Ρέκβιεμ της κυβέρνησης Ντμπεϊμπά – Προς εκλογές η Λιβύη

Το τελευταίο βήμα της διαδικασίας πολιτικής μετάβασης ετοιμάζεται να κάνει η Λιβύη, με την διεξαγωγή προεδρικών και βουλευτικών εκλογών, υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών. Οι διεργασίες είναι πυρετώδεις στην πολιτική σκηνή της χώρας, αλλά και στο παρασκήνιο, όπου ΗΠΑ και ΕΕ ενισχύουν τις προσπάθειες του ειδικού απεσταλμένου του ΟΗΕ, Αμπντουλάχ Μπατίλι, που ανέλαβε τον περασμένο Σεπτέμβριο και έχει την συμφωνία όλων των κομμάτων και των εκπροσώπων της κυβέρνησης Ντμπεϊμπά και των θεσμών για κάλπες.

Η πίεση που δέχεται η μεταβατική κυβέρνηση Ντμπεϊμπά να δώσει την συγκατάθεσή της στο Προεδρικό Συμβούλιο υπό τον Αλ Μένφι για την ανακοίνωση εκλογών, αποτυπώθηκε στη δήλωση του μεταβατικού πρωθυπουργού, χθες, που για πρώτη φορά έκανε λόγο για εκλογές, επειδή όπως είπε αυτή είναι και «η βούληση του λαού». Ανάλογη ήταν και η δήλωση της υπουργού Εξωτερικών Αλ Μανγκούς στη Ρώμη, μετά την συνάντησή της με τον υπουργό Εξωτερικών, της Ιταλίας Αντόνιο Ταγιάνι.

Πως αίφνης η κυβέρνηση Ντμπεϊμπά, της οποίας η εντολή έχει λήξει από τον περασμένο Δεκέμβριο, κάνει στροφή και από εκεί που σχεδίαζε νέες συμφωνίες με την Άγκυρα για παραχώρηση θαλάσσιων περιοχών για έρευνες και γεωτρήσεις στην τουρκική εταιρεία TPAO, αποφάσισε να ολοκληρώσει την διαδικασία πολιτικής μετάβασης; Πιέσεις υπήρχαν και όλο το προηγούμενο διάστημα, όμως, στην παρούσα φάση αυτές οι πιέσεις εκκινούν από τις ΗΠΑ. Ο νέος ειδικός απεσταλμένος Ρίτσαρντ Νόρλαντ, που κινείται πίσω από τον απεσταλμένο του ΟΗΕ, Μπατίλι, έχει πάρει επί της αρχής την δέσμευση όλων των θεσμών και των κομμάτων της Λιβύης για άμεση προκήρυξη εκλογών. Παράλληλα σε αυτή την προοπτική έχουν συναινέσει και όλες οι εμπλεκόμενες χώρες στη λιβυκή κρίση (οι αραβικές δια του επικεφαλής του Αραβικού Συνδέσμου Αχμέτ Αμπού Γκάιτ) και οι υπόλοιπες μέσω των απευθείας διαβουλεύσεων με ΗΠΑ και ΕΕ.

Η τοποθέτηση του νέου ειδικού απεσταλμένου του ΟΗΕ, Μπατίλι, στις αρχές φθινοπώρου, συμπίπτει με την εντολή διενέργειας έρευνας προς τον γενικό εισαγγελέα του

Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, Καρίν Χαν, για την διαλεύκανση των καταγγελιών διάπραξης εγκλημάτων πολέμου, στον εμφύλιο που άρχισε με την ανατροπή Καντάφι το 2011. Κλιμάκιο του Δικαστηρίου, έχει ήδη αρχίσει έρευνες στις περιοχές με μαζικούς τάφους. Η ένωση οικογενειών θυμάτων της Λιβύης, ανακοίνωσε ότι στην Ταρχούνα αποκαλύφθηκαν οι πρώτοι μαζικοί τάφοι θυμάτων. Το μακάβριο εύρημα, με 12 σορούς, χρονολογείται από την τελευταία φάση του εμφυλίου, τον Οκτώβριο του 2021.

Ο δρόμος του Διεθνούς Δικαστηρίου

Ο εκπρόσωπος του διεθνούς κλιμακίου ιατροδικαστών, δήλωσε μετά την εξέταση οκτώ ομαδικών τάφων, πως δεν υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία για τις φρικαλεότητες που διαπράχθηκαν από δυνάμεις του πρώην πρωθυπουργού Αλ Σάρατζ και την πολιτοφυλακή του Αμπτουλάχ Θάνι. Από τον εισαγγελέα Καρίν Χαν έχει διαμηνυθεί προς όλες τις κατευθύνσεις ότι σύντομα θα αρχίσει διαδικασία παραπομπής των υπαιτίων στο Διεθνές Δικαστήριο.

Παράλληλα με τις διεθνείς διπλωματικές πιέσεις και την εισαγγελική έρευνα, ο Ντμπεϊμπά έχει πλέον πρόβλημα και στο εσωτερικό, καθώς μαζί με τα κόμματα της Βουλής που ζητούν εκλογές, συμπορεύονται πανεπιστημιακοί, δικαστικοί και διπλωμάτες, που έχουν συγκροτήσει επιτροπή για την διενέργεια εκλογών. Οι εκπρόσωποι της επιτροπής μετέφεραν χθες στον πρόεδρο του Προεδρικού Συμβουλίου Αλ Μένφι το κείμενο της πρωτοβουλίας και προανήγγειλαν καμπάνια σε όλη τη χώρα και ενημέρωση της διεθνούς κοινότητας.

Μέσα στην εβδομάδα ο Αμπντουλάχ Μπατίλι θα έχει νέα συνάντηση με τον πρόεδρο της Βουλής Ακίλα Σάλεχ και τον πρόεδρο του ΣτΕ Αλ Μίσρι, στενό φίλο του Ντμπεϊμπά και της Άγκυρας, προκειμένου να λήξει και η τελευταία θεσμική εκκρεμότητα, για την αποσαφήνιση των ευθυνών και των αρμοδιοτήτων της Βουλής και του ΣτΕ. Στις 8 Δεκεμβρίου ο Μπατίλι ανακοίνωσε ότι θα συναντηθεί με τους ειδικούς απεσταλμένους των ΗΠΑ και της Γαλλίας και στη συνέχεια θα ενημερώσει τα Ηνωμένα Έθνη για τις εξελίξεις στη Λιβύη. Το θέμα θα απασχολήσει τη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ στις 16 Δεκεμβρίου.

Πάγωμα των τουρκολιβικών συμφωνιών

Το πλαίσιο της συμφωνίας εκλογών που είναι υπό διαμόρφωση ορίζει ότι οι συμφωνίες της προηγούμενης κυβέρνησης Σάρατζ, αλλά και της παρούσας Ντμπεϊμπά με την Άγκυρα θα μείνουν ανενεργές. Θα κριθούν μετά τις εκλογές από τη Βουλή και την κυβέρνηση που θα προκύψει. Η νυν κυβέρνηση ή η υπηρεσιακή που θα διενεργήσει τις εκλογές δεν θα προχωρήσει σε άλλες συμφωνίες. Η επίσκεψη που προγραμμάτιζε ο πρόεδρος της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν στην Τρίπολη, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης τριών ετών από το πρώτο Μνημόνιο με τον Σάρατζ και για να δοθεί συνέχεια στο δεύτερο μνημόνιο Τσαβούσογλου-Μανγκούς για την συνεργασία TPAO-NOC, έχει επίσης παγώσει.

Τι θα κάνει η Άγκυρα; Το πιθανότερο είναι να μην κάνει τίποτε και να δεχθεί την λύση των εκλογών στη Λιβύη. Ούτως ή άλλως ο Ντμπεϊμπά είναι αμφίβολο εάν μπορεί να ακολουθήσει τις τουρκικές προσταγές, και από την άλλη, ο όρος του Καΐρου, ότι χωρίς εξομάλυνση της κατάστασης στη Λιβύη οι τουρκο-αιγυπτιακές σχέσεις δεν μπορούν να περάσουν σε νέα φάση, δεν αφήνουν στην Τουρκία περιθώρια για επιθετικές κινήσεις που θα την έφεραν αντιμέτωπη με όλη την διεθνή κοινότητα.

Θα είναι οι λιβυκές εκλογές πανάκεια για τα προβλήματα της χώρας αλλά και αυτά που προκλήθηκαν στην Ανατολική Μεσόγειο; Όχι, όμως, θα είναι καμπή για την επάνοδο της Λιβύης στη διεθνή πραγματικότητα όπως άλλωστε παραδέχθηκε προχθές στη Ρώμη η Αλ Μανγκούς. Αν μη τί άλλο, δεν θα καταρτίζονται εν κρυπτώ μνημόνια ή άλλες συμφωνίες κάτω από το τραπέζι μεταξύ φατριών και μισθοφορικών στρατών, και αυτό δεν είναι λίγο.