Σαουδική Αραβία: Ο Διάδοχος, οι εκτελεστές “Τίγρεις”, ο Κασόγκι και η καταγγελία Αλτζάμπρι

Ένας πρώην υψηλόβαθμος Σαουδάραβας αξιωματούχος που έπεσε στην δυσμένεια του Διαδόχου ισχυρίζεται ότι μια ομάδα δολοφόνων ταξίδεψε από τη Σαουδική Αραβία στον Καναδά με σκοπό να τον δολοφονήσει. Αυτό υποτίθεται ότι έγινε λίγες μέρες μετά τη δολοφονία του δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι από μέλη της ίδιας ομάδας –σύμφωνα με μήνυση που κατέθεσε σε δικαστήριο της Ουάσινγκτον, στις αρχές Αυγούστου, ο φερόμενος ως στόχος Σαάντ Αλτζάμπρι.

Ο Αλτζάμπρι κατηγορεί τον πρίγκιπα Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν ότι έστειλε την ομάδα να τον δολοφονήσει ένα χρόνο αφότου έφυγε από τη Σαουδική Αραβία και αφού αρνήθηκε, παρά τις επανειλημμένες προσπάθειες του πρίγκιπα, να επιστρέψει στην χώρα. Ο Αλτζάμπρι αναφέρει επίσης πολλούς φερόμενους συνωμότες, μεταξύ αυτών και δύο άνδρες που κατηγορούνται ότι ήταν πίσω από την δολοφονία του Κασόγκι.

Στις αρχές Δεκεμβρίου οι δικηγόροι του πρίγκιπα Μπιν Σαλμάν έκαναν ένσταση στο δικαστήριο στην Ουάσιγκτον, ζητώντας την απόρριψη της αγωγής του Αλτζάμπρι. Σύμφωνα με την ένσταση ο πρίγκιπας δεν έχει οποιαδήποτε νομική ευθύνη και ότι ο Αλτζάμπρι προσπαθεί να αποσπάσει την προσοχή από μια τεράστια κατάχρηση. «Η καταγγελία του Αλτζάμπρι είναι σφόδρα μελοδραματική, συμπεριλαμβάνοντας μια εισαγωγή που παρομοιάζει τον πρίγκιπα με έναν από τους μεγαλύτερους μοχθηρούς χαρακτήρες του Σαίξπηρ», σύμφωνα με τους δικηγόρους του Μπιν Σαλμάν.

Ποιος είναι ο υποτιθέμενος στόχος

Ο Σαάντ Μπιν Καλίντ Μπιν Σαάντ-Αλλάχ Αλτζάμπρι, 61 ετών, κατάγεται από τη ισχυρή φυλή Ουτμπάχ της Σαουδικής Αραβίας. Είναι κάτοχος πτυχίων στην αραβική γλώσσα και λογοτεχνία, επιστημών ασφαλείας και μεταπτυχιακού στην πληροφορική από πανεπιστήμια της χώρας του. Επίσης, απέκτησε διδακτορικό στη μηχανική υπολογιστών και την τεχνητή νοημοσύνη το 1998 από το Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου. Είναι πρώην υπουργός και αξιωματικός πληροφοριών. Σήμερα ζει εξόριστος στον Καναδά.

Όταν ο βασιλιάς Σαλμάν Μπιν Αμπντουλαζίζ ανέβηκε στο θρόνο τον Ιανουάριο 2015, ο Αλτζάμπρι διορίστηκε Υπουργός Επικρατείας. Από το αξίωμά του απαλλάχθηκε με βασιλικό διάταγμα στις 11 Σεπτεμβρίου 2015, με αφορμή συνάντηση που είχε με τον τότε διευθυντή της CIA, Τζον Μπρέναν, στην Ουάσινγκτον, εν αγνοία του Διαδόχου. Ο Αλτζάμπρι και ο πρώην ανώτερος του, τότε υπουργός Εσωτερικών, πρίγκιπας Μουχάμεντ Μπιν Ναγιέφ, εξεπλάγησαν όταν άκουσαν από την τηλεόραση την είδηση της απόλυσής τους, σύμφωνα με την Washington Post.

Ο Αλτζάμπρι αυτοπεριγράφεται ως «έμπιστος συνεργάτης ανώτερων αξιωματούχων πληροφοριών των ΗΠΑ». Εγκατέλειψε το βασίλειο τον Μάιο 2017, πρώτα πήγε στην Τουρκία και μετά στον Καναδά. Ισχυρίστηκε με την αγωγή του ότι έγινε στόχος λόγω της γνώσης του για τις δραστηριότητες του Μπιν Σαλμάν και των δυνατοτήτων του να υπονομεύσει την επιρροή του. Ο Αλτζάμπρι κατηγορείται εδώ και τρία χρόνια από το Ριάντ ότι μαζί με συνεργάτες του καταχράστηκαν 11 δισ. δολάρια από ταμείο για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, για το οποίο ήταν υπεύθυνος.

Η υποτιθέμενη απόπειρα δολοφονίας

Σύμφωνα με την αγωγή του Αλτζάμπρι, τον Οκτώβριο 2018, ο Διάδοχος έστειλε ομάδα Σαουδαράβων “Τίγρεων” στον Καναδά με τουριστικές θεωρήσεις και από διαφορετικά σημεία εισόδου. Υποστηρίζει πως όταν οι Καναδοί αστυνομικοί τους ρώτησαν εάν γνωριζόντουσαν, απάντησαν ψευδώς πως όχι. Κατά τη διάρκεια δεύτερου ελέγχου, οι Καναδοί «βρήκαν μια φωτογραφία μερικών από τους εναγόμενους ως μέλη της Ομάδας Τίγρεων, αποκαλύπτοντας το ψέμα τους και ανατρέποντας την αποστολή τους», ισχυρίζεται η αγωγή.

Η αγωγή κατονομάζει τον Μπιν Σαλμάν και συνεργάτες του ως υπεύθυνους και ισχυρίζεται ότι η απόπειρα «δολοφονίας» ήταν μέρος μιας ευρείας εκστρατείας του Διαδόχου να κλείσει τα στόματα αντιφρονούντων. Έτσι εξηγεί και τη δολοφονία του Κασόγκι στο σαουδαραβικό προξενείο στην Κωνσταντινούπολη. Ο υπουργός Δημόσιας Ασφάλειας του Καναδά Μπιλ Μπλερ, πάντως, ανακοίνωσε: «Γνωρίζουμε περιστατικά στα οποία ξένοι δρώντες έχουν προσπαθήσει να παρακολουθήσουν, να εκφοβίσουν ή να απειλήσουν Καναδούς και εκείνους που ζουν στον Καναδά».

Σύμφωνα με τον Ρεξ Μπάινεν καθηγητή του Πανεπιστημίου McGill (ειδικεύεται στη Μέση Ανατολή) «Δεν μπορεί κανείς να προσδιορίσει εάν οι ισχυρισμοί είναι αληθείς βάσει της κατάθεσης [της αγωγής] στο δικαστήριο… Ωστόσο, αυτό είναι απολύτως σύμφωνο με το πώς έχουν ενεργήσει οι σαουδαραβικές υπηρεσίες πληροφοριών στην περίπτωση άλλων αντιφρονούντων» (εφημερίδα Star).

Η “Ομάδα Τίγρεων”

Η “Ομάδα Τίγρεων” (Φιρκάτ Ελ Νεμρ) –σύμφωνα με ανώνυμη πηγή που έδωσε συνέντευξη στο Middle East Eye (εδρεύει στο Λονδίνο) και μια πηγή του BBC στη Σαουδική Αραβία που έχει συγγενή στην ομάδα– εκτελεί αντιφρονούντες. Σύμφωνα με την πηγή του Middle East Eye, η ομάδα εκτελεστών αποτελείται από μέλη του στρατού και των υπηρεσιών πληροφοριών με ειδικότητα δολοφονίες εντός και εκτός της Σαουδικής Αραβίας, που περνούν απαρατήρητες.

Ο Σαουδάραβας αυτοεξόριστος στο Λονδίνο Σαάντ Αλ Φακίχ, μιλώντας στο BBC, ισχυρίστηκε ότι ο ρόλος της ομάδας ήταν να σκοτώσει τους αντιπάλους του καθεστώτος. Σύμφωνα με την πηγή του Middle East Eye, πέντε μέλη της “Ομάδας Τίγρεων” που επέλεξε προσωπικά ο Μπιν Σαλμάν φέρεται να ηγήθηκαν της 15μελούς ομάδας που δολοφόνησε τον Κασόγκι.

Σε μεταγενέστερη αναφορά, το Middle East Eye δήλωσε ότι επτά μέλη της 15μελούς ομάδας ήταν προσωπικοί σωματοφύλακες του Μπιν Σαλμάν. Οι New York Times ανέφεραν ότι σύμφωνα με Αμερικανούς αξιωματούχους που είχαν πρόσβαση σε διαβαθμισμένες πληροφορίες, τα μέλη της ομάδας που συμμετείχαν στη δολοφονία του Κασόγκι συμμετείχαν επίσης σε περισσότερες από 12 επιχειρήσεις από το 2017.

Οι αξιωματούχοι των ΗΠΑ αναφέρθηκαν σε αυτήν την ομάδα ως “Σαουδαραβική Ομάδα Ταχείας Επέμβασης”. Η Washington Post ανέφερε ότι σύμφωνα με ανώνυμους Αμερικανούς αξιωματούχους υπηρεσιών πληροφοριών, ορισμένα μέλη της είχαν λάβει ειδική εκπαίδευση από εταιρεία που δραστηριοποιείται στο Αρκάνσας με άδεια του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ ως μέρος της συνεργασίας Ουάσιγκτον-Ριάντ.

Βάσιμες υποθέσεις ή πολιτικά παιχνίδια;

Η Σαουδική Αραβία είναι μυστικοπαθές κράτος με αυταρχική δομή και σκληρούς νόμους. Από την άλλη αντιμετωπίζει αντιπάλους, κάποιοι εκ των οποίων είναι εξίσου αυταρχικοί και αδίστακτοι, όπως Ιράν, Κατάρ, Τουρκία, Μουσουλμανική Αδελφότητα, Χαμάς, Χεζμπολάχ, Αλ Κάιντα, αλλά και κύκλοι στο πολιτικό σύστημα και στα ΜΜΕ των ΗΠΑ. Κάποιοι από αυτούς σχετίζονται μεταξύ τους, άλλοι όχι. Κάποιοι έχουν κοινά συμφέροντα, ενώ άλλοι δρουν από προσωπικά ή και ιδιοτελή κίνητρα.

Στην ιστοσελίδα Middle East Eye και στην Washington Post έγραφε ο Κασόγκι, άρα και τα δύο Μέσα έχουν βεντέτα εναντίον του Μπιν Σαλμάν. Στο Middle East Eye αρθρογραφεί και ο Νταβούτογλου. Σύμφωνα με τον Σάμιουελ Τάντρος του Hudson Institute (συντηρητική αμερικανική δεξαμενή σκέψης) το Middle East Eye και η Middle East Monitor ξεκίνησαν ως θυγατρικές της Μουσουλμανικής Αδελφότητας και ως εναλλακτική λύση στο Al Jazeera του Κατάρ. Η εφημερίδα The National του Άμπου Ντάμπι κατηγόρησε επίσης το Middle East Eye ότι συνδέεται με τη Μουσουλμανική Αδελφότητα.

To Middle East Eye, η Χαμάς και η Μουσουλμανική Αδελφότητα

Ο Μάικλ Ρούμπιν (πρώην αξιωματούχος του Πενταγώνου) της δεξαμενής σκέψης American Enterprise Institute θεωρεί ότι η ιστοσελίδα και ο εκδότης Ντέβιντ Χιρστ είχαν αποκλειστική πρόσβαση σε περιεχόμενο από την Χαμάς. Σύμφωνα με τον Ρούμπιν, ο ιστότοπος καταχωρήθηκε στο σχετικό επιμελητήριο από έναν πρώην υπάλληλο της Interpal, η οποία είναι μια “φιλανθρωπική” οργάνωση με έδρα τη Βρετανία που αναφέρεται από το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ ως οικονομικός υποστηρικτής της Χαμάς. Ισχυρίστηκε επίσης ότι ο Χιρστ απασχολεί συντάκτες που επαινούν και υπερασπίζονται τη Μουσουλμανική Αδελφότητα.

Οι New York Times στηρίζουν γενικά τις προσπάθειες πολλών διαφορετικών τάσεων και ρευμάτων που αντιτίθενται στο αυταρχικό καθεστώς του Ριάντ για διαφόρους λόγους (ανθρώπινα δικαιώματα, αμερικανικές πωλήσεις όπλων, πόλεμος στην Υεμένη, κλπ). Άλλοι σουνίτες δρώντες, όπως η Αλ Κάιντα και η Μουσουλμανική Αδελφότητα μέμφονται το Ριάντ για “φιλελεύθερα ανοίγματα” και για στενές σχέσεις με τις ΗΠΑ.

Η Τουρκία, το Ιράν, το Κατάρ και άλλα κράτη εποφθαλμιούν τον ρόλο της Σαουδικής Αραβίας ως θεματοφύλακα των “Ιερών Πόλεων”, αλλά και τον ρόλο της ως περιφερειακής δύναμης. Ασχέτως αν υπάρχει αλήθεια σε όσα καταλογίζουν στο Ριάντ και στον Διάδοχο, οι περισσότεροι κατήγοροι χρησιμοποιούν εξίσου βάναυσες μεθόδους, άλλοι φανερά και άλλοι με δημοκρατικό προσωπείο.