Συγκρουόμενες ατζέντες στις εκλογές στα Σκόπια – Πρέσπες και αλβανικός παράγοντας

Αν δεν υπάρξει κάποια ανατροπή, αναμένεται πως αντίπαλοι στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών θα είναι ο νυν Πρόεδρος της Δημοκρατίας Στέβο Πενταρόρβσκι από την Ένωση Σοσιαλδημοκρατών (LSDM) και η Γκορντάνα Σιλιανόφσκα Ντάφκοβα απ’ το VMRO-DPNE. Δύο είναι οι υποψήφιοι από τα αλβανικά πολιτικά κόμματα: Ο νυν υπουργός Εξωτερικών Μπουγιάρ Οσμάνι του BDI (DUI) και ο Αρμπέν Ταραβάρι απ’ την Ένωση (VLEN) μία συμμαχία μικρότερων κομμάτων που αντιπολιτεύονται το DUI του Αλί Αχμέτι.

Η προεκλογική περίοδος φέρνει στην επιφάνεια τα ουσιαστικά ζητήματα που διχάζουν τον πολιτικό κόσμο – και κατά συνέπεια την κοινωνία – στο σύνθετο κράτος της Βόρειας Μακεδονίας. Πρόκειται για διαφορές – από τις ένοπλες συγκρούσεις του 2001 που διευθετήθηκαν δια της Συμφωνίας της Οχρίδας μεταξύ Αλβανών και Σλάβων, μέχρι τις εσωτερικές ανωμαλίες που δημιουργεί η Συμφωνία των Πρεσπών με την Ελλάδα – τις οποίες ο διεθνής παράγοντας μέχρι και σήμερα αντιμετωπίζει προκρίνοντας την διαχείριση τους από τεχνητές-κυβερνητικές πλειοψηφίες.

Πάγια πολιτική της αλβανικής κοινότητας, ειδικά μετά την Συμφωνία της Ωχρίδας, είναι η προώθηση της δικής της στρατηγικής. Η αλβανική κοινότητα, αν και εκπροσωπείται από διαφορετικά πολιτικά κόμματα, στην ουσία συγκλίνει στην εκμετάλλευση των συγκυριών προκειμένου να υλοποιήσει την εθνοτική της ατζέντα. Επομένως, το ενδιαφέρον εστιάζεται στις διαφορές των δύο μεγάλων κομμάτων των Σλαβομακεδόνων και κατά συνέπεια των δύο υποψηφίων.

Η προεκλογική περίοδος και η εκστρατεία των υποψηφίων επιβεβαιώνει την επιμονή του VMRO του Χρίστιαν Μιτσκόσκι να αμφισβητήσει την Συμφωνία των Πρεσπών και να μην αναγνωρίσει την αλλαγή της συνταγματικής ονομασίας του κράτους (προαπαιτούμενο προκειμένου να επιλυθεί η διαφορά με την Ελλάδα). Επιπλέον η υποψήφια του VMRO Ντάφκοβα δηλώνει την κάθετη αντίθεση της σε νέα αναθεώρηση του Συντάγματος. Όμως, η αναθεώρηση αυτή – προκειμένου να συμπεριληφθεί η αναγνώριση της βουλγαρικής μειονότητας – αποτελεί πάγιο όρο της Σόφιας προκειμένου να άρει το βέτο της για την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων μεταξύ των Σκοπίων και της ΕΕ.

Για τους Σοσιαλδημοκράτες – οι οποίοι δια του πρωθυπουργού τους Ζάεφ είχαν προχωρήσει τόσο στην Συμφωνία των Πρεσπών με την ελληνική κυβέρνηση, όσο και στην δέσμευση τους για την επίλυση των διαφορών με την Βουλγαρία – η στάση του VMRO τορπιλίζει την όλη πρόοδο που έχει σημειώσει η χώρα στην ενταξιακή της πορεία. Αν επιβεβαιωθούν οι δημοσκοπήσεις και στον πρώτο γύρο προηγηθεί η Ντάφκοβα, θα ενταθούν οι διεργασίες και οι παρασκηνιακές συνεννοήσεις των Σοσιαλδημοκρατών με τον αλβανικό παράγοντα – προφανώς και με την στήριξη ΗΠΑ και ΕΕ – προκειμένου στον δεύτερο γύρο να ανατραπεί το προβάδισμα της.

Τί επιδιώκει ο αλβανικός παράγοντας

Έχοντας καταλάβει άριστα την συγκυρία, η πολιτική τάξη της αλβανικής κοινότητας κινείται με αποκλειστικό στόχο την προώθηση της δικής της ατζέντας, χωρίς να έχει κανένα πραγματικό ενδιαφέρον σύγκλισης με την σλαβική μειονότητα. Την ίδια στιγμή, ενώ δείχνει προσηλωμένοι στην ευρωπαϊκή πορεία της χώρας – συμπορευόμενοι για τον σκοπό αυτό με τον δυτικό παράγοντα – στην πραγματικότητα προσδοκά στην ικανοποίηση των αιτημάτων της αλβανικής κοινότητας.

Αμφότεροι οι υποψήφιοι των αλβανικών συνδυασμών δηλώνουν ότι τυχόν αναθεώρηση του Συντάγματος – σε ό,τι αφορά την ρύθμιση του ζητήματος της μειονότητας των Βουλγάρων – θα πρέπει να συνδυαστεί και με την αλλαγή του άρθρου για την εκλογή του Προέδρου. Επιδιώκουν την εκλογή Προέδρου από την Βουλή, προκειμένου σε μία άλλη συγκυρία να πετύχουν την εκλογή αλβανικής καταγωγής Προέδρου, μέσω διαδικασιών συναλλαγής. Εξάλλου ο Αχμέτι πέτυχε να εκλεγεί υπηρεσιακός πρωθυπουργός απ’ το συνδυασμό του, εν προκειμένου ο μέχρι πρότινος πρόεδρος της Βουλής, Ταλάτ Τζαφέρι. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι το αλβανικό κόμμα BDI (DUI) διοργάνωσε εκδήλωση προ ημερών, κάνοντας εκτενή αναφορά στα αξιώματα που πέτυχε μέχρι στιγμής να καταλάβει (Πρόεδρο της Βουλής, υπηρεσιακό πρωθυπουργό, υπουργό Εξωτερικών κ.α.).

Ακόμη πιο αποκαλυπτική των βαθύτερων στοχεύσεων της αλβανικής κοινότητας και των κομμάτων τους στη Βόρεια Μακεδονία – που δύναται μελλοντικά να οδηγήσουν ακόμα και σε ανοιχτή σύγκρουση – είναι τα τετελεσμένα που δημιουργήθηκαν κατά την περίοδο της υπηρεσιακής κυβέρνησης, έπειτα από την παραίτηση (σύμφωνα με τις προβλέψεις του εκλογικού νόμου) του Ντιμίταρ Κοβάτσεφσκι. Συγκεκριμένα, ο αλβανικής καταγωγής υπουργός Εξωτερικών Μπουγιάρ Οσμάνι, αν και υπηρεσιακός, έχει υπογράψει – δεσμεύοντας την χώρα του και προκαλώντας επιπλοκές στις σχέσεις με τη Σερβία – το σχετικό κείμενο προκειμένου να αναγνωριστεί από την Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ η γενοκτονία που διέπραξαν οι Σέρβοι έναντι των μουσουλμάνων, στη Σρεμπρένιτσα της Βοσνίας Ερζεγοβίνης.

Μάλιστα, ο Οσμάνι δήλωσε την πρόθεση του να εγκαταλείψει η Βόρεια Μακεδονία την “Διαδικασία των Ανοιχτών Βαλκανίων” – στην οποία μετέχουν Αλβανία, Σερβία, Βόρεια Μακεδονία και ως παρατηρητές το Μαυροβούνιο και η Βοσνία Ερζεγοβίνη και στηρίζεται απ’ τις ΗΠΑ (με την προσδοκία να αμβλυνθούν οι αντιθέσεις στην περιοχή). Πέραν των προαναφερόμενων πρωτοβουλιών, που στην πραγματικότητα εντείνουν τις διαχωριστικές γραμμές των Αλβανών με την σλαβική πλειονότητα, να προσθέσουμε και την σύμπλευση του αλβανικού παράγοντα της Βορείου Μακεδονίας με τις πολιτικές του αμφιλεγόμενου πρωθυπουργού του Κοσσυφοπεδίου, Αλμπίν Κούρτι.

Μάλιστα, ο Κούρτι αναμειγνύεται εντόνως στις ισορροπίες της βαλκανικής χώρας: Ο πολιτικός του σχηματισμός Αυτοδιάθεση (VV – Vetvendosja) διατηρεί δομές τόσο στην Βόρεια Μακεδονία, όσο και στην Αλβανία. Στελέχη του κόμματος Κούρτι έχουν συμπεριληφθεί στους συνδυασμούς του αλβανικού κομματικού συνασπισμού VLEN. Ο Κούρτι είναι θιασώτης, τόσο της ρήξης με την Σερβία, όσο και της υπονόμευσης της Διαδικασίας των Ανοιχτών Βαλκανίων, γεγονός που τον έχει φέρει σε σύγκρουση ακόμα και με τον Αλβανό πρωθυπουργό Έντι Ράμα. Με όλα αυτά τα δεδομένα στην προεκλογική περίοδο της γείτονος, η επομένη της 9ης Μαΐου προοιωνίζεται για ακόμη πιο ενδιαφέρουσες εξελίξεις.