Ρόλο μεσολαβητή διεκδικεί ο Ερντογάν στο Ουκρανικό (upd)

H σημερινή επίσκεψη του προέδρου Ταγίπ Ερντογάν στο Κίεβο και οι συνομιλίες με τον Ουκρανό ομόλογό του Βολοντίμιρ Ζελένσκι, έχουν κύριο στόχο την επίλυση του Ουκρανικού. O Ερντογάν επιδιώκει να διατηρήσει τις ισορροπίες μεταξύ της ισχυρής διπλωματικής και αμυντικής στήριξης που παρέχει στην Ουκρανία και των στενών του σχέσεων με τη Ρωσία. Η ένταση μεταξύ ΗΠΑ-Ουκρανίας κλιμακώνεται καθώς η Ουάσινγκτον αποφάσισε να στείλει επιπλέον στρατεύματα στην Ευρώπη, που ο συνολικός αριθμός του φθάνει τα  3.000 άτομα.

Ο Τούρκος πρόεδρος στις δηλώσεις του επανέλαβε από το Κίεβο ότι η χώρα του είναι έτοιμη να κάνει ό,τι μπορεί προκειμένου να τερματιστεί η ρωσοουκρανική κρίση και προσφέρθηκε να φιλοξενήσει μια συνάντηση μεταξύ των προέδρων της Ρωσίας και της Ουκρανίας. Στις δηλώσεις που έκανε, μετά τις σχεδόν τετράωρες συνομιλίες που είχε με τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι στο Κίεβο, ο Ερντογάν επανέλαβε επίσης ότι η Τουρκία είναι αποφασισμένη να στηρίξει «την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας και της Κριμαίας».

Στην κοινή συνέντευξη Τύπου που παραχώρησαν οι δύο ηγέτες, ο Ζελένσκι χαιρέτισε την πρόταση του Ερντογάν να μεσολαβήσει για να τερματιστεί η κρίση και να φιλοξενήσει ειρηνευτικές συνομιλίες. «Θα ήθελα να ευχαριστήσω τον πρόεδρο Ερντογάν για την πρωτοβουλία να αναλάβει μεσολαβητής μεταξύ της Ουκρανίας και της Ρωσίας» για να πέσουν οι εντάσεις, είπε ο Ζελένσκι, τονίζοντας ότι η χώρα του «είναι έτοιμη» να κάνει ό,τι μπορεί για τον σκοπό αυτόν. Λίγο νωρίτερα, οι δύο χώρες υπέγραψαν μια συμφωνία ελευθέρου εμπορίου, την οποία ο Ζελένσκι χαρακτήρισε «ιστορική».

Σημαντική η επίσκεψη

Η παρουσία Ερντογάν στο Κίεβο είναι σημαντική και για την πορεία των αμερικανοτουρκικών σχέσεων, καθώς η Ουάσινγκτον δεν θα επιτρέψει στον Ερντογάν την παραμικρή απόκλιση από την πολιτική του στο Ουκρανικό. Σύμφωνα με ανακοίνωση του Λευκού Οίκου, ο σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ Τζέικ Σάλιβαν και o επικεφαλής σύμβουλος της Τουρκικής Προεδρίας Ιμπραήμ Καλίν συνομίλησαν και δεσμεύτηκαν να «αποτρέψουν περαιτέρω ρωσική επιθετικότητα κατά της Ουκρανίας».

Ταυτόχρονα η Τουρκία προσπαθεί να καθησυχάσει και τη Μόσχα παρά τις διαφορές της στο Ουκρανικό, καθώς γνωρίζει ότι ο Πούτιν διαθέτει ισχυρούς μοχλούς πίεσης απέναντι της (Συρία, Κεντρική Ασία, ενέργεια). Πριν από την επίσκεψη του Ερντογάν, ο Τούρκος υπουργός Άμυνας Χουλουσί Ακάρ τόνισε την δέσμευση της Άγκυρας στη Συνθήκη του Μοντρέ του 1936, που περιορίζει αυστηρά την πρόσβαση των δυνάμεων του ΝΑΤΟ στη Μαύρη Θάλασσα μέσω του Βοσπόρου.

Το ΝΑΤΟ από την πλευρά του θα παρακολουθεί την επίσκεψη για να διασφαλίσει ότι ο Ερντογάν δεν θα παραβιάσει τις δεσμεύσεις του έναντι της Συμμαχίας. Ωστόσο, η τουρκική διαμεσολάβηση για το Ουκρανικό δεν ενθουσιάζει Ουάσινγκτον και Μόσχα. Οι ΗΠΑ προσπαθούν να ελαχιστοποιήσουν τον αριθμό των συνομιλητών με τον Βλαντιμίρ Πούτιν για να δείξουν ότι είναι απομονωμένος, ενώ αυτός θεωρεί ότι το Ουκρανικό μπορεί να επιλυθεί μόνο μέσω άμεσων διαπραγματεύσεων με τους Αμερικανούς.

Ο στόχος του Ερντογάν

Ο Ερντογάν, που επιμένει στη διαμεσολάβηση στο Ουκρανικό, όμως το εγχείρημά του, θεωρείται ιδιαίτερο δύσκολο. Τούρκος αξιωματούχος δήλωσε στο Reuters, ότι η Άγκυρα αναμένει να εκτονωθούν οι εντάσεις μετά τις συνομιλίες με τον Ζελένσκι και ότι ο Ερντογάν θα στείλει μηνύματα καλώντας και τις δύο πλευρές, Ρωσία και Ουκρανία, να δείξουν αυτοσυγκράτηση.

Πρόσθεσε ακόμα ότι η Άγκυρα επιθυμεί συνεχή συνεργασία και με τις δύο χώρες. Ένας στόχος του Τούρκου προέδρου είναι να αναδείξει στη διεθνή διπλωματία το προφίλ του έντιμου διαμεσολαβητή καθώς και να το χρησιμοποιήσει για να αυξήσει τη δημοτικότητά του στο εσωτερικό καθώς κατρακυλά στις δημοσκοπήσεις.

Η Ουκρανία εχει ήδη αποκτήσει περίπου 20 τουρκικά drones Bayraktar TB2 και θα ακολουθήσει και η αγορά άλλων, σύμφωνα με τον πρέσβη της Ουκρανίας στην Άγκυρα Βασίλ Μποντάρ. Επιπλέον, ο ίδιος ανέφερε ότι ένα εργοστάσιο της τουρκικής εταιρείας κατασκευής των drones θα αρχίσει να λειτουργεί στην Ουκρανία μέσα στους τους επόμενους μήνες.

Αμυντικές σχέσεις

Τα drones έχουν τεράστιο ψυχολογικό και πολιτικό αντίκτυπο στην ουκρανική κοινή γνώμη, καθώς η Τουρκία θεωρείται η χώρα που παρέχει όπλα που είναι σύγχρονα για να διατηρήσουν μια στρατιωτική ισορροπία με τις ρωσικές δυνάμεις στα ανατολικά. Το Κίεβο έχει ακόμα παραγγείλει δύο νέες τουρκικής κατασκευής κορβέτες κλάσης Ada, που είναι γνωστές για την ευελιξία τους.

Η απόκτηση αυτών των πλοίων στοχεύει πρωτίστως στην ενίσχυση των δυνατοτήτων μάχης του ουκρανικού ναυτικού Μαύρη και την Αζοφική Θάλασσα. Επίσης, υπάρχουν και φήμες για πιθανή πώληση υποβρυχίου. Με αυτή τη στρατιωτική συνεργασία, η Τουρκία δίνει τη δυνατότητα στην Ουκρανία να εξοπλιστεί με σύγχρονα οπλικά συστήματα για την άμυνά της.

Επιπλέον, από το 2021 η Τουρκία είναι ο μεγαλύτερος ξένος επενδυτής στην Ουκρανία. Οι τουρκικές επενδύσεις ανέρχονται σε σχεδόν 4,5 δισ. δολάρια, με περισσότερες από 700 τουρκικές εταιρείες να δραστηριοποιούνται στην Ουκρανία, μεταξύ των οποίων οι Guris, Terra Tarsa, Agro Produkt Kherson, Pegasus και Turkish Airlines. Η Turkcell έχει αγοράσει τον τρίτο μεγαλύτερο πάροχο κινητής τηλεφωνίας στην Ουκρανία, τη Lifecell, ενώ ο Όμιλος Onur κατασκεύασε τον νέο αυτοκινητόδρομο Κιέβου-Οδησσού, μεταξύ άλλων.

Ο Ερντογάν προβαίνει σε διπλωματικές κινήσεις για την εκτόνωσης της ουκρανικής κρίσης, επειδή γνωρίζει ότι σε περίπτωση ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία θα αναγκαστεί να επιλέξει πλευρές, είτε ΗΠΑ-ΝΑΤΟ είτε τη Ρωσία. Μεταφορικά, ο Τούρκος πρόεδρος βρίσκεται μεταξύ της “Σκύλας και της Χάρυβδης” και θα υποστεί συνέπειες για την επιλογή του.