Σεΐφ Καντάφι: Σύμμαχοι και αντίπαλοι στην μάχη για την εξουσία

Ο Σεΐφ Καντάφι, στην προσπάθεια του να προωθήσει την υποψηφιότητά του για την προεδρία της Λιβύης συγκέντρωσε γύρω του μια δράκα έμπιστων ατόμων, κάποιοι εκ των οποίων είχαν υπηρετήσει το καθεστώς του πατέρα του. Άλλοι πρώην πιστοί, του γύρισαν την πλάτη καθώς οι φραξιονισμοί δεν λείπουν και εντός του κόμματος το οποίο προσπαθεί να καθιερώσει. Η υποψηφιότητά του, εξάλλου, ήταν “βόμβα” στο χαοτικό περιβάλλον της Λιβύης.

Πολλοί πιστεύουν ότι οι προεδρικές εκλογές, που ήταν προγραμματισμένες για τις 24 Δεκεμβρίου, αναβλήθηκαν γι’ αυτόν τον λόγο, αν κι αυτό δεν ευσταθεί. Η ανακοίνωση της υποψηφιότητάς του, στις 14 Νοεμβρίου 2021, οδήγησε γρήγορα σε αντιπαράθεση με τον Χαλίφα Χάφταρ, με τον οποίο ανταγωνίζεται λίγο πολύ για την ίδια δεξαμενή ψηφοφόρων. Ο Σεΐφ αλ Ισλάμ Καντάφι απολαμβάνει δημοτικότητας, παρόλο που οι συμμετέχοντες στην εξέγερση κατά του πατέρα του, του καταλογίζουν ότι είναι υπεύθυνος για τις τότε σφαγές διαδηλωτών.

Ταυτόχρονα, στην Αφρική και ιδιαίτερα στην υποσαχάρια Αφρική, το όνομα Καντάφι εξακολουθεί να περιβάλλεται από μανδύα “παναφρικανικής” ενότητας. Λόγω αυτής της αίγλης, η ανακοίνωση της επιστροφής του υιού αντιμετωπίστηκε με ενθουσιασμό σε πολλά κράτη. Ο ίδιος έχει ξαμολήσει άτομα εμπιστοσύνης του, ώστε να αποκατασταθούν εκ νέου οι επαφές της οικογένειας με Αφρικανούς ηγέτες. Είναι, λοιπόν, χρήσιμο να εξετάσουμε ποιοι είναι οι φίλοι του και ποιοι οι εχθροί του στην διελκυστίνδα εξουσίας στη Λιβύη.

Οι φίλοι του Σεΐφ Καντάφι

Μοχάμεντ Αμπού Αγίλα: Ο 69χρονος Αγίλα υπήρξε στο παρελθόν διευθυντής του πολιτικού γραφείου του Μουαμάρ Καντάφι, θέση την οποία έχει αναλάβει και για τον Σεΐφ. Υπήρξε κοσμήτορας της Σχολής Μηχανικών στο πανεπιστήμιο της Τρίπολης, κατάγεται από το Al Jawsh, μικρή πόλη στην Τριπολίτιδα και προέρχεται από τη μικρή φυλή Al-Sian που αντιτάχθηκε στη στρατιωτική επέμβαση του διεθνούς συνασπισμού το 2011. Αμιγώς τεχνοκράτης, υπήρξε και υπουργός Μεταφορών (2007-09). Το 2009-10 ήταν γενικός διευθυντής έργων δημόσιας υποδομής, στέγασης και μεταφορών. Είναι επίσης γνωστό ότι διατηρεί καλές σχέσεις με τη Μόσχα, η οποία διατήρησε στενούς δεσμούς με την οικογένεια Καντάφι μετά το 2011.

Ο δικηγόρος Καλέντ Αλ Ζαΐντι έχει την φήμη αφοσιωμένου ακόλουθου του Μουαμάρ. Εργαζόταν για την οικογένεια αρκετά πριν από την πτώση του καθεστώτος. Θεωρείται άριστος νομικός. Έγινε γνωστός όταν στρατεύματα του Χάφταρ προσπάθησαν να εμποδίσουν τους δικαστές στο δικαστήριο της Sebha να αποφανθούν σχετικά με την έφεση που είχε καταθέσει ο Σεΐφ όταν αποκλείστηκε από την προεδρική κούρσα της Λιβύης.

Υπερασπίστηκε με επιτυχία την υποψηφιότητα του Σεΐφ Καντάφι, η οποία τελικά έγινε εκ νέου δεκτή. Η αγόρευσή του θεωρήθηκε εμβληματική και πολλά αφρικανικά και αραβόφωνα μέσα την μετέδωσαν εξ ολοκλήρου. Κέρδισε την εμπιστοσύνη του υιού Καντάφι και έγινε ο νομικός του σύμβουλος. Θεωρεί δε ότι, παρά την καταδίκη του Σεΐφ Καντάφι το 2015 από δικαστήριο της Τρίπολης, είναι ελεύθερος μετά το νόμο περί αμνηστίας.

Φιλικά δίκτυα

Η Σούχα Αλ Μπεντρί είναι Γαλλίδα υπήκοος ιρακινής καταγωγής, φίλη και συνεργάτης της οικογένειας Καντάφι από πολύ καιρό. Στενές σχέσεις διατηρεί με τον εξάδελφο του Μουαμάρ, Αχμέντ Γκαντάφ Αλ Νταμ που ζει στο Κάιρο, με τον οποίο γνωρίζονται από τα φοιτητικά της χρόνια. Αφού πέρασε από το Κέντρο Προοπτικών και Στρατηγικών Μελετών του Παρισιού, το 2019 επικοινώνησε μαζί της ο Μοχάμεντ ελ-Γκάντι, ως απεσταλμένος του Σεΐφ Καντάφι και του Συμβουλίου Φυλών και Πόλεων (όργανο που επίσης πρόσκειται στον υιό Καντάφι) και της ζήτησε να εντάξει το δίκτυό της στην υπηρεσία του μελλοντικού υποψηφίου.

Υπό αυτό τον μανδύα, της ανατέθηκε η δημιουργία γραφείων στο εξωτερικό (Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, Ουάσιγκτον, Ντακάρ και Αμπιτζάν). Η Μπεντρί ήταν επίσης υπεύθυνη για τη δημιουργία επαφής με τις τοπικές αρχές και την προώθηση της εικόνας του Σεΐφ Καντάφι ως μεταρρυθμιστή, υπενθυμίζοντας ειδικότερα τον ρόλο του στην απελευθέρωση των Βούλγαρων νοσοκόμων το 2007. Σε επαγγελματική της ιστοσελίδα αναφέρει τον εαυτό της, επίσης ως “ακόλουθος της αυτής εξοχότητας Σααντί Καντάφι” ( Attacheé aupres de son Excellence Mr. Saadi Khaadafi), αδελφού του Σεΐφ. Ο Σααντί αφέθηκε ελεύθερος στις 5 Σεπτεμβρίου 2021, μετά από επτά χρόνια κράτησης στην Τρίπολη και έκτοτε ζει στην Τουρκία.

Ο Χασάν Ανάν, πρώην επικεφαλής πρωτοκόλλου του Σααντί Καντάφι, διευθύνει το γραφείο της Μαδρίτης. Κάνει προσπάθειες από το 2019 να ανοίξει διάλογος στη Γαλλία για τα τεκταινόμενα στη Λιβύη και γι’ αυτό καλλιεργεί επαφές με Γάλλους βουλευτές. Υπήρξε για 15 χρόνια σύμβουλος του Σαουδάραβα πρίγκιπα Σουλτάν Μπεν Αμπντουλαζίζ, θέση από την οποία παραιτήθηκε κατά τον πρώτο Πόλεμο του Κόλπου (1991), σε ένδειξη αλληλεγγύης προς το Ιράκ, απ’ όπου κατάγεται.

Ερείσματα στην Αφρική

Ο Ταγιέμπ Μπεναμπντερχμανέ είναι Γαλλοαλγερινός επιχειρηματίας που επρόσκειτο κάποτε στο Κατάρ, αλλά αποστασιοποιήθηκε. Έγινε ειδικός σύμβουλος του Σεΐφ Καντάφι τον Σεπτέμβριο 2021, όταν ανακοινώθηκε η υποψηφιότητά του. ‘Eχει εκτενές δίκτυο γνωριμιών στην Αφρική, ιδιαίτερα στη Δυτική Αφρική, κυρίως στη Γουινέα, με το οποίο έχει αποβεί χρήσιμος σε διάφορους ηγέτες. Για παράδειγμα, οργάνωσε την επίσκεψη του Χάφταρ στην πρωτεύουσα του Κονγκό το 2017, όπως και την επίσκεψη του προέδρου Μοχάμεντ Ελ Μένφι τον περασμένο Ιούλιο στην ίδια πόλη.

Κάποιες πηγές τον θέλουν να γνωρίζει προσωπικά τις Γαλλίδες πρώην υπουργούς Γιαμίνα Μπενγκιγκί και Ρασιντά Ντατί. Σαν στέλεχος, εργάστηκε αρχικά στον τομέα του εφοδιασμού, των οδικών μεταφορών και των κατασκευών στον όμιλο F2B της Γουινέας. Το 2016, ίδρυσε το “The Geopolitical Club”, ένα think-tank αφιερωμένο σε γεωπολιτικά και στρατηγικά ζητήματα που του επιτρέπει να επεκτείνει τις διασυνδέσεις του.

Ο Γιάγια Ντιαλό είναι Γαλλοσενεγαλέζος. Αρχικά είχε στραφεί προς τον Χάφταρ και μετά συμπαρατάχθηκε με τον Σεΐφ Καντάφι, «τον μόνο που μπορεί να ενώσει και να ειρηνεύσει τη Λιβύη», όπως είπε σε τοπική εφημερίδα. Δημιούργησε την επιτροπή υποστήριξης αφιερωμένη στην υποψηφιότητα του υιού Καντάφι και πραγματοποίησε σχετική συνέντευξη Τύπου παρουσία του Μπεναμπντερχμανέ στο Ντακάρ τον Δεκέμβριο 2021.

Ο Ντιαλό έχει ένα εκτεταμένο δίκτυο στην Αφρική, το οποίο μάλιστα έχει εξυπηρετήσει και τον πρώην Γάλλο πρόεδρο Φρανσουά Ολάντ κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του το 2012. Η αποστολή που του έχει ανατεθεί από τον υιό Καντάφι είναι να πείσει τους Αφρικανούς ηγέτες να υποστηρίξουν την εκλογική διαδικασία στη Λιβύη, όπου “φυσικά” μόνο ο Σεΐφ Καντάφι μπορεί να κερδίσει!

Πρώην συνεργάτες νυν αντίπαλοι

Ο Σεΐφ Καντάφι δεν έχει μόνο συμμάχους. Υπάρχουν και πρώην συνεργάτες του πατέρα του, που έχουν στραφεί εναντίον του. Κυριότερος είναι ο πρώην στρατηγός Χάφταρ. Το 1987, αφού πιάστηκε αιχμάλωτος στο Τσαντ, αυτός και οι συνάδελφοί του σχημάτισαν μια ομάδα που ήλπιζε να ανατρέψει τον πατέρα Καντάφι. Απελευθερώθηκε γύρω στο 1990 σε μια συμφωνία με τους Αμερικανούς και πέρασε σχεδόν δύο δεκαετίες στη Βιρτζίνια, όπου και απέκτησε αμερικανική υπηκοότητα. Το 1993, καταδικάστηκε σε θάνατο ερήμην για εγκλήματα κατά της Λιβυκής Αραβικής Τζαμαχιρία. Στην εξέγερση του 2011 κατείχε σημαντική θέση. Η ρήξη του με την οικογένεια Καντάφι προηγήθηκε της εξέγερσης, αλλά έχει προσεταιριστεί ομάδες του παλαιού καθεστώτος.

Άλλος πολύ σημαντικός συνεργάτης της οικογενείας Καντάφι, που πολλοί ανέμεναν να στηρίξει τον Σεΐφ Καντάφι είναι ο πρώην βοηθός του πατέρας του, Μπασίρ Σαλέχ Μπασίρ. Πριν την ανατροπή του καθεστώτος ήταν επικεφαλής του Libyan African Portfolio, ενός κρατικού επενδυτικού ταμείου που επένδυε τον πετρελαϊκό πλούτο της Λιβύης κυρίως στην υποσαχάρια Αφρική και χρησίμευσε ως ενδιάμεσος μεταξύ της Λιβύης, αφρικανικών κρατών και της Γαλλίας. Ο Μπασίρ αιχμαλωτίστηκε μετά τη μάχη της Τρίπολης κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, αλλά αργότερα κατέφυγε μετά από περιπέτειες στην Νότια Αφρική, όπου το 2018 έγινε μια περίεργη απόπειρα εναντίον του.

Ο αποκαλούμενος και “ταμίας του Καντάφι” δεν επέστρεψε στη Λιβύη. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Μπασίρ προσπάθησε να επικοινωνήσει με τον υιό Καντάφι, αλλά ο Σεΐφ θεωρεί ότι εξαρτάται από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Ο Μπασίρ ζει εκεί από το 2018, αφότου έφυγε από τη Νότια Αφρική. Έχει υποβάλει υποψηφιότητα, αλλά στις 24 Νοεμβρίου 2021 η Ανώτατη Εκλογική Επιτροπή της Λιβύης ακύρωσε την υποψηφιότητά του. Δεν έχει γίνει γνωστό αν προσέβαλε την απορριπτική απόφαση. Δεν φαίνεται, πάντως, να έχει πιθανότητες να κερδίσει, αλλά φαίνεται ότι έχει συμμαχήσει με τον Χάφταρ σε μια προσπάθεια να αποδυναμώσει την υποψηφιότητα του Σεΐφ Καντάφι, με σκοπό την τελική επικράτηση του Χάφταρ στους νοσταλγούς του παλαιού καθεστώτος.

Τέλος, ο 35χρονος Νιντάλ Μπαντρντίν, που ως εντεταλμένος του Σεΐφ Καντάφι το 2020 είχε δημιουργήσει το κόμμα, έχει αποστασιοποιηθεί από την αυλή του υιού Καντάφι. Πρόβαλε ως λόγο σε γαλλικό έντυπο, τον συντηρητισμό της παλιάς φρουράς. Συγκεκριμένα, ανέφερε ότι πρόσωπα που επηρεάζουν τον Σεΐφ, όπως ο Μοχάμεντ Αμπού Αγίλα, είναι ρεβανσιστές, εχθρικοί σε οποιαδήποτε αλλαγή και δεν κινούνται σε μεταρρυθμιστική κατεύθυνση.