της Τρίπολης, τζιχαντιστές που μετέφερε ο Ερντογάν από τη Συρία και παραστρατιωτικές συμμορίες που μάζεψε ο Σάρατζ από τις λιβυκές επαρχίες) έχουν εξαπολύσει σφοδρή επίθεση εναντίον της έδρας της 604^ης Ταξιαρχίας του Λιβυκού Εθνικού Στρατού (LNA) του Χαφτάρ. Στο έργο αυτό έχουν σύμμαχο και τη βοήθεια τουρκικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών.

Παραλίγο …ελληνοτουρκικό επεισόδιο  

Την ίδια ώρα, σε εξέλιξη είναι άλλο ένα θρίλερ με ύποπτο πλοίο που πλέει από το πρωί της Τετάρτης, στα ανοιχτά της Λιβύης, συνοδευόμενο από τρεις τουρκικές φρεγάτες. Πρόκειται για το πλοίο “Cirkin” με σημαία Τανζανίας, το οποίο φαίνεται να έχει προορισμό τη Λιβύη και θεωρήθηκε ύποπτο για τη μεταφορά οπλισμού στην αφρικανική χώρα. Κατά παράβαση βεβαίως του εμπάργκο που έχει επιβάλλει ο ΟΗΕ και υιοθέτησε η περιβόητη Συνδιάσκεψη του Βερολίνου, η οποία υποτίθεται ότι θα έθετε τις βάσεις και τις προϋποθέσεις για μια πολιτική λύση στη Λιβύη.

Η υπόθεση λίγο έλειψε να εξελιχθεί σε ένα νέο ελληνοτουρκικό επεισόδιο, καθώς ο Ιταλός διοικητής της ευρωπαϊκής επιχείρησης «IRINI» που έχει αποστολή την τήρηση του εμπάργκο όπλων στη Λιβύη, έδωσε διαταγή για την απονήωση ελικοπτέρου από την ελληνική φρεγάτα “Σπέτσαι”, που μετέχει στην επιχείρηση. Το ελικόπτερο, όντως απονηώθηκε και προσέγγισε το σημείο, καλώντας το ύποπτο πλοίο να ανταποκριθεί σε αίτημα για συναινετική νηοψία. Η απάντηση ήρθε όμως από τον πλοίαρχο της μιας εκ των τριών τουρκικών φρεγατών, η οποία δεν ήταν απλώς αρνητική, αλλά συνοδεύτηκε και από έκκληση προς το ελληνικό ελικκόπτερο να απομακρυνθεί από το “Cirkin”, το οποίο, όπως τόνισε τελεί υπό την προστασία της Τουρκίας.

Τελικά, μετά από νέα εντολή της ευρωπαϊκής διοίκησης, το ελικόπτερο επέστρεψε στην ελληνική φρεγάτα, ενώ η παρακολούθηση των τουρκικών πλοίων συνεχίστηκε από τις δυνάμεις της ευρωπαϊκής επιχείρησης IRINI. Οι δυνάμεις που συμμετέχουν στην επιχείρηση Irini δεν βρίσκονται όμως εκεί για να παρακολουθούν. Αντιθέτως, η εντολή τους, η οποία απορρέει από εξουσιοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη βάση αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, είναι ο έλεγχος, η επιτήρηση και η αποτροπή της μεταφοράς πολεμικού υλικού στη Λιβύη.

Αν οι ευρωπαϊκές δυνάμεις αρκεστούν στην παρακολούθηση, αυτό σημαίνει ότι έχουν παραιτηθεί της εντολής τους και έχουν μετατραπεί απλώς σε “πορτιέρηδες” του Ερντογάν στη Λιβύη. Ή, στην καλύτερη περίπτωση, σε υποβοηθητική δύναμη των ΜΚΟ για τη μεταφορά μεταναστών στην Ευρώπη, όπως είχε καταγγείλει εξαρχής ο καγκελάριος της Αυστρίας Κουρτς. Ερωτήματα προκαλούν όμως και οι πληροφορίες ότι η ελληνική φρεγάτα “Σπέτσαι” δεν ήταν απλώς το πλησιέστερο πλοίο στο σημείο, αλλά το μοναδικό στην περιοχή. Και αυτό, παρά το γεγονός ότι, για να καμφθούν οι αντιρρήσεις της Αυστρίας και της Ιταλίας, μεταφέρθηκε ανατολικότερα το επιχειρησιακό πεδίο δράσης της επιχείρησης IRINI.

Αιγυπτο-λιβυκή σύρραξη;

Εντωμεταξύ, το τελευταίο τριήμερο, οργιάζουν οι φήμες για τη συγκέντρωση σημαντικών αιγυπτιακών στρατευμάτων στα σύνορα με τη Λιβύη, ακόμα και για την παρουσία τους επί λιβυκού εδάφους. Η Αίγυπτος, όπως και τα Εμιράτα, στηρίζουν, άλλωστε, ανοιχτά τον στρατάρχη Χαφτάρ, οι δυνάμεις του οποίου ελέγχουν το μεγαλύτερο τμήμα της χώρας και κυρίως το ανατολικό που συνορεύει με την Αίγυπτο.

Ο Χαφτάρ συναντήθηκε την περασμένη εβδομάδα στο Κάιρο με τον Φατάχ αλ-Σίσι και αμέσως μετά, το περασμένο Σάββατο, ο Αιγύπτιος πρόεδος ανακοίνωσε μια νέα πρωτοβουλία για τη Λιβύη, η οποία περιλάμβανε ένα αιρετό συμβούλιο ηγεσίας, κατάπαυση του πυρός από τη Δευτέρα 8 Ιουνίου και αποχώρηση όλων των ξένων στρατευμάτων από τη χώρα.

Η Μόσχα, βασικός παίκτης στη Λιβύη και σύμμαχος του Χαφτάρ, τάχθηκε υπέρ της πρωτοβουλίας, λίγη ώρα αργότερα, ωστόσο, διευκρίνιζε, ότι η Ρωσία και η Τουρκία εγγυώνται την εκεχειρία στη Λιβύη. Προφανώς, όπως και στην Ιντλίμπ, την οποία Πούτιν και Ερντογάν έχουν βάλει εδώ και καιρό στο ίδιο ζύγι με τη Λιβύη, επιδιώκοντας να καταστήσουν και την κατάσταση στην βορειοαφρικανική χώρα μια ρωσοτουρκική υπόθεση. Αυτό όμως προϋποθέτει, αν όχι την συναίνεση, τουλάχιστον την ανοχή του Τραμπ.

Σήμερα Τετάρτη πάντως, η Άγκυρα απέρριψε την αιγυπτιακή πρόταση, χαρακτηρίζοντάς την ως ένα σχέδιο σωτηρίας του στρατάρχη Χαλίφα Χάφταρ, μετά την «αποτυχία» του να καταλάβει την πρωτεύουσα Τρίπολη. Μάλιστα ο Τσαβούσογλου μίλησε για αποτυχημένη εξαρχής προσπάθεια εκεχειρίας.

Ο ίδιος ο Ερντογάν είχε αναφερθεί, άλλωστε, το βράδυ της περασμένης Δευτέρας, μετά τη συνομιλία του με τον Αμερικανό πρόεδρο, σε μια νέα εποχή για τη Λιβύη. Ο Τούρκος πρόεδρος είχε υποστηρίξει ότι υπήρξε συμφωνία «σε κάποια θέματα» με τον Τραμπ, τονίζοντας παραλλήλως, ότι η κυβέρνηση του συμμάχου του Σάρατζ θα συνεχίσει τη μάχη για την κατάληψη της Σύρτης, καθώς και της αεροπορικής βάσης Τζούφρα, που βρίσκεται νοτιότερα.