Σε μερική τακτική αναδίπλωση η Τουρκία

Όπως ο κάθε στρατηγός έτσι και η Τουρκία επιλέγει να κάνει οικονομία δυνάμεων σε μία σειρά από μέτωπα ώστε να πετύχει τη συγκέντρωση δυνάμεων και πόρων στο πρωτεύον μέτωπο. Το πρωτεύον μέτωπο είναι η από καιρό κλυδωνιζόμενη οικονομία. Η πανδημία του κορονοιού ήρθε να επιδεινώσει τα πράγματα. Να σημειώσουμε ότι η οικονομική γιγάντωση της Τουρκίας σε συνδυασμό με την αποδυνάμωση των γειτόνων της είναι αυτή που εξέθρεψε τα τελευταία χρόνια τα ηγεμονικά της όνειρα. Επέτρεψε επίσης τις επανειλημμένες εκλογικές νίκες του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης και του Ερντογάν.

Ο Τούρκος πρόεδρος έχοντας πλήρη αντίληψη των πιο πάνω προσπαθεί από τη μία να διασώσει τη καταρρέουσα τουρκική λίρα και από την άλλη να ωθήσει σε επενδύσεις και καταναλωτισμό μέσα από τις συνεχείς μειώσεις των επιτοκίων. Ο κίνδυνος η εξάντληση των συναλλαγματικών αποθεμάτων να οδηγήσει τη Τουρκία στο ΔΝΤ είναι πλέον υπαρκτός. Κάτι τέτοιο θα συνοδευόταν με κάποιο Μνημόνιο του οποίου οι όροι θα προκαλούσαν σοβαρό πολιτικό κόστος στον Ερντογάν.

Με στόχο να αποφύγει το ΔΝΤ ο Ερντογάν προσανατολίζεται στη βοήθεια των Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ μέσω συναλλαγματικών ανταλλαγών (swaps). Αυτή η ανάγκη έφερε και τη πρώτη τουρκική αναδίπλωση με την αναβολή της ενεργοποίησης των S-400 ώστε να μην ενοχληθούν οι ΗΠΑ. Μία δεύτερη αναδίπλωση είναι εκείνη στον Έβρο στην οποία υποχρεώθηκε η Τουρκία λόγω της ελληνικής αντίδρασης, της ευρωπαϊκής συμπαράστασης αλλά και της διασποράς του κορονοιού στους ξένους μετανάστες. Η Τρίτη τουρκική αναδίπλωση λαμβάνει χώρα στην Συρία.

Μετά από διαταγές του τουρκικού υπουργείου άμυνας έχουν περιοριστεί στο ελάχιστο οι κινήσεις των εκεί τουρκικών στρατευμάτων ώστε να προφυλαχθούν από τον κορονοιό. Την αδυναμία δε φιλοτιμία ποιούμενη η Τουρκία υλοποιεί τις κοινές περιπολίες με τη Ρωσία επί του αυτοκινητόδρομου Μ4 όπως αυτές προβλέπονται στη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός. Αυτό παρά τις δυναμικές αντιδράσεις των τζιχαντιστών της HTS. Παράλληλα προσπαθεί μέσα από τηλεδιάσκεψη των υπουργών Εξωτερικών Τουρκίας–Ιράν-Ρωσίας να κρατήσει ζωντανή τη πολιτική διαδικασία της Αστάνα.

Η εξαίρεση της Λιβύης

Ανάλογα συγκρατημένη είναι η Τουρκία στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Ανέστειλε την πολυδιαφημισμένη άσκηση “Γαλάζια Πατρίδα” και πρότεινε στην Ελλάδα μορατόριουμ ασκήσεων. Πρότεινε στη Κύπρο και εφαρμόζει ήδη μορατόριουμ γεωτρήσεων (αλλά όχι ερευνών) στα τεμάχια της κυπριακής ΑΟΖ πλην των βορείων τμημάτων των 4,5,6,7 και το ανατολικό τμήμα του 1.

Αυτά η Τουρκία τα θεωρεί ότι εμπίπτουν στη δική της υφαλοκρηπίδα. Εκεί επιχειρεί σήμερα το γεωτρύπανο Γιαβούζ. Η πολυέξοδη αυτή προσπάθεια αποσκοπεί στο να ωθήσει τις ήδη κλυδωνιζόμενες από το κορονοιό εταιρείες ΕΝΙ και TOTAL στο να πιέσουν την Κυπριακή Δημοκρατία για να φτάσει σε μία συμφωνία συνδιαχείρησης και διαμοιρασμού του φυσικού αερίου με τους Τουρκοκύπριους.

Στο μοναδικό μέτωπο που η Τουρκία παίζει επίθεση είναι στη Λιβύη. Εκεί η Τουρκία διαπιστώνει πως η δική της παρέμβαση δημιούργησε νέο ισοζύγιο δυνάμεων. Σπεύδει να αξιοποιήσει το παράθυρο ευκαιρίας πριν οι εταίροι του Χαφτάρ επαναφέρουν την ισορροπία δυνάμεων και ενεργοποιηθεί η επιχείρηση ‘IRINI’ της ΕΕ που ενδεχομένως θα δυσκολέψει την περαιτέρω ενίσχυση του Σάρατζ.

Αξιοποιώντας τη συγκυρία και με τουρκική υποστήριξη και καθοδήγηση οι δυνάμεις του Σάρατζ έχουν ήδη πετύχει σημαντικές νίκες και ελέγχουν πλέον τη παραλιακή ζώνη δυτικά της Τρίπολης μέχρι και τα σύνορα με τη Τυνησία. Προσπάθησαν επίσης ανεπιτυχώς να καταλάβουν τη κομβική πόλη Ταρχούνα ώστε να τερματίσουν τη πολιορκία της Τρίπολης. Τα νέα δεδομένα επί τους εδάφους οδήγησαν τον Χαφτάρ στην εξαγγελία «εν ονόματι του λαού» μίας δικής του διοίκησης στην ανατολική Λιβύη.

 

Τι σημαίνουν όλα αυτά για την Ελλάδα και τη Κύπρο; Κατ’ αρχήν εκείνο που θέλω να υπογραμμίσω είναι ότι όλα τα πιο πάνω καταρρίπτουν τη πολλάκις επαναλαμβανόμενη εκτίμηση περί εξαγωγής της κρίσης από τη Τουρκία σε βάρος της Ελλάδας και της Κύπρου. Εξ άλλου, δημοσκοπικά, ο Ερντογάν έχει σημαντική άνοδο όπως και οι πλείστοι ηγέτες χωρών εξ αιτίας της ανάγκης για εθνική συσπείρωση προς αντιμετώπιση του κορονοϊού. Άρα καμία πολιτική ανάγκη για νέες πολυέξοδες αλλά και ριψοκίνδυνες περιπέτειες εκτός Τουρκίας.

Σε ότι αφορά την τουρκική αναδίπλωση θεωρώ πως είναι μερική και τακτικής φύσης. Ο στρατηγικός σχεδιασμός για ανάδειξη της Τουρκίας σε ηγεμονική δύναμη παραμένει στη θέση του. Παραμένει επίσης και η οικονομική ισχύς της Τουρκίας αφού είναι πολύ πρόωρο και υπερβολικό να μιλάμε για οικονομική κατάρρευση της Τουρκίας. Εκείνο που κερδίζουμε είναι κάποιο χρόνο που θα μας επιτρέψει να διαχειριστούμε αποτελεσματικά τα σοβαρά προβλήματα που ο κορονοϊός προκαλεί στις δικές μας οικονομίες. Παράλληλα είναι μία ευκαιρία για να σχεδιάσουμε μία συνολική στρατηγική αποτελεσματικής αντιμετώπισης του τουρκικού αναθεωρητισμού.