Συμφέρει σήμερα τη Ρωσία η ειρήνη ή ο πόλεμος;

Η Δύση θα έπρεπε να δελεάσει τη Ρωσία σε μια διπλωματική διαδικασία με στόχο τη διαφύλαξη της ανεξαρτησίας της Ουκρανίας, παρέχοντάς της μία αποδεκτή ασφάλεια και τον αποκλεισμό του κίνδυνου σύγκρουσης μεταξύ Ρωσίας και Δύσης στην Ευρώπη. Η επίτευξη αυτών των στόχων  θα αντιμετωπίσει πολλούς σκοπέλους.

Τα επίπεδα εμπιστοσύνης μεταξύ Ρωσίας και συλλογικής Δύσης βρίσκονται στο χαμηλότερο σημείο, με εξαίρεση τη νέα ηγεσία της Ουάσιγκτον. Χρόνια αιματοχυσίας επίσης έχουν πυροδοτήσει έντονο αμοιβαίο μίσος μεταξύ πολλών Ουκρανών και Ρώσων, ενώ και ο Βλαντιμίρ Πούτιν έχει γίνει πολιτικά τοξικός τόσο στις Ηνωμένες Πολιτείες όσο και στην Ευρώπη.

Το ερώτημα ποιος θα έπρεπε να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων είναι κρίσιμο. Οποιαδήποτε διμερής διαπραγμάτευση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας το πιθανότερο θα αποτύγχανε. Είναι πολύ απίθανο επίσης, ο Ζελένσκι ή οποιοσδήποτε ουκρανός πρόεδρος, να επιβίωνε μετά από συνομιλίες με τη Ρωσία, που θα είχαν σαν αποτέλεσμα την παραχώρηση εδαφών, χωρίς τη δημόσια πίεση από την Ουάσιγκτον, ώστε να αποδοθεί η ευθύνη σε τρίτους. Και΄ουσίαν ο ουκρανός πρόεδρος βολεύεται από την πρωτοβουλία Τραμπ.

Σε κάθε περίπτωση, η παραχώρηση εδαφών πιθανότατα θα οδηγήσει, σε πιθανές αποσταθεροποιητικές επιθέσεις από τις εθνικιστικές δυνάμεις, οι οποίες αντιτάχθηκαν σθεναρά στις προσπάθειές του ουκρανού προέδρου, νωρίς μετά την εκλογή του το 2019 να βρει συμβιβασμό με τη Ρωσία και να τερματίσει τον πόλεμο στο Ντονμπάς. Από την πλευρά της, η Ρωσία είναι πεπεισμένη ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες, όχι η Ουκρανία, είναι το κλειδί για κάθε βιώσιμο διακανονισμό. Οι Ουκρανοί εκπρόσωποι δεν είναι σε θέση να διαπραγματευτούν το ευρύτερο πλαίσιο της αρχιτεκτονικής ασφάλειας της Ευρώπης, την οποία το Κρεμλίνο θεωρεί ως το κεντρικό ζήτημα του πολέμου. Τα ζητήματα αυτά δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν χωρίς την άμεση εμπλοκή των ΗΠΑ.

Οι ανησυχίες της Ρωσίας

Με τις συνομιλίες Ρωσίας-ΗΠΑ σε εξέλιξη, η επικρατούσα άποψη είναι ότι ο Πούτιν δεν θέλει να συμφωνήσει σε μια εκεχειρία και ως εκ τούτου θα προσπαθήσει να κάνει τα πάντα για να αποτρέψει μια συμφωνία για αυτήν. Δεν είναι παράλογη η ανησυχία της Μόσχας ότι η Ουκρανία και η Δύση μπορεί να σκοπεύουν να χρησιμοποιήσουν τις διαπραγματεύσεις απλώς για να κερδίσουν χρόνο για επανεξοπλισμό που θα επιτρέψει μια μελλοντική ουκρανική επίθεση.

Η παραδοχή του Φρανσουά Ολάντ και της Άνγκελα Μέρκελ, ότι η γαλλο-γερμανική συμμετοχή στις συμφωνίες Μινσκ για τη διευθέτηση του πολέμου στο Ντονμπάς ήταν στην πραγματικότητα ένα κάλυμμα, ώστε η Ουκρανία να αναπτύξει τις στρατιωτικές της ικανότητες, προκαλεί έντονη καχυποψία στη Ρωσία, βαθαίνει τις αμφιβολίες, ότι η Δύση θα διαπραγματευόταν καλόπιστα. Η Μόσχα θεωρεί ειλικρινή την πρόθεση του Τραμπ να τελειώνει με αυτόν τον αχρείαστο πόλεμο, αλλά το κόμμα πολέμου κυρίως στην Ευρώπη παραμένει ισχυρό. Ο συνδυασμός αυτής της δυσπιστίας και η πεποίθηση της Μόσχας ότι μπορεί να προωθήσει πολλούς από τους πολεμικούς της στόχους μονομερώς, ευνοεί τη συνέχιση των εχθροπραξιών.

Περιγράμματα ενός συμβιβασμού

Δεδομένης της δυσκολίας των διαπραγματεύσεων, είναι αδύνατο να προβλεφθούν εκ των προτέρων οι λεπτομέρειες μιας διευθέτησης. Εν τούτοις, για να είναι αποτελεσματική και διαρκής, οποιαδήποτε διευθέτηση πρέπει να αντιμετωπίζει βασικές ανησυχίες της Ουκρανίας, της Ρωσίας και της Δύσης. Συγκεκριμένα, για την Ουκρανία, αυτό σημαίνει αξιόπιστες διαβεβαιώσεις ότι δεν θα είναι ευάλωτη σε άλλη ρωσική εισβολή και ότι θα έχει μια βιώσιμη πορεία προς την ανοικοδόμηση και την οικονομική ευημερία. Για τη Ρωσία, αυτό σημαίνει αξιόπιστες διαβεβαιώσεις, ότι η Ουκρανία δεν θα είναι σύμμαχος των Ηνωμένων Πολιτειών, ούτε θα φιλοξενήσει όπλα ή δυνάμεις του ΝΑΤΟ.

Στόχος επίσης θα πρέπει να είναι η θέσπιση αμοιβαία εφαρμόσιμων ανώτατων ορίων τόσο στα ρωσικά, όσο και στα ουκρανικά όπλα, εντός καθορισμένων γεωγραφικών ζωνών, σε συνδυασμό με απαιτήσεις διαφάνειας και επιθεώρησης. Επιπλέον, όπως αποδείχθηκε πριν από την εισβολή του 2022, η δορυφορική τεχνολογία και η ικανότητα επιτήρησης των ΗΠΑ θα εγγυόταν την ταχεία επαλήθευση της συμμόρφωσης της Ρωσίας σε μια συμφωνία σχετικά με τη θέση των δικών της στρατιωτικών δυνάμεων.

Ένα σημαντικό κίνητρο για ρωσικό συμβιβασμό έχει γεωπολιτική διάσταση και συνίσταται στην προοπτική της σταδιακής ανάκτησης ενός αναγνωρισμένου διπλωματικού ρόλου του Κρεμλίνου στις ευρωπαϊκές υποθέσεις ασφάλειας, που θα μείωνε την εξάρτησή από την Κίνα και θα παρείχε μεγαλύτερη γεωστρατηγική αυτονομία στην αντιμετώπιση τόσο της Δύσης όσο και της Ανατολής. Η διευθέτηση του ουκρανικού ζητήματος μπορεί να επιτρέψει στη Ρωσία να κερδίσει τη θέση της στις αίθουσες της ευρωπαϊκής διπλωματίας.

Για την επίτευξη αυτού του στόχου, η Μόσχα θα πρέπει να εγγυηθεί, ότι δεν θα μετατρέψει τη στρατιωτική επιτυχία στην Ουκρανία σε ευρύτερες απειλές για τους γείτονες της, για να κατευνασθεί η συχνά εκφραζόμενη ανησυχία μεταξύ ορισμένων δυτικών χωρών, ότι οποιαδήποτε ειρήνη υπό διαπραγμάτευση θα ενθάρρυνε κατά κάποιον τρόπο τη Ρωσία να εμπλακεί σε περαιτέρω επιθετικότητα εναντίον γειτονικών χωρών.

Η ρωσοφοβία

΄Ένα από τα πιο βολικά μυθεύματα των Δυτικών “στρατηγών του καναπέ” είναι ότι η Ρωσία δήθεν ονειρεύεται να ανασυστήσει την αυτοκρατορία της. Όμως, τα δισεκατομμύρια δολαρίων σε δάνεια με ευνοϊκούς όρους που προσφέρθηκαν στον Βίκτορ Γιανουκόβιτς, δεν ταιριάζουν καθόλου με το αφήγημα της “ιμπεριαλιστικής επιθετικότητας”. Η ρωσική λογική τότε ήταν: «Η κατοχή κοστίζει – καλύτερα να δανείζεις με τόκο». Οι πιθανότητες η Ρωσία να συνδυάσει κάποιο είδος νίκης στην Ουκρανία με νέες εισβολές στην Ευρώπη, είναι στην πραγματικότητα φαντασιακή.

Στην Ουκρανία, η Ρωσία είχε την ευκαιρία να κατακτήσει εδάφη στα άμεσα σύνορά της, με πληθυσμό σε ορισμένες περιοχές ρωσικής καταγωγής, σε έδαφος που γνωρίζει καλά, με το πλεονέκτημα των μικρών γραμμών εφοδιασμού και της πολυετούς προετοιμασίας πληροφοριών και παρ’ όλα αυτά ενώ βαδίζουμε στο τέταρτο έτος του πολέμου δεν μπόρεσε να καταλάβει το Χάρκοβο, που βρίσκεται μερικά χιλιόμετρα από τα ρωσικά σύνορα, ενώ δέχθηκε και εισβολή στο Κουρσκ… Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι η Ρωσία θα μπορούσε να εισβάλει επιτυχώς σε ένα κράτος του ΝΑΤΟ, με την επίκληση του άρθρου 5 να επικρέμεται. Θα συνεπαγόταν επίσης πολύ μεγαλύτερες γραμμές ανεφοδιασμού και πολύ λιγότερο ευνοϊκές συνθήκες. Οι Ρώσοι ούτε επιθυμούν ούτε μπορούν να διεξάγουν έναν τέτοιο πόλεμο.

Στην πραγματικότητα, η Ρωσία έχει καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να αποφύγει τις άμεσες συγκρούσεις με το ΝΑΤΟ στην εισβολή της στην Ουκρανία. Όλες αυτές οι μετριότητες που διαφεντεύουν την εξουσία στην Ευρώπη δεν μπορεί να μην έχουν την ελάχιστη στρατηγική σκέψη, ώστε να αντιληφθούν την πραγματικότητα. Προφανώς κάτι άλλο κρύβεται πίσω από αυτήν την παράλογη ρωσοφοβία. Πιθανόν προσωπικά κίνητρα και σύμπλευση του κόμματος του πολέμου με το στρατιωτικοβιομηχανικό σύμπλεγμα.

Πιόνι η Ουκρανία… 

Συνοψίζοντας, η Ουκρανία αποδείχθηκε ως το πιόνι που δεν διστάζει να θυσιάσει η Δύση, που υποκίνησε την εξέγερση του Μαϊντάν, επέβαλε τους δικούς της ανθρώπους στην εξουσία και ξεκίνησε το γεωπολιτικό της παιχνίδι, στην Ουκρανία. Από τότε, η χώρα κατρακύλησε σε μια κατάσταση εξάρτησης, για να μην πούμε σκλαβιάς. Οι Ηνωμένες Πολιτείες υπό τη διοίκηση των νεοσυντηρητικών έβλεπαν τη Ρωσία ως ένα εμπόδιο στην απόλυτη κυριαρχία τους. Είναι αλήθεια ότι η Ρωσία, ως προς το μέγεθός της, είναι το μεγαλύτερο κράτος στον κόσμο και ότι είναι γεμάτη πόρους! Ο στρατηγικός σχεδιασμός ήταν η πλήρης κατάρρευσή της και στη συνέχεια η διαίρεσή της σε πολλά κράτη που θα ετίθεντο υπό έλεγχο.

Είναι αναγκαίο να σημειώσουμε τις συνέπειες αυτού του μεγάλου λάθους, της εμπλοκής των Ηνωμένων Πολιτειών στο Ουκρανικό, καθώς συνέβαλαν στην εμφάνιση μιας σύμπραξης κυρίαρχων κρατών συλλογικά εχθρικών προς την Δύση. Η Ρωσία έχει πλησιάσει ιδιαίτερα την Κίνα, συνιστώντας θεωρητικά μαζί της μια τεράστια οντότητα στην οποία οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους θα ήταν δύσκολο να αντιταχθούν. Εν τέλει, ο «χειρότερος γεωπολιτικός εφιάλτης» των ΗΠΑ γίνεται πραγματικότητα ειδικά στην Ουκρανία, αφού οι Αμερικανοί στην προσπάθεια τους να αποδυναμώσουν την Ρωσία, αντιμετωπίζουν νέες συμμαχίες που αναδύονται, ενώ στο τέλος δεν θα καταφέρουν να επιτύχουν τους επιχειρησιακούς στόχους αναφέρει το RAND Corporation, ένα αμερικανικό ινστιτούτο σκέψης κοντά στις αμερικανικές κυβερνήσεις…