Σύνοδος Κορυφής Τιαντζίν: Τι λένε οι «10» της Σανγκάης για Γάζα, δασμούς και Ουκρανία

Σύμφωνα με το κοινό ανακοινωθέν που μεταδόθηκε από το κινεζικό πρακτορείο «Νέα Κίνα», ο Οργανισμός «καταδικάζει σθεναρά τις ενέργειες που προκαλούν θύματα μεταξύ των αμάχων και μια ανθρωπιστική καταστροφή» στη Λωρίδα της Γάζας και ζητά «πλήρη και βιώσιμη κατάπαυση του πυρός, καθώς και ανεμπόδιστη πρόσβαση της ανθρωπιστικής βοήθειας» στον θύλακα.

Τα 10 κράτη μέλη καταδίκασαν τις τρομοκρατικές επιθέσεις στην ελεγχόμενη από την Ινδία περιοχή του Κασμίρ στις 22 Απριλίου, οι οποίες στοίχισαν τη ζωή σε περισσότερους από 30 ανθρώπους. Ακολούθησαν σφοδρές μάχες μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν τον Μάιο. Σύμφωνα με αναφορές, ένα απόσπασμα σχετικά με τη σύγκρουση προκάλεσε διαμάχες με την ινδική πλευρά κατά τη διάρκεια της συνάντησης των υπουργών Άμυνας του SCO. Το Πακιστάν είναι επίσης μέλος του Οργανισμού. Ο SCO καταδίκασε επίσης έντονα τις επιθέσεις των ΗΠΑ και του Ισραήλ στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν τον Ιούνιο. Τέτοιες επιθετικές ενέργειες εναντίον πολιτικών στόχων και υποδομών πυρηνικής ενέργειας παραβιάζουν τους κανόνες του διεθνούς δικαίου, αναφέρεται στο κείμενο της κοινής διακήρυξης.

Υπενθυμίζεται ότι με έδρα το Πεκίνο, το ευρασιατικό μπλοκ περιλαμβάνει σήμερα 10 κράτη μέλη. Η Λευκορωσία έγινε το τελευταίο πλήρες μέλος του τον Ιούλιο του 2024, αφού το Ιράν προσχώρησε ένα χρόνο νωρίτερα. Έχει επίσης δύο κράτη παρατηρητές – το Αφγανιστάν και τη Μογγολία – και 14 εταίρους διαλόγου. Τα τελευταία χρόνια, η αποστολή του μπλοκ έχει διευρυνθεί σε οικονομική και στρατιωτική συνεργασία ως αντίβαρο στη Δύση.

«Αγκάθι» Ουκρανία και Ιράν

Την ίδια ώρα, αλγεινή εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι ο πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας δεν αναφέρεται καν στην κοινή διακήρυξη του SCO που εκδόθηκε μετά το πέρας της συνόδου κορυφής στην κινεζική πόλη Τιαντζίν. Το υπουργείο Εξωτερικών της Ουκρανίας με ανακοίνωση του που δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα του, επέκρινε την επιλογή αυτή και με ανάρτηση του στα σόσιαλ μίντια ανέφερε ότι: «Είναι εκπληκτικό το γεγονός ότι ο μεγαλύτερος επιθετικός πόλεμος στην Ευρώπη από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο δεν έχει αντικατοπτριστεί σ’ ένα τόσο σημαντικό και θεμελιώδες έγγραφο».

Στην σύνοδο κορυφής συμμετείχαν οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της Ρωσίας, της Κίνας, της Ινδίας, του Καζακστάν, του Πακιστάν, του Ιράν, της Λευκορωσίας, του Τατζικιστάν, του Ουζμπεκιστάν και του Κιργιστάν. Παράλληλα με τα παραπάνω ο SCO προειδοποίησε ότι δεν θα πρέπει να υπάρξει καμία «επανερμηνεία» του ψηφίσματος του ΟΗΕ που αφορά το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, τη στιγμή που οι Ευρωπαίοι ετοιμάζονται να επαναφέρουν τις κυρώσεις σε βάρος της Τεχεράνης. Οι χώρες μέλη του SCO ανέφεραν ότι «κάθε απόπειρα κακής ερμηνείας ή αυθαίρετης επανερμηνείας αυτού του ψηφίσματος θα έπληττε την εξουσία του Συμβουλίου Ασφαλείας» του ΟΗΕ.

Ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν Αμπάς Αραγτσί, σε ανάρτησή του στην πλατφόρμα Χ, ανέφερε ότι η χώρα του, η Κίνα και η Ρωσία υπέγραψαν κοινή επιστολή προς τα Ηνωμένα Έθνη στην οποία καταγγέλλουν ως «νομικά αβάσιμη και πολιτικά καταστροφική» την προσπάθεια των Ευρωπαίων να επαναφέρουν τις κυρώσεις. Η Γαλλία, η Βρετανία και η Γερμανία, επικαλούμενες έναν όρο που περιλαμβανόταν στη διεθνή συμφωνία του 2015 (τον μηχανισμό snapback) έχουν δώσει στο Ιράν διορία 30 ημερών προκειμένου να βρεθεί μια διπλωματική λύση στο ζήτημα, απειλώντας ότι σε διαφορετική περίπτωση θα επιβάλλουν και πάλι τις κυρώσεις που είχε εγκρίνει ο ΟΗΕ.

Ιδιαίτερη σημασία έχει ότι στο περιθώριο της συνόδου SCO, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν συναντήθηκε με τον Ιρανό ομόλογό του, τον Μασούντ Πεζεσκιάν και δήλωσε ότι πιστεύει πως θα ήταν χρήσιμο για την Τεχεράνη να συνεχίσει τις πυρηνικές διαπραγματεύσεις. Πρόσθεσε ότι η Άγκυρα θα συνεχίσει να στηρίζει το Ιράν στο θέμα αυτό. Σύμφωνα με την τουρκική προεδρία, ο Ερντογάν είπε επίσης ότι η συνεργασία μεταξύ των δύο γειτονικών χωρών, ιδίως στον ενεργειακό τομέα, θα είναι επωφελής και για τις δύο πλευρές.

Κίνα και Ινδία

Κατά την πρώτη ημέρα της συνόδου κορυφής του SCO συναντήθηκαν ο Σι με τον Μόντι. Ο ηγέτης της Ινδίας δήλωσε ότι η χώρα του είναι αποφασισμένη να βελτιώσει τους δεσμούς με την Κίνα. Άλλωστε, πρόκειται για τον μεγαλύτερο διμερή εμπορικό εταίρο της. Οι δεσμοί Κίνας-Ινδίας θα μπορούσαν να είναι «σταθεροί και εκτεταμένοι» εάν και οι δύο πλευρές επικεντρωθούν στο να βλέπουν η μία την άλλη ως εταίρο αντί για αντίπαλο, ανέφερε ο Σι, σύμφωνα με το κινεζικό κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Xinhua.

Η Ινδία έχει ένα μακροχρόνιο εμπορικό έλλειμμα με την Κίνα το οποίο έφθασε φέτος στο ποσό ρεκόρ των 99,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Οι σχέσεις μεταξύ των δύο πολυπληθέστερων χωρών του κόσμου είχαν διαρραγεί από μια σύγκρουση το 2020 στα ανεπαρκώς οριοθετημένα σύνορά τους. Κατά τη διάρκειά της 20 Ινδοί και τέσσερις Κινέζοι στρατιώτες έχασαν τη ζωή τους σε μάχη σώμα με σώμα. Η συνάντηση του 2024 στη Ρωσία μεταξύ του Σι και του Μόντι ξεκίνησε μια προσωρινή «απόψυξη» των δεσμών. Mια τέτοια εξέλιξη επιταχύνθηκε τις τελευταίες εβδομάδες, καθώς το Νέο Δελχί προσπαθεί να αντισταθμίσει τις ανανεωμένες δασμολογικές απειλές της Ουάσιγκτον.