Συνεργάτες του Ζελένσκι έχουν συλληφθεί για διαφθορά – Ο ρόλος της υπηρεσίας ασφαλείας

Τα ουκρανικά μέσα ενημέρωσης γράφουν ότι ο βουλευτής είναι ο Ολεξίι Κουζνέτσοφ, μέλος του κόμματος “Υπηρέτης του Λαού” και οι άλλοι εμπλεκόμενοι είναι ο πρώην κυβερνήτης του Λουγκάνσκ Σεργκίι Χαϊντάι, καθώς και ο Αντρίι Γιουσένκο, επικεφαλής της περιφέρειας Ρουμπίζνε της Περιφέρειας του Λουγκάνσκ. Φέρονται να “φούσκωναν” τιμολόγια για να πάρουν μίζα 30%. Η άμεση αντίδραση των στενών συμμάχων του Ζελένσκι τον οδήγησε σε μεταβολή και μέσα σε τρεις μέρες πέρασε νέο νόμο που αποκαθιστά τις σχετικές αρχές.

Συγκεκριμένα, ενώ προσπάθησε να αφαιρέσει την αυτονομία τους και με νόμο να υπάγονται πλέον στον ίδιο, φιλοδυτικές ΜΚΟ άρχισαν διαδηλώσεις. Επιπλέον, Βρετανία, Γερμανία, ΗΠΑ αλλά και ΕΕ δήλωσαν ότι είναι απαράδεκτο να ελέγχει τον ελεγκτή ο ελεγχόμενος, δηλαδή η κυβέρνηση να τοποθετεί εκείνον που θα την ελέγξει. Μετά από τις σφοδρές αντιδράσεις των δυτικών, ο Ζελένσκι πέρασε νέο νόμο που αποκαθιστά τις ανεξάρτητες αρχές δίωξης της διαφθοράς και από εκεί που τις έλεγε αναποτελεσματικές και ρωσόφιλες, σήμερα τις επαίνεσε για το έργο τους!

Η εθνική υπηρεσία για την καταπολέμηση της διαφθοράς (NABU), που έχει αποκαλύψει και κατά το παρελθόν πολλά σκάνδαλα με αξιωματούχους της κυβέρνησης Ζελένσκι, ανακοίνωσε σήμερα ότι, σε συνεργασία με την ειδική εισαγγελία για την καταπολέμηση της διαφθοράς (SAP), ανακάλυψε ένα «κύκλωμα διαφθοράς μεγάλης κλίμακας» στην προμήθεια drones και εξοπλισμού συστημάτων ηλεκτρονικού πολέμου, στο οποίο ενέχεται και ένα μέλος του Κοινοβουλίου.

Πολιτικοί και μέλη της Εθνοφρουράς κατηγορούνται για συμμετοχή στο κύκλωμα. Τέσσερα άτομα συνελήφθησαν, ανακοίνωσε η NABU, χωρίς να διευκρινίσει τις ιδιότητες και τις ταυτότητές τους. Τα μέλη της Εθνοφρουράς που θεωρούνται ύποπτα για την εμπλοκή τους στην υπόθεση τέθηκαν σε διαθεσιμότητα. Σύμφωνα με την έρευνα, από το 2024 έως το 2025, οι κατηγορούμενοι υπεξαίρεσαν δημόσιους πόρους που προορίζονταν για τις ανάγκες των ενόπλων δυνάμεων. Η υπόθεση αφορά την αγορά drones FPV (First Person view) και συστημάτων ραδιο-ηλεκτρονικού πολέμου, σύμφωνα με την NABU.

“Μεταβολή!”

Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε «ευγνώμων προς τις υπηρεσίες κατά της διαφθοράς για το έργο τους… Είναι σημαντικό οι θεσμοί καταπολέμησης της διαφθοράς να λειτουργούν ανεξάρτητα και ο νόμος που ψηφίσθηκε την Πέμπτη τους εγγυάται όλα τα αναγκαία εργαλεία για έναν πραγματικό αγώνα κατά της διαφθοράς», είπε ο Ζελένσκι, που πριν παρέμβουν οι στενοί σύμμαχοι του κατηγορούσε την υπηρεσία για αναποτελεσματικότητα και φιλορωσικές τάσεις και στην ουσία είχε περάσει νόμο που την καταργούσε.

Μετά της αντιδράσεις Γερμανίας, Βρετανίας και ΗΠΑ ο Ζελένσκι έκανε στροφή 180  μοιρών και τις επανέφερε. Το ουκρανικό κοινοβούλιο ψήφισε με συντριπτική πλειοψηφία την Πέμπτη το νομοσχέδιο που αποκαθιστά την ανεξαρτησία των αρχών καταπολέμησης της διαφθοράς, σε αντικατάσταση προηγουμένου νομοσχεδίου που είχε περάσει και που καταγγέλθηκε από την κοινωνία των πολιτών της Ουκρανίας, την Ευρωπαϊκή Ένωση και τους προαναφερόμενους στενούς συμμάχους του Κιέβου.

Το προηγούμενο κείμενο που είχε ψηφισθεί στις 22 Ιουλίου έθετε την εθνική υπηρεσία καταπολέμησης της διαφθοράς και την ειδική εισαγγελία κατά της διαφθοράς υπό τον απευθείας έλεγχο του γενικού εισαγγελέα, ο οποίος ορίζεται από τον αρχηγό του κράτους, κάτι που σημαίνει ότι ο ελεγχόμενος διορίζει εκείνον που τον ελέγχει. Ο Ζελένσκι, που προφανώς δεν περίμενε τόσες αντιδράσεις από εκείνους που χρηματοδοτούν στην ουσία, όχι μόνον τον πόλεμο της Ουκρανίας, αλλά καλύπτουν και σχεδόν όλες τις ανάγκες της, πέρασε αμέσως ένα νέο νομοσχέδιο για να τους κατευνάσει, αντιδιαμετρικά αντίθετο με εκείνο που είχε περάσει λίγες μέρες πριν.

Το Νο2 νομοσχέδιο ανανεώνει τις εγγυήσεις για την ανεξαρτησία των δύο σωμάτων αντιμετώπισης της διαφθοράς. Εισάγει ωστόσο επιπλέον ελέγχους, κυρίως συστηματικά τεστ με ανιχνευτές ψεύδους, για τα μέλη του προσωπικού «που έχουν πρόσβαση σε απόρρητες πληροφορίες, ώστε να αποφευχθεί κάθε ενέργεια υπέρ της Ρωσίας», σύμφωνα με το κείμενο που αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα του κοινοβουλίου.

Ερευνάται πρώην “δεξί χέρι” της προεδρίας

Ο επικεφαλής του Εθνικού Γραφείου Καταπολέμησης της Διαφθοράς της Ουκρανίας, Σεμέν Κριβόνος, εν τω μεταξύ, επιβεβαίωσε ότι διεξήχθησαν έρευνες στο σπίτι του Ροστισλάβ Σούρμα, που ήταν μέχρι πέρσι ο αναπληρωτής του Αντρίι Γερμάκ, δηλαδή δεξί χέρι του επικεφαλής του προεδρικού γραφείου.

Η δήλωση αυτή έρχεται να περιπλέξει ακόμα πιο πολύ το πολιτικό και οικονομικό παζλ διαφθοράς στην Ουκρανία, όπου η κυβέρνηση δεν μπόρεσε τελικά να ελέγξει την Δίωξη Διαφθοράς και παρότι προσπάθησε να φρενάρει τις έρευνες στο προεδρικό περιβάλλον, τελικά αναγκάσθηκε να επιτρέψει να ελέγχονται και οι κυβερνητικοί. Στην μεταστροφή δεν έπαιξαν και τόσο μεγάλο ρόλο οι φιλοδυτικές ΜΚΟ που έκαναν διαδηλώσεις στο δρόμο και που είναι ουσιαστικά “αγνώστου ταυτότητας πολιτικά αντικείμενα”, αλλά οι ωμές παρεμβάσεις των βασικών δυτικών συμμάχων της Ουκρανίας.

Στην απόφασή του για “καπέλωμα” των αρχών καταπολέμησης της Διαφθοράς, αρχικά το περιβάλλον Ζελένσκι προσπάθησε να προβάλει κάποια “σταγονίδια” και Ρώσους κατασκόπους σε διάφορα πόστα στις αρχές αυτές. Έχει σχηματισθεί δικογραφία για δύο ερευνητές της NABU μέχρι στιγμής, με την κατηγορία της κατασκοπίας. Οι δυτικοί πάντως δεν αποδέχθηκαν τον “ρωσικό δάκτυλο” ως επαρκή δικαιολογία για να ελέγχονται από τον πρόεδρο της χώρας οι ανεξάρτητες αρχές και άρα από την κυβέρνηση, διότι ρίχνουν πολύ χρήμα σε αυτή τη χώρα και διακυβεύονται πολλά συμφέροντά τους.

Υπάρχουν ίσως και “καυτές” συνομιλίες

Ουκρανικά μέσα αναφέρονται και σε έρευνες των υπηρεσιών αυτών για διαφθορά, όπου έγιναν καταγραφές των συνομιλιών των υπόπτων. Υπαινίσσονται ότι σε κάποιες συνομιλίες ακούγεται  να συνομιλούν με τα ερευνούμενα για διαφθορά άτομα ο ίδιος Ζελένσκι, αλλά και το δεξί του χέρι, ο Γερμάκ. Φιλορώσοι Ουκρανοί αναφέρουν στο Telegram ότι οι συνομιλίες αυτές, όχι μόνον καταγράφηκαν από την Εθνική Υπηρεσία κατά της Διαφθοράς, αλλά και παραδόθηκαν ήδη στο FBI.

Είναι γεγονός ότι αυτές οι δύο υπηρεσίες κατά της Διαφθοράς που βρέθηκαν στο στόχαστρο του Ζελένσκι έχουν φέρει στη δημοσιότητα πολύ μεγάλα σκάνδαλα με στελέχη της αυτοδιοίκησης και οργανισμών, αλλά και πολιτικών και υπουργών που “έφαγαν” λεφτά που προορίζονταν για οχυρώσεις και γενικά για το στρατό. Οι αποκαλύψεις για σωρεία σκανδάλων προκάλεσαν μεγάλη αμηχανία στην κυβέρνηση, μιας που ο Ζελένσκι είχε ως βασικό του σύνθημα την καταπολέμηση της διαφθοράς.

Πάντως αυτό δεν αποκλείει στις πολυπληθείς αυτές υπηρεσίες κατά της διαφθοράς να υπηρετούν και διεφθαρμένοι ή κατάσκοποι. Το ένα δηλαδή δεν αποκλείει το άλλο, και κατά πάσα πιθανότητα οι αρχές αυτές κυνηγούν σκάνδαλα διαφθοράς, αλλά μπορεί παράλληλα στους κόλπους τους να έχουν και άτομα που δωροδοκούνται ή που αισθάνονται Ρώσοι. Το θέμα είναι ότι ενώ ως υπηρεσίες δεν έχουν να προσφέρουν ιδιαίτερα πολύτιμες κατασκοπευτικές πληροφορίες στους Ρώσους, μπορούν να θίξουν την κυβέρνηση ή και να την ρίξουν, με τα απανωτά σκάνδαλα που φέρνουν στη δημοσιότητα, δεδομένου ότι οι “Υπηρέτες του Λαού” και ο Ζελένσκι είχαν ως βασικό σύνθημα την πάταξη της διαφθοράς.

Αντιπαλότητα με τις Μυστικές Υπηρεσίες

Υπήρχε από πέρσι αντιπαλότητα ανάμεσα στην κυβέρνηση και τις υπηρεσίες καταπολέμησης της Διαφθοράς, αλλά φέτος η κατάσταση οξύνθηκε. Οι Μυστικές Υπηρεσίες Πληροφοριών της χώρας, SBU, που ελέγχονται άμεσα από το περιβάλλον Ζελένσκι, στις 21 Ιουλίου είχαν κάνει έφοδο σε 70 οικίες και γραφεία 15 εργαζομένων στην Εθνική Υπηρεσία Καταπολέμησης της Διαφθοράς (ΕΥΚΔ) και συγγενών τους «για να εξουδετερωθεί», όπως ανέφεραν «η ρωσική επιρροή στην υπηρεσία αυτή και να τεκμηριωθεί η συνεργασία των προδοτών με ολιγάρχες».

Μάλιστα ο επικεφαλής της υπηρεσίας NABU Σεμέν Κρεβονός έλειπε στο Λονδίνο για συνάντηση με το Βρετανό υπουργό Εξωτερικών και επέστρεψε εσπευσμένα στην Ουκρανία μόλις πληροφορήθηκε την έφοδο σε σπίτια στελεχών της υπηρεσίας. Διαμαρτυρήθηκε ότι οι έφοδοι έγιναν χωρίς καν παρουσία ή έστω εντολή εισαγγελικής αρχής και ότι οι άνδρες των μυστικών υπηρεσιών σκάλισαν τα πάντα, αποκτώντας πρόσβαση σε όλες τις εν εξελίξει έρευνες της υπηρεσίας.

Οι μυστικές υπηρεσίες από όλες αυτές τις εφόδους συνέλαβαν έναν άνδρα που κατηγορούν για κατασκοπεία και ανακοίνωσαν ότι «αποδεικνύεται πως το άτομο αυτό είχε επαφές με εκπροσώπους των Ρώσων και βοηθούσε τον πατέρα του να έχει συναλλαγές με τη Ρωσική Ομοσπονδία μέσω πωλήσεων στο Νταγκεστάν. Η μητέρα του συνταξιοδοτείται στα κατεχόμενα του Ντονιέντσκ και κάνει αναρτήσεις υπέρ της Ρωσίας. Ο ίδιος πρόσφατα αντί να βρίσκεται στην πρώτη γραμμή, πήγε και ταξίδι στην Τενερίφη».

Προηγουμένως είχαν συλλάβει για κατασκοπία υπέρ της Ρωσίας έναν ερευνητή επίλεκτης μονάδας της Υπηρεσίας Καταπολέμησης της Διαφθοράς “D-2”. Ανακοίνωσαν ότι αυτός στρατολογήθηκε από τον φρούραρχο του προέδρου Γιανούκοβιτς ο οποίος (φρουρός) φέρεται να εργαζόταν από το 2014 για την FSB -τις ρωσικές μυστικές υπηρεσίες.

Η SBU υποστηρίζει ότι ο πράκτορας αυτός λάμβανε χρήματα σε τραπεζικό λογαριασμό και διαβίβαζε εμπιστευτικές πληροφορίες στη Ρωσία, και ότι είχαν ενημερώσει σχετικά την Υπηρεσία Καταπολέμησης της Διαφθοράς. «Ωστόσο, η ηγεσία της υπηρεσίας αυτής δεν έλαβε κανένα μέτρο και ο κατηγορούμενος συνέχισε να εργάζεται στη θέση του και προσπάθησε να καταστρέψει τα αποδεικτικά στοιχεία των παράνομων δραστηριοτήτων του», ανέφερε η SBU. Τελικά ο άνδρας αυτός συνελήφθη και αντιμετωπίζει ποινή φυλάκισης έως και 15 ετών.

Οι άνθρωποι του προέδρου Ζελένσκι

Μόλις μέρες μετά την σύλληψη, έγιναν οι έρευνες στον τόπο κατοικίας του Σούρμα στη Γερμανία με τη συμμετοχή Ουκρανών, αλλά υπό την γερμανική εισαγγελία και τις γερμανικές αρχές. Πήραν και το κινητό του. Η εφημερίδα Süddeustche Zeitung ανέφερε ότι η έρευνα έγινε στις 31 Ιουλίου ότι η αστυνομία και η εισαγγελία της Βαυαρίας αρνήθηκαν να σχολιάσουν τις πληροφορίες σχετικά με έρευνες σε τοποθεσίες που σχετίζονται με τον Σούρμα, αλλά το SPIEGEL το επιβεβαιώνει από δικές του πηγές.

Όσον αφορά ειδικά την “περίπτωση Σούρμα” κάποια στιγμή φέρεται να ήταν στην ουσία “τσάρος της οικονομίας” στην Ουκρανία και παρότι επιχειρηματίας, πολιτευόταν από χρόνια. Στο περιβάλλον Ζελένσκι μάλλον εντάχθηκε γύρω στο 2020. Το 2023 και ενώ είχε βραβευθεί μάλιστα για τις επιδόσεις του, κατηγορήθηκε αίφνης ο ίδιος και ο πατέρας του (που θεωρείται φιλορώσος) ότι έπαιρναν επιδοτήσεις για ηλιακούς συλλέκτες σε περιοχές που πλέον ελέγχονταν από τη Ρωσία. Οι διώξεις τέθηκαν στο αρχείο, όμως ο Σούρμα παύθηκε πέρσι τον Σεπτέμβριο από τον Γερμάκ, στο πλαίσιο ενός γενικότερου μίνι ανασχηματισμού.

Σύμφωνα με ρωσικά και αντιπολιτευόμενα ουκρανικά μέσα, ο Ζελένσκι αποφάσισε να καταργήσει την αυτοτέλεια των αρχών αυτών όταν του τηλεφώνησε ο ίδιος ο Σούρμα και του είπε ότι Γερμανοί έκαναν έφοδο στο σπίτι του και κατείσχαν το κινητό του, υπό τις οδηγίες της NABU. Είτε επειδή ο Ζελένσκι το είδε ως ξένη παρέμβαση στα εσωτερικά της Ουκρανίας, είτε επειδή ήθελε να καλύψει το μέγεθος της διαφθοράς σε άτομα της δικής του επιλογής, προχώρησε στο νόμο για κατάλυση της αυτονομίας των αρχών αυτών που προκάλεσε αντιδράσεις και που τελικά ανακλήθηκε.

Σύμφωνα με διάφορα μέσα, εκείνος που πρωτοστάτησε στο να περάσει από τη Βουλή η απόφαση του Ζελένσκι για κατάργηση της αυτοτέλειας των Αρχών Καταπολέμησης της Διαφθοράς και για την υπαγωγή τους έμμεσα στην προεδρία, ήταν ο Γερμάκ. Ο Γερμάκ να αναφέρουμε παρεμπιπτόντως ήταν απλός κινηματογραφικός παραγωγός και φίλος του Ζελένσκι από τα πλατό, αλλά ο πρόεδρος της Ουκρανίας τον έκανε δεξί του χέρι στο προεδρικό γραφείο.

Η απόφαση του Ζελένσκι και του Γερμάκ να “αποκεφαλίσουν” στην ουσία τις αρχές καταπολέμησης της διαφθοράς, ανατράπηκε κατόπιν πιέσεων της Δύσης, η οποία ουσιαστικά ελέγχει τις δύο αρχές καταπολέμησης της διαφθοράς στην Ουκρανία, γιατί και οι ΗΠΑ αλλά και εν γένει οι χώρες που “ρίχνουν χρήμα” στην Ουκρανία εδώ και δύο χρόνια έχουν απαιτήσει να έχουν πρόσβαση στον τρόπο που ξοδεύονται τα λεφτά τους και στον τρόπο που καταπολεμάται η διαφθορά.