Σε καραντίνα ο Λίβανος από τις χώρες του Κόλπου

Μαίνεται ο διπλωματικός και οικονομικός πόλεμος των χωρών του Κόλπου με τον Λίβανο, ο οποίος ξεκίνησε έπειτα από τις επικριτικές δηλώσεις για την εμπλοκή της Σαουδικής Αραβίας στον πόλεμο της Υεμένης, που προέβη ο Λιβανέζος υπουργός Πληροφοριών Ζορζ Κορντάχι. Μετά την Σαουδική Αραβία, το Μπαχρέιν και το Κουβέιτ, ήρθε και η σειρά των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων να ανακαλέσουν τον πρεσβευτή τους από τον Λίβανο, με την Σαουδική Αραβία να απαγορεύει όλες τις εισαγωγές λιβανέζικων προϊόντων.

Η κρίση ξεκίνησε όταν μεταδόθηκε βίντεο με δηλώσεις του Κορντάχι σε τηλεοπτική εκπομπή, την περίοδο που δεν ήταν υπουργός, στις οποίες αποκαλούσε «γελοία» την στρατιωτική επέμβαση του διεθνούς συνασπισμού (υπό την Σαουδική Αραβία) στον πόλεμο της Υεμένης, χαρακτηρίζοντας μάλιστα τους σιίτες αντάρτες Χούθι, ως «αμυνόμενους απέναντι σε μία εξωτερική επίθεση».

Η απάντηση του Ριάντ και των υπόλοιπων σουνιτικών μοναρχιών ήταν άμεση και ήρθε σε μία περίοδο που ο Λίβανος ήλπιζε σε οικονομική βοήθεια από τα πάμπλουτα κράτη του Κόλπου, καθώς η οικονομία της χώρας είναι υπό κατάρρευση, μετά την πολύνεκρη έκρηξη του περασμένου Αυγούστου στην Βηρυτό, από φορτίο νιτρικής αμμωνίας που είχε μεταφερθεί παράνομα σε αποθήκη στην λιβανέζικη πρωτεύουσα.

Η κρίση μεταφέρθηκε και εσωτερικό της λιβανέζικης κυβέρνησης. Ο σουνίτης πρωθυπουργός Νατζίμ Μικάτρι κάλεσε τον Κορντάχι να παραιτηθεί, εμμέσως και ο Χριστιανός μαρωνίτης πρόεδρος της χώρας Μισέλ Αούν, ο οποίος επέκρινε «όσους διαταράσσουν τις σχέσεις με την αδελφή Σαουδική Αραβία». Όμως στην παραίτηση Κορντάχι αντιτάσσεται έντονα η σιιτική οργάνωση Χεζμπολάχ, χωρίς τις ψήφους ή την ανοχή της οποίας δεν μπορεί να σταθεί καμία κυβέρνηση στον Λίβανο. Η σιιτική οργάνωση απείλησε πως αν απομακρυνθεί ο Κορντάχι, θα αποσύρει όλους τους υπουργούς της, γεγονός που θα εντείνει την πολιτική κρίση στην χώρα.

Η αιματοχυσία στην Βηρυτό

Της διπλωματικής κρίσης, είχε προηγηθεί η διαδήλωση οπαδών της Χεζμπολάχ και του συμμάχου της, του σιιτικού κόμματος Αμάλ, έξω από το Δικαστικό Μέγαρο της Βηρυτού, η οποία κατέληξε σε αιματοχυσία όταν ελεύθεροι σκοπευτές άνοιξαν πυρ αδιακρίτως εναντίον του πλήθους και σκότωσαν έξι υποστηρικτές των δύο σιιτικών οργανώσεων. Αν και δεν είναι οι πρώτες συγκρούσεις στον Λίβανο, καθώς έχουν σημειωθεί συμπλοκές της Χεζμπολάχ με ένοπλες σουνιτικές ομάδες, το αιματηρό επεισόδιο στην Βηρυτό έβαλε “φωτιά” στην πολιτική αντιπαράθεση στην χώρα, ξυπνώντας τις μνήμες του εμφυλίου πολέμου.

Αιτία για τις διαδηλώσεις υπήρξε το αίτημα της Χεζμπολάχ και της Αμάλ να εξαιρεθεί ο δικαστής που έχει αναλάβει την έρευνα για την πολύνεκρη έκρηξη του Αυγούστου, έρευνα που οι σιιτικές οργανώσεις χαρακτηρίζουν «προκατειλημμένη, καθώς ζητά να καταθέσουν αξιωματικοί ασφαλείας που ανήκουν στην Αμάλ. Χεζμπολάχ και Αμάλ κατηγόρησαν το κόμμα Λιβανέζικες Δυνάμεις ότι είχε παρατάξει τους ελεύθερους σκοπευτές, αν και ο αρχηγός τους, ο μαρωνίτης Χριστιανός Σαμίρ Τζατζά, το αρνήθηκε.

Για την μαρωνιτική λιβανέζικη Δεξιά και τον παλιό πολέμαρχο του λιβανέζικου εμφυλίου Τζατζά, ο δικαστής αποκάλυψε το “αόρατο χέρι” που είχε προκαλέσει την φονική έκρηξη που, κατά τον ίδιους, βρίσκεται στην Χεζμπολάχ και στους σιίτες συμμάχους της. Ο Τζατζά προέρχεται από τους κόλπους των Χριστιανών Φαλαγγιτών, η ηγεσία των οποίων είναι υπεύθυνοι για φρικτά εγκλήματα του λιβανέζικου εμφυλίου, με κυριότερο την σφαγή χιλιάδων Παλαιστινίων προσφύγων, ακόμα και γυναικόπαιδων, στους καταυλισμούς Σάμπρα και Σατίλα το 1982.

Η Χεζμπολάχ τον παρομοιάζει με τον διαβόητο πολέμαρχο των Φαλαγγιτών Μπασίρ Τζεμαγιέλ, ο οποίος είχε φτάσει να επιδιώκει ανεξάρτητο μαρωνιτικό κράτος, υπό την προστασία του Ισραήλ. Όμως, η Χεζμπολάχ κατάφερε να κυριαρχήσει πολιτικά στον Λίβανο, εμφανιζόμενη ως εθνικοαπελευθερωτική οργάνωση κατά της ισραηλινής κατοχής και όχι ως μία φιλοϊρανική σιιτική πολιτοφυλακή.

Σε αντίθεση με την Αμάλ και φυσικά με τους Φαλαγγίτες, η Χεζμπολάχ δεν είχε εμπλοκή στις εμφύλιες-σεχταριστικές συγκρούσεις του παρελθόντος. Επιπλέον έχει συμμαχήσει με κόμματα των Χριστιανών μαρωνιτών, όπως αυτό του προέδρου της χώρας Μισέλ Αούν, ενώ και ο υπουργός Πληροφοριών Κορντάχι, του οποίου την παραμονή υποστηρίζει, είναι μαρωνίτης Χριστιανός: Πρόκειται για έναν από τους πιο δημοφιλείς τηλεοπτικούς παρουσιαστές του Λιβάνου, γνωστός κυρίως από το παιχνίδι “Ποιος θέλει να γίνει εκατομμυριούχος”.

Το Ριάντ πατάει πόδι

Ο Λίβανος υπήρξε πεδίο αντιπαράθεσης του ακήρυχτου πολέμου της σουνιτικής Σαουδικής Αραβίας με το σιιτικό Ιράν, έναν πόλεμο τον οποίο το Ριάντ έχασε κατά κράτος. Τόσο το καθεστώς του Ιράν, όσο και το σιιτικό τόξο που έχει συγκροτήσει στην Μέση Ανατολή (Συρία, Λίβανος, Ιράκ, Υεμένη) παρέμεινε αρραγές. Όμως η Σαουδική Αραβία δεν είναι διατεθειμένη να “θάψει το τσεκούρι” του πολέμου που έχει ξεκινήσει από το 2015 στην Υεμένη, εις βάρος των σιιτών-φιλοϊρανών ανταρτών Χούθι, παρόλο που δεν διαφαίνεται προοπτική νίκης για το βασίλειο, όπως επεσήμανε και ο Λιβανέζος υπουργός.

Αν και προηγήθηκαν κάποιες διπλωματικές απόπειρες αποκλιμάκωσης, το τελευταίο διάστημα έχουν κλιμακωθεί οι εμπόλεμες συγκρούσεις Χούθι και Σαουδικής Αραβίας, όπως φαίνεται με “παράπλευρη απώλεια” τον Λιβανέζο υπουργό, το “κεφάλι” του οποίου απαιτεί η βασιλική οικογένεια! Δεν είναι πάντως η πρώτη φορά που η Σαουδική Αραβία παρεμβαίνει στα εσωτερικά του Λιβάνου. Η σκληρή αντίδραση της είχε υποχρεώσει σε παραίτηση τον υπουργό Εξωτερικών Σαρμπέλ Ουεχμπέ, όταν ο τελευταίος είχε αναφερθεί στους «βεδουίνους του Κόλπου» που υποστήριξαν το Ισλαμικό Κράτος.

Το 2017 το βασίλειο είχε υποστηρίξει (από κοινού με τον εκλεκτό του στον Λίβανο, τον πρώην  πρωθυπουργό Σαάντ Χαρίρι) πως η Χεζμπολάχ σχεδίαζε πραξικόπημα και την δολοφονία του σουνίτη πρωθυπουργού! Ήταν τόσο “τραβηγμένος από τα μαλλιά” ο συγκεκριμένος ισχυρισμός, που είχε αποφύγει να τον υιοθετήσει ακόμα και η κυβέρνηση Τραμπ! Η ιδέα άνηκε στον πρίγκηπα διάδοχο του θρόνου και σφοδρό πολέμιο του Ιράν Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν, αν και στο τέλος υποχρεώθηκε να καταπιεί τον εγωϊσμό του, καθώς ουδείς ήθελε να διακινδυνεύσει την σταθερότητα του Λιβάνου. Ο δε Χαρίρι καταποντίστηκε στις εκλογές που ακολούθησαν, αλλά παρέμεινε τελικώς για χρόνια πρωθυπουργός, με την στήριξη… της Χεζμπολάχ!

Αν και η τωρινή κρίση περισσότερο έχει να κάνει περισσότερο με τον εγωϊσμό της βασιλικής οικογένειας του Ριάντ, που θεωρεί υπουργούς αραβικών κυβερνήσεων ως υποτακτικούς της, ήρθε να ρίξει και πάλι “λάδι στην φωτιά” στην σταθερότητα του Λιβάνου, ο οποίος πηγαίνει σε πρόωρες εκλογές τον προσεχή Μάϊο υπό συνθήκες χρεωκοπίας, την στιγμή που τα φαντάσματα του εμφυλίου στοιχειώνουν ακόμα την πολύπαθη χώρα.