Σε λόγια χωρίς αντίκρισμα έμεινε η ΕΕ στο ζήτημα της Τουρκίας

Οι υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ έπραξαν το στοιχειώδες και αναμενόμενο: καταδίκασαν την απόφαση μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τζαμί. Η έκκλησή τους προς την Άγκυρα να επανεξετάσει την απόφασή της θεωρείται βέβαιο ότι θα πέσει στο κενό. Ο Τούρκος πρόεδρος δεν παίρνει από λόγια και όσο αυτά δεν ακολουθούνται από πράξεις, τα πετάει στον κάλαθο των αχρήστων.

Η ΕΕ, όμως, δεν έχει την πολιτική βούληση περάσει από τα λόγια στις πράξεις. Και μάλιστα πράξεις που να έχουν σοβαρό κόστος για τον Ερντογάν, αφού μόνο έτσι μπορεί να ελπίζει πως θα φέρουν το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα. Αναφερόμενος στο ζήτημα της Αγίας Σοφίας, ο Ζοζέπ Μπορέλ είπε ότι η απόφαση μετατροπής του εμβληματικού μνημείου σε τέμενος «αναπόφευκτα καλλιεργεί δυσπιστία, προκαλεί νέες διχόνοιες και υπονομεύει τις προσπάθειές μας για διάλογο» και κάλεσε τις τουρκικές αρχές «άμεσα να επανεξετάσουν και να αλλάξουν την απόφαση». Οι δηλώσεις του μάλλον προκάλεσαν θυμηδία στην Άγκυρα, αφού πολύ σωστά θεωρήθηκαν άσφαιρες.

Κατά τη διάρκεια της συνόδου, στο πλευρό της Αθήνας στάθηκε  η Γαλλία, το Λουξεμβούργο, η Εσθονία, η Σλοβακία, η Σουηδία, ενώ η Αυστρία ζήτησε και τη διακοπή των ήδη εδώ και πολύ καιρό ουσιαστικά παγωμένων ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Τουρκία. Οι υπόλοιπες χώρες δεν φάνηκαν να θέλουν να κατανοήσουν την θέση της Αθήνας: «αν δεν μπει φρένο στην τουρκική προκλητικότητα και επεκτατικότητα δύο κράτη-μέλη της ΕΕ θα βρεθούν προ τετελεσμένων».

Σύμφωνα με πληροφορίες, η Αθήνα ξεκαθάρισε ότι αν χρειαστεί θα αντιδράσει με όλα τα μέσα (και με τις ένοπλες δυνάμεις της) για να προασπίσει τα κυριαρχικά δικαιώματά της. Η γερμανική κυβέρνηση λειτούργησε σαν Πόντιος Πιλάτος. Κατέστησε σαφές πως κατά την άποψή της η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί «δεν αφορά τις πολιτικές σχέσεις με την Τουρκία, αλλά πρόκειται για πολιτιστικό θέμα που αφορά θεσμούς, όπως την UNESCO». Μένει να δούμε τί θα γίνει με τα μέτρα που προτείνει η Ελλάδα, τα οποία χαρακτηρίστηκαν «τομεακά μέτρα».

Στο πλευρό της Μόσχας η Άγκυρα

Από την πλευρά της η Μόσχα ουσιαστικά τάχθηκε στο πλευρό της Άγκυρας. Η θέση της εκφράστηκε από τον υφυπουργό Εξωτερικών Σεργκέι Βερσίνιν, ο οποίος είπε ότι η απόφαση για λειτουργία της Αγίας Σοφίας ως χώρου λατρείας αποτελεί εσωτερική υπόθεση της Τουρκίας και πως δεν θα πρέπει να αναμειχθεί ούτε η χώρα του ούτε κανένα άλλο κράτος. Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε βέβαια και η θέση του Βλαντιμίρ Πούτιν κατά τη διάρκεια της τηλεφωνικής επικοινωνίας που είχε με τον Ταγίπ Ερντογάν.

Σύμφωνα με ανακοίνωση της ρωσικής προεδρίας, ο Ρώσος πρόεδρος επέστησε την προσοχή στον Τούρκο ομόλογό του στη «σημαντική δημόσια κατακραυγή» που προκάλεσε η αλλαγή του καθεστώτος της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη. Σε αντίθεση με την ανεκτική επίσημη αντίδραση, η ορθόδοξη ρωσική κοινή γνώμη, που κατά κανόνα είναι βαθιά θρησκευόμενη, βιώνει ως προσβολή την εξέλιξη αυτή.

Εντύπωση προκαλεί, ότι ακόμα και στην Τουρκία, υπάρχει ένα ποσοστό του πληθυσμού που δηλώνει αντίθετο με την απόφαση του καθεστώτος. Σύμφωνα με δημοσκόπηση, μόνο το 46% των Τούρκων είναι υπέρ της μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τζαμί και το 44% είναι εναντίον. Στην πραγματικότητα, είναι οι κεμαλιστές της αξιωματικής αντιπολίτευσης και άλλων μικρότερων κομμάτων που αντίτίθενται, επειδή θεωρούν ότι η πράξη του Ταγίπ Ερντογάν συνιστά ευθεία βολή εναντίον του Κεμάλ και του κεμαλισμού.

Σε παρέμβαση για το θέμα της Αγίας Σοφίας προχώρησε ο Αρχιεπίσκοπος Τιράνων και πάσης Αλβανίας Αναστάσιος. Με αποκλειστική του δήλωση χαρακτηρίζει «πολιτιστική τζιχάντ» την επιλογή Ερντογάν να μετατραπεί η Αγία Σοφία σε τέμενος και σημειώνει ότι η απόφαση αυτή «γυρίζει την ανθρωπότητα σε παλιές σκοτεινές εποχές».