Σε κινέζικο κλοιό οι Ταλιμπάν και μέσω Τατζικιστάν

Ενισχύει την στρατιωτική της παρουσία η Κίνα στην Κεντρική Ασία, με τη συμφωνία που έκανε με το Τατζικιστάν για τη δημιουργία μίας δεύτερης στρατιωτικής βάσης στην επικράτεια του, κίνηση που σχετίζεται άμεσα με την απειλή τoυ ισλαμικού εξτρεμισμού από το Αφγανιστάν. Η κυρία ανησυχία του Πεκίνου έχει να κάνει με την δράση ισλαμικών εξτρεμιστικών ομάδων πρωτίστως στο Αφγανιστάν αλλά και στο Πακιστάν που υιοθετούν αντικινεζικές θέσεις και εκφράζουν αλληλεγγύη στη μουσουλμανική μειονότητα των Ουιγούρων της κινεζικής επαρχίας Σιντζιάνγκ.

Η κατασκευή της νέας βάσης, σύμφωνα με διεθνή μέσα ενημέρωσης, εγκρίθηκε από την Κάτω Βουλή του Τατζικιστάν στις 27 Οκτωβρίου, καθώς οι βουλευτές ψήφισαν τη συμφωνία που επιτεύχθηκε μεταξύ του υπουργείου Εσωτερικών του Τατζικιστάν και του υπουργείου Δημόσιας Ασφάλειας της Κίνας.

Ο πρώτος αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών του Τατζικιστάν, Abdurahmon Alamshozoda, δήλωσε ότι η εγκατάσταση θα βρίσκεται στο χωριό Vakhon στην απομακρυσμένη αυτόνομη επαρχία Gorno-Badakhshan της χώρας και ότι θα ανήκει στην Ομάδα Ταχείας Αντίδρασης της χώρας –ειδικές δυνάμεις που λειτουργούν υπό την αρμοδιότητα του υπουργείου Εσωτερικών. Επίσης, ανέφερε ότι στη βάση θα υπάρχουν και στρατιωτικές δυνάμεις του Τατζικιστάν.

Η βάση θα βρίσκεται στο διάδρομο Wakhan δίπλα στο Αφγανιστάν και περίπου σε απόσταση 20 χλμ. από τη βόρεια επαρχία Khyber Pakhtunkhwa του Πακιστάν. Επιπλέον, ο Τατζίκος βουλευτής Tolibkhon Azimzoda δήλωσε στο Κοινοβούλιο ότι η νέα βάση θα κατασκευαστεί με κινεζική χρηματοδότηση και ότι το συνολικό κόστος θα είναι 10 εκατομμύρια δολάρια, τα οποία συνέδεσε με την επιδείνωση της κατάστασης ασφαλείας στο Αφγανιστάν, από τότε που οι Ταλιμπάν ανέτρεψαν την κυβέρνηση που υποστηρίχθηκε από τη Δύση.

Όμως, ότι το γεγονός ότι η βάση θα κατασκευαστεί από την κινεζική αστυνομία, δεν μετριάζει τις ανησυχίες για τον εκτεταμένο ρόλο που θα αναλάβει το Πεκίνο στην εθνική ασφάλεια του Τατζικιστάν με φόντο το Αφγανιστάν. Υπενθυμίζεται, ότι η κινεζική αστυνομία τα τελευταία χρόνια έχει επεκτείνει τις δραστηριότητές της στο εξωτερικό, εκπαιδεύοντας ομολόγους της και κάνοντας ανταλλαγή πληροφοριών για θέματα εθνικής ασφάλειας.

Στρατιωτική συνεργασία

Επισημαίνεται, ότι το Τατζικιστάν έχει υιοθετήσει μια πιο σκληρή γραμμή κατά των Ταλιμπάν, οι οποίοι ανέλαβαν την εξουσία μετά την αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων. Ο Τατζίκος πρόεδρος Ραχμόν έχει επανειλημμένα καλέσει τους Ταλιμπάν να αναγνωρίσουν τις εθνότητες που διαμένουν στο Αφγανιστάν, συμπεριλαμβανομένης  και  της μεγάλης μειονότητας των Τατζίκων και να σχηματίσουν μια πολυεθνική κυβέρνηση.

Οι δύο πλευρές έχουν διαφωνήσει για το συγκεκριμένο θέμα και είναι πιθανό οι σχέσεις Ταλιμπάν και Ντουνσάμπε να επιδεινωθούν. Οι Ταλιμπάν κατηγορούν την κυβέρνηση της Ντουσάνμπε ότι βοήθησε εξόριστους Αφγανούς που αντιδρούν στη διακυβρενησή τους. Το Τατζικιστάν για να προστατέψει την εθνική του ασφάλεια από την απειλή των Ταλιμπάν, προσφέρθηκε σύμφωνα με διεθνή μίντια να μεταφέρει τον πλήρη έλεγχο μίας προϋπάρχουσας κινεζικής στρατιωτικής βάσης στο Πεκίνο και να παραιτηθεί από οποιοδήποτε μελλοντικό μίσθωμα με αντάλλαγμα τη στρατιωτική του βοήθεια.

Κίνα και Τατζικιστάν έχουν αρχίσει τις συνομιλίες για στρατιωτική συνεργασία στα σύνορα με το Αφγανιστάν τουλάχιστον από το 2016, όταν συμφώνησαν ότι το Πεκίνο θα κατασκευάσει δέκα συνοριακές εγκαταστάσεις. Τότε κατασκευάστηκε και μια στρατιωτική εγκατάσταση στη Σουροαμπάντ, περιοχή ανατολικά του Κουλόμπ. Επισημαίνεται, ότι τα δύο κράτη κρατούν σαν επτασφράγιστο μυστικό τις εξελίξεις στη στρατιωτική τους συνεργασία και για αυτό κάνουν ελάχιστες δηλώσεις. Η Κίνα λειτουργεί, εδώ και χρόνια, τη δική της στρατιωτική βάση στην επικράτεια του Τατζικιστάν που βρίσκεται στο διάδρομο Ουακάν.

Κίνα και ισλαμιστές εξτρεμιστές

Η ισλαμική εξτρεμιστική απειλή είναι η αιτία των κινήσεων του Πεκίνου που συνομιλεί με την κυβέρνηση των Ταλιμπάν για να αποκτήσει επιρροή μέσα στο Αφγανιστάν αλλά δεν φαίνεται να τους εμπιστεύεται. Το Πεκίνο έχει εμπλακεί σε διαβουλεύσεις για την προοπτική της αναγνώρισης του Αφγανιστάν με την υπόσχεση ότι οι Ταλιμπάν δεν θα επιτρέψουν σε συμμάχους τους, όπως το Ισλαμικό Κίνημα του Ανατολικού Τουρκεστάν, να απειλήσουν την Κίνα.

Ο κύριος στόχος του Πεκίνου είναι να απομονώσει τους ισλαμιστές μαχητές Ουιγούρους από κάθε ξένη ισλαμική εξτρεμιστική οργάνωση, για να εκμηδενίσει τις αλυτρωτικές διαθέσεις τους στην κινέζικη επαρχία Σιντζιάνγκ.  Ταυτόχρονα, η αυξανόμενη επιρροή της Κίνας στην Κεντρική Ασία προκαλεί ανησυχία στη Ρωσία για το ότι υπονομεύει την οικονομική και στρατιωτική παρουσία της μέσα στην περιοχή, παρά τη συνεργασία τους.

Σε οικονομικό επίπεδο υπάρχει ανταγωνισμός μεταξύ της κινεζικής πρωτοβουλίας Belt and Road (BRI) και της ρωσικής Ευρασιατικής Οικονομικής Ένωσης. Ωστόσο, η απειλή του ισλαμικού εξτρεμισμού που προέρχεται από το Αφγανιστάν ανησυχεί και τη Ρωσία. Στο πλαίσιο αυτό Μόσχα και Πεκίνο, παρά την μεταξύ τους καχυποψία, μπορούν να συνεργαστούν με στόχο την αποτροπή της διείσδυσης της ισλαμικής εξτρεμιστικής απειλής στα σύνορά τους, παρακολουθώντας βέβαια στενά ο ένας τις κινήσεις του άλλου.