Σε οικονομική ασφυξία το Αφγανιστάν – Capital control επέβαλαν οι Ταλιμπάν

Η αντίστροφη μέτρηση για την παράδοση του αεροδρομίου της Καμπούλ στους Ταλιμπάν έχει ήδη αρχίσει οι περισσότερες χώρες έχουν τερματίσει τις επιχειρήσεις απεγκλωβισμού Αφγανών συνεργατών τους και προσώπων που κρίνεται ότι κινδυνεύουν με το νέο καθεστώς. Την ίδια ώρα οι ηγέτες του ισλαμιστικού κινήματος προχωρούν σε ανακοινώσεις μέτρων για την συνέχιση της λειτουργίας του κράτους και την επιβολή της κυριαρχίας τους.

Έτσι μετά το κάλεσμα προς τους Αφγανούς πολίτες να παραδώσουν ότι οπλισμό διαθέτουν και την έκκληση προς τις γυναίκες που εργάζονταν στον τομέα της Υγείας να επιστρέψουν στις δουλειές τους, η Κεντρική Τράπεζα της χώρας έδωσε σήμερα οδηγίες για την επαναλειτουργία των ιδιωτικών τραπεζών, με πρώτο μέτρο την επιβολή περιορισμών στη διακίνηση κεφαλαίων, τα γνωστά και σε εμάς capital controls. Σύμφωνα μάλιστα με το αφγανικό πρακτορείο ειδήσεων Khaama Press, η οδηγία είναι οι αναλήψεις χρημάτων να περιοριστούν στα 200 δολάρια την εβδομάδα.

Σημειώνεται ότι το τραπεζικό σύστημα του Αφγανιστάν τέθηκε εκτός λειτουργίας από τις 15 Αυγούστου που οι Ταλιμπάν μπήκαν αμαχητί και στην Καμπούλ και κατέλαβαν την εξουσία. Το κλείσιμο των τραπεζών, σε συνδυασμό με την  γενικότερη κατάσταση και ιδιαίτερα τις εσωτερικές μετακινήσεις πολλών Αφγανών και την απόπειρα μαζικής φυγής, προκάλεσε καθημερινές οικονομικής δυσκολίες στους πολίτες, αλλά και μία διαδήλωση το Σάββατο στην Καμπούλ.

Το Capital control των Ταλιμπάν

Όπως έγινε γνωστό, οι περιορισμοί στο εβδομαδιαίο ποσό αναλήψεων ισχύουν και για τις διεθνείς τράπεζες που δραστηριοποιούνται στη χώρα, ενώ το μέτρο χαρακτηρίζεται ως προσωρινό. Είναι εμφανές πάντως, ότι οι Ταλιμπάν επιχειρούν με αυτό από τη μια να πετύχουν μια στοιχειώδη επανεκκίνηση της οικονομικής δραστηριότητας στη χώρα και από την άλλα να αποφύγουν τη διαφυγή κεφαλαίων και την κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος. Παραλλήλως, με δεδομένο ότι η πλειονότητα των Αφγανών που διέφυγαν στο εξωτερικό και εκείνων που το επιδιώκουν ακόμη ανήκει στις οικονομικές και κοινωνικές ελίτ, οι περιορισμοί είναι πιθανό ν λειτουργήσουν ανασχετικά και σε ένα ενδεχόμενο νέο μαζικό κύμα φυγής το αμέσως επόμενο διάστημα.

Σημειώνεται ότι οι Ταλιμπάν, με αυτό το “μετριοπαθές” προσωπείο με το οποίο έχουν επανακάμψει, έχουν τονίσει από την πρώτη ημέρα κατάληψης της εξουσία ότι η χώρα θα χρειαστεί διεθνή βοήθεια το αμέσως επόμενο διάστημα. Παραλλήλως η Δύση διαμηνύει ότι ο λαός του Αφγανιστάν θα πρέπει να στηριχθεί, ενώ ειδικά η Ευρώπη, η οποία φοβάται ένα νέο μεταναστευτικό κύμα θέλει να στηριχθούν και χώρες της περιοχής για την συγκράτηση προσφύγων και μεταναστών.

Ωστόσο, οι ΗΠΑ έχουν προχωρήσει ήδη σε δέσμευση κεφαλαίων, η Γερμανία διέκοψε την αναπτυξιακή βοήθεια και η Ομάδα των Επτά πλουσιότερων χωρών (G7) έστειλε το μήνυμά της. Ο Μπόρις Τζόνσον επισήμανε μάλιστα ότι «η G7 έχει πολύ σημαντική επιρροή, οικονομική, διπλωματική και πολιτική» και ότι αυτή η «τεράστια επιρροή» που θα μπορούσε να ασκήσει στους Ταλιμπάν περιλαμβάνει και την παρακράτηση σημαντικών κεφαλαίων.

ΔΝΤ και Παγκόσμια Τράπεζα

Στην αναστολή της εκταμίευσης ποσών για τα προγράμματά της στο Αφγανιστάν προχώρησε πριν λίγες ημέρες και η Παγκόσμια Τράπεζα, η οποία παρακολουθεί στενά την κατάσταση, από το Πακιστάν πλέον, όπου έχει διαφύγει το προσωπικό της που εργαζόταν στην Καμπούλ. Ο χρηματοπιστωτικός οργανισμός της Ουάσιγκτον δεν διευκρινίστηκε το ύψος των προγραμματισμένων χορηγήσεων που έχει ανασταλεί, είναι γνωστό πάντως ότι εμπλεκόταν σε περίπου 20 αναπτυξιακά προγράμματα στο Αφγανιστάν και είχε χορηγήσει, κυρίως με τη μορφή επιχορηγήσεων, ποσό περίπου 5,3 δισεκ. δολαρίων στη χώρα από το 2002.

Είχε προηγηθεί, στις 18 Αυγούστου, η απόφαση του ΔΝΤ για αναστολή των χορηγήσεων προς το Αφγανιστάν, στο οποίο ο διεθνής οικονομικός οργανισμός έτρεχε το δανειοδοτικό πρόγραμμα ύψους 370 εκατ. Δολαρίων, το οποίο είχε συμφωνηθεί τον Νοέμβριο του 2020. Απέμενε μάλιστα η εκταμίευση της τρίτης και τελευταίας δόσης, ύψους 105,6 εκατ. δολαρίων. Με την απόφαση του, το ΔΝΤ ανέστειλε και την πρόσβαση της Καμπούλ στα Ειδικά Τραβηκτικά Δικαιώματα (ΕΤΔ) από τα οποία, σύμφωνα με δήλωση του διοικητή της αφγανικής κεντρικής τράπεζας, ο οποίος εγκατέλειψε τη χώρα, το Αφγανιστάν επρόκειτο να λάβει στις 23 Αυγούστου περίπου 340 εκατ. Δολάρια για την αύξηση των αποθεματικών της.