Σε αναβρασμό και πάλι η “πυριτιδαποθήκη” της Ευρώπης

Σε αναβρασμό και πάλι η Βαλκανική Χερσόνησος. Οι διάσπαρτες ή ακρωτηριασμένες εθνότητες, εθνικές μειονότητες, κοινότητες, προετοιμάζονται, για ένα νέο γύρο αντιπαράθεσης. Ήδη έχουν μπει σε ένα ψυχροπολεμικό κλίμα, που δεν προϊδεάζει για ομαλές και ειρηνικές εξελίξεις. Σέρβοι, Αλβανοί, Μουσουλμάνοι Βόσνιοι, αλλά και Σλαβομακεδόνες, Κροάτες και Βούλγαροι εθνικιστές, καθώς και άλλες εθνικές μειονότητες, όπως οι Τούρκοι στην νότια Βουλγαρία, αλλά και θρησκευτικές και πολιτισμικές μειονότητες, όπως η μουσουλμανική- θρησκευτική μειονότητα της ελληνικής Θράκης, βρίσκονται σε “ζωηρή κινητικότητα”.

Το διακύβευμα είναι η αναθεώρηση του συνοριακού καθεστώτος και κυρίως, η αμφισβήτηση της ύπαρξης προτεκτοράτων και οντοτήτων, που προέκυψαν, κατά βάση, μετά το βίαιο διαμελισμό της Γιουγκοσλαβίας και επιβάρυναν μια ήδη βεβαρυμμένη γεωπολιτική πραγματικότητα, λόγω του βίαιου εγκλωβισμού μειονοτήτων σε εθνικά κράτη, ως το αποτέλεσμα πολέμων (Α και Β’ Παγκοσμίου Πολέμου), εμφύλιων και εθνοτικών και θρησκευτικών ενόπλων συγκρούσεων. Οι ένοπλες συγκρούσεις του προηγούμενου αιώνα, όχι μόνο δεν έλυσαν ουσιαστικά κανένα πρόβλημα, αλλά άφησαν και πολλές εκκρεμότητες, που αποτελούν βραδυφλεγή βόμβα, για την ειρήνη και την σταθερότητα στα Βαλκάνια.

Ενδεικτικό της τραγελαφικής, αλλά ιδιαιτέρως επικίνδυνης κατάστασης στα κεντροδυτικά Βαλκάνια, είναι το εξής περιστατικό: Ο ηγέτης των Σερβοβόσνιων Μίλοραντ Ντόντικ, με ρωσική διαμεσολάβηση καθότι προστατευόμενος του Κρεμλίνου, συναντήθηκε με τον πρόεδρο της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν στην Άγκυρα και απέσπασε υποσχέσεις για βοήθεια. Η Σερβία αναβαθμίζει τις σχέσεις της με τη Ρωσία, κυρίως στον αμυντικό-βιομηχανικό τομέα, αλλά και με την Τουρκία. Παράλληλα όμως, ο Ερντογάν έχει υποσχεθεί βοήθεια στον ηγέτη των Βόσνιων Μουσουλμάνων Μπακίρ Ιζεμπέκοβιτς, προκειμένου να αντιμετωπίσει τους Σερβοβόσνιους!

Αν όμως εμβαθύνουμε λίγο περισσότερο στα τεκταινόμενα στα Βαλκάνια, δεν θα πρέπει να παραβλέψουμε το εξής: Η Τουρκία διεισδύει μέσω του Ισλάμ στα Βαλκάνια και αυτοανακηρύσσεται ως προστάτιδα των μουσουλμάνων της Βαλκανικής και, ταυτόχρονα, διατηρεί ναυτική βάση στην Αλβανία, ενώ είναι βασικός εταίρος της Σερβίας, με προοπτική τη δημιουργία, μιας αντινατοϊκής και ταυτόχρονα φιλορωσικής γεωγραφικής νησίδας στο κέντρο της Βαλκανικής! Φαίνεται ότι επιδιώκει να έχει ενεργό συμμετοχή σε οποιοδήποτε μέτωπο, είτε ως προστάτιδα θρησκευτική (μουσουλμανική)-πολιτιστική, είτε ως στρατιωτική-επιθετική δύναμη , είτε και τα δύο, σε κρίσιμες περιοχές, από τα Βαλκάνια, την Ανατολική Μεσόγειο, στο Ιράκ, το Αφγανιστάν, μέχρι τη Συρία και την Λιβύη.

Ένταση σε Σκόπια και Πρίστινα

Εκρηκτική είναι η κατάσταση και στη Βόρεια Μακεδονία. Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, θα επικρατήσει η εθνικιστική ομάδα του VMRO, που καταγγέλλει την Συμφωνία των Πρεσπών ως “προδοτική” και τον Ζόραν Ζάεφ για “προδότη”! Το ενδιαφέρον είναι ότι (σύμφωνα με τον αλβανικό τύπο των Σκοπίων) το μικρό αλβανικό κόμμα BESA, που μεταπήδησε από τον κυβερνητικό συνασπισμό υπό τον Ζάεφ στην συμμαχία του VMRO-DPMNE, έγινε κατόπιν παρασκηνιακής παρέμβασης του προέδρου της Τουρκίας! Η Ρωσία και η Τουρκία, έχουν εκφράσει την πλήρη αντίθεσή τους με την Συμφωνία των Πρεσπών, που άνοιξε το δρόμο στην Βόρεια Μακεδονία, για την πλήρη ένταξή της στο ΝΑΤΟ.

Η κατάσταση στο Κόσσοβο είναι επίσης έκρυθμη. Στην Μιτροβίτσα, ειδικά στον βόρειο τομέα, είναι συχνές οι συγκρούσεις των Σέρβων με την αστυνομία του Κοσσόβου, με πρόσχημα την πάταξη του λαθρεμπορίου. Συνοπτικά, η κατάσταση διαμορφώνεται ως εξής: Οι Αλβανοί πολιτικοί, με μπροστάρη τον πρωθυπουργό Έντι Ράμα, επιδιώκουν τη δημιουργία της Μεγάλης Αλβανίας, ώστε να ενσωματωθούν στον εθνικό κορμό (Αλβανία), το Κοσσυφοπέδιο, οι αλβανόφωνοι της Βόρειας Μακεδονίας, του Μαυροβουνίου και της νότιας Σερβίας.

Οι Σέρβοι οραματίζονται μια Σερβία που θα προσαρτήσει τους Σερβοβόσνιους, το Κοσσυφοπέδιο (τουλάχιστον τον βόρειο τομέα) και το Μαυροβούνιο. Η Βουλγαρία, επιδιώκει την αποσταθεροποίηση της Βόρειας Μακεδονίας, ώστε να επωφεληθεί και να αυξήσει την γεωγραφική της επικράτεια. Η Άγκυρα, μέσω της τουρκικής μειονότητας που ζει στη νότια Βουλγαρία, θα έχει καταλυτική παρέμβαση στις όποιες επιλογές της βουλγάρικης κυβέρνησης, σχετικά με τα Σκόπια. Οι Κροάτες διεκδικούν μερίδιο στην περίπτωση διάσπασης της Βοσνίας- Ερζεγοβίνης. Στην Κράινα, τον σερβικό θύλακα στα εδάφη της Κροατίας, οι Σέρβοι κάτοικοι της, έχουν διακαή πόθο να φύγουν από την Κροατία και να ενσωματωθούν στη Σερβία.

Κοντολογίς, η “πυριτιδαποθήκη” που λέγεται Βαλκάνια χρειάζεται ιδιαίτερα μεγάλη προσοχή και υπεύθυνες παρεμβάσεις από διεθνείς παράγοντες, έγκαιρα και χωρίς προκαταλήψεις. Η αναζωπύρωση του εθνικισμού και του μεγαλοϊδεατισμού, πρέπει να αντιμετωπιστεί και να αποδοκιμαστεί ως πολιτική έκφραση. Η επανάληψη λαθών του παρελθόντος, όπως ο διαμελισμός της Γιουγκοσλαβίας μετά τους βομβαρδισμούς από το ΝΑΤΟ, ή οι ανεδαφικές και προβληματικές λύσεις, όπως η Συμφωνία του Ντέιτον, ή η αναγνώριση της κρατικής οντότητας του Κοσσόβου, θα πυροδοτήσουν εκρηκτικές και μάλλον οδυνηρές καταστάσεις.