Σφάζονται οι Ιταλοί στην ποδιά Κύπρου και Ελλάδας

Νέο αντικείμενο αντιπαράθεσης προέκυψε στους κόλπους της ιταλικής κυβέρνησης. Αυτή τη φορά αφορά άμεσα και την Ελλάδα και την Κύπρο, καθώς η διαμάχη αφορά τα ενεργειακά αποθέματα της ανατολικής Μεσογείου και την εκμετάλλευση τους. Στα ιταλικά μέσα ενημέρωσης δεν διέφυγε η απουσία της Ιταλίας από την πρόσφατη τριμερή συνάντηση Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ στην Ιερουσαλήμ, παρουσία του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Μάικ Πομπέο.

Τα ιταλικά ΜΜΕ σχολίασαν επικριτικά την απουσία αυτή και αναρωτήθηκαν εάν τελικά η κυβέρνηση του Τζουζέπε Κόντε προτίθεται να αλλάξει την προηγούμενη πολιτική της Ρώμης επάνω στο θέμα και να αποσύρει την Ιταλία από τα ενεργειακά της περιοχής. Υπενθυμίζεται ότι τον Δεκέμβριο του 2017, στην ιταλική πρωτεύουσα, ο τότε υπουργός Ανάπτυξης Κάρλο Καλέντα είχε υπογράψει, μαζί με τους ομολόγους της Ελλάδας, της Κύπρου και του Ισραήλ, το μνημόνιο συναντίληψης για την κατασκευή του αγωγού EastMed.

Η ιταλική πλευρά είχε δείξει τότε ενδιαφέρον τόσο για το κομμάτι του αγωγού που θα ένωνε την Ελλάδα με την Ιταλία όσο και για την γενικότερη παρουσία ιταλικών ενεργειακών επιχειρήσεων στην περιοχή. Τώρα η απάντηση που έλαβαν τα ερωτήματα των δημοσιογράφων είναι σαφής μόνο σε ο,τι αφορά το εξής: ότι στην ιταλική κυβέρνηση δεν υπάρχει κοινή απόφαση ή σχέδιο για τα ενεργειακά αποθέματα της ανατολικής Μεσογείου.

Τα δυο κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού ακολουθούν εντελώς διαφορετικές κατευθύνσεις. Είτε σε ο,τι αφορά τη συμμετοχή στον σχεδιασμό και την κατασκευή του υποθαλάσσιου αγωγού EastMed, είτε αναφορικά με τα προγράμματα εξερεύνησης του ιταλικού ενεργειακού κολοσσού ΕΝΙ στην κυπριακή ΑΟΖ.

Την περασμένη εβδομάδα, μιλώντας σε συνέδριο με θέμα τα ενεργειακά, ο υφυπουργός Προεδρίας της Κυβερνήσεως Τζανκάρλο Τζορτζέτι (Λέγκα) θέλησε να τονίσει με ιδιαίτερη έμφαση ότι «είναι απαραίτητο να μην αδρανήσουν οι ενέργειες μας που αποσκοπούν στην κατασκευή υποδομών μεταφοράς αερίου σε θέση να διασυνδέουν πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Αναφέρομαι συγκεκριμένα στον EastMed», διευκρίνισε.

Η Μεσόγειος, συνέχισε ο υφυπουργός, «απέκτησε εκ νέου στρατηγική σημασία στη διεθνή γεωπολιτική. Κι επειδή η Ιταλία διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στη Μεσόγειο, επανέκτησε κι εκείνη μια γεωπολιτική σπουδαιότητα την οποία εμείς πρέπει να είμαστε σε θέση να επαυξήσουμε και να διαχειριστούμε. Δυστυχώς, όπως συμβαίνει υπερβολικά πολλές φορές, κάποια σχέδια ιδιαίτερης σημασίας για τη χώρα μας, όπως ο EastMed, κινδυνεύουν εξ αιτίας προκαταλήψεων».

Είναι πολύπλοκο το θέμα

Εκείνοι που αντιμετωπίζουν τον αγωγό με «προκαταλήψεις» δεν είναι άλλοι, βεβαίως, παρά το Κίνημα 5 Αστέρων, οι εταίροι της Λέγκας στην κυβέρνηση. Οι εκπρόσωποι του Κινήματος δεν αρνήθηκαν τις επιφυλάξεις τους. Μιλώντας στην εφημερίδα La Stampa, ανώνυμες πηγές της ηγετικής ομάδας του Κινήματος ήταν σαφείς: «Δεν θα υπογράψουμε τη διακυβερνητική συμφωνία με την Κύπρο, την Ελλάδα και το Ισραήλ. Αυτή είναι η απόφαση που πήρε ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Ανάπτυξης Λουίτζι Ντι Μάιο. Τουλάχιστον έως τις ευρωεκλογές, αυτή η απόφαση δεν θα αλλάξει. Δεν μας συμφέρει εκλογικά να εμπλακούμε σε νέα περιπέτεια σχετιζόμενη με το αέριο», κατέληξαν οι πηγές του Κινήματος 5 Αστέρων.

Τις πληροφορίες επιβεβαιώνουν και πηγές του υπουργείου Ανάπτυξης, που ελέγχεται εξ ολοκλήρου από το Κίνημα 5 Αστέρων: «Ο φάκελος με το ενεργειακό στην περιοχή αυτή πρέπει ακόμη να μελετηθεί σε βάθος, καθώς είναι θέμα πολύπλοκο και επάνω σε αυτό ασκούνται πολύ μεγάλες πιέσεις».

Σίγουρα ανάμεσα σε αυτούς που ασκούν τις μεγαλύτερες πιέσεις είναι και η ΕΝΙ. Ο κρατικός ενεργειακός όμιλος της Ιταλίας από το Φεβρουάριο του 2018 κρούει επί ματαίω τις θύρες της εκτελεστικής εξουσίας. Μετά το παταγώδες φιάσκο της προηγούμενης κυβέρνησης του Πάολο Τζεντιλόνι να προστατεύσει το ιταλικό γεωτρύπανο Saipem 2000 από τις τουρκικές κανονιοφόρους, ο πρόεδρος της ΕΝΙ Κλάουντιο Ντεσκάλτσι προσπαθεί αγωνιωδώς να εισπράξει κάποια επίσημη κάλυψη στις έρευνες της ιταλικής εταιρείας στα οικόπεδα της κυπριακής ΑΟΖ που εξασφάλισε έναντι υψηλού αντιτίμου. Χωρίς αποτέλεσμα.

Αυτή η διστακτική στάση του κόμματος του Μπέπε Γκρίλο και η διχόνοια στους κόλπους της κυβέρνησης διαφαίνεται και στο προσχέδιο περί ενεργειακής πολιτικής και κλίματος που κατετέθη πριν λίγες ημέρες στο Κοινοβούλιο. Το προσχέδιο εξακολουθεί να εντάσσει τον αγωγό EastMed μεταξύ των έργων στα οποία «η Ιταλία συμμετέχει με σκοπό να ενισχύσει τη διαφοροποίηση των πηγών αερίου». Αμέσως μετά όμως διευκρινίζει ότι αυτός ο αγωγός «ενδέχεται να μην αποτελεί προτεραιότητα καθώς οι προσπάθειες να περιοριστεί η χρήση άνθρακα μπορούν να επιτευχθούν χάρη στις ήδη υπάρχουσες ενεργειακές υποδομές και τον αγωγό ΤΑΡ».

Το μεγάλο πρόβλημα για το Κίνημα 5 Αστέρων

Αυτή η αναφορά στον αγωγό ΤΑΡ αποκαλύπτει το μεγάλο πολιτικό πρόβλημα που ταλανίζει το Κίνημα 5 Αστέρων. Προεκλογικά και ο Γκρίλο προσωπικά αλλά και οι εκπρόσωποι του Κινήματος στην Περιφέρεια Απουλίας είχαν τοποθετηθεί εναντίον της κατασκευής του αγωγού, που, όπως είναι γνωστό, προβλέπεται να μεταφέρει μεγάλες ποσότητες αερίου από το Αζερμπαϊτζάν στην Ιταλία μέσω Τουρκίας και Ελλάδας. Το κίνημα εναντίον του ΤΑΡ στην Απουλία αφορούσε εν μέρει την επιλογή για την κατασκευή του τερματικού της τοποθεσίας Άγιος Φωκάς, κοντά σε τουριστικές παραλίες, κι εν μέρει το ίδιο το σχέδιο, το οποίο χαρακτηρίστηκε «μη αναγκαίο».

Μετά το σχηματισμό της κυβέρνησης συνασπισμού, το Κίνημα 5 Αστέρων άλλαξε στάση απέναντι στον ΤΑΡ. Αποδέχτηκε την κατασκευή του αγωγού και εισέπραξε την έντονη κριτική των ψηφοφόρων του. Τώρα φαίνεται να επαναλαμβάνεται το ίδιο σενάριο με τον EastMed. Στα τέλη Μαρτίου τριάντα περίπου περιβαλλοντολογικές οργανώσεις έστειλαν επιστολή στον πρωθυπουργό Κόντε, τον υπουργό Ανάπτυξης Ντι Μάιο και τον υπουργό Περιβάλλοντος Σέρτζο Κόστα (Κ5Α).

Η επιστολή επικεντρώνεται στα δυσμενή επακόλουθα που θα έχει για το υποθαλάσσιο περιβάλλον η κατασκευή του μεγάλου αυτού αγωγού, καθώς και το τεράστιο κόστος (υπολογίζεται από 5 έως 7 δισεκατομμύρια ευρώ) . Αλλά δεν παραλείπει να αναφέρει και το γεγονός ότι η μεταφορά ικανής ποσότητας αερίου είναι αβέβαιη εξ αιτίας των «τουρκικών διεκδικήσεων στα κυπριακά κοιτάσματα», με ρητή υπενθύμιση «της εχθρικής χειρονομίας εναντίον της ΕΝΙ τον Φεβρουάριο του 2018».