Σκηνικό λαϊκής επανάστασης στο Καζακστάν – Μάχες στρατού και διαδηλωτών (upd)

Στην «σταθερότητα» του Καζακστάν ομνύει η Τουρκία, σύμφωνα με την πρώτη ανακοίνωση του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών για τις πρωτοφανείς ταραχές που μαίνονται στην χώρα, οι οποίες οδήγησαν στην παραίτηση της κυβέρνησης. Στην ανακοίνωση του το τουρκικό ΥΠΕΞ εύχεται «ταχεία ανάρρωση στους αδελφούς στο Καζακστάν, συμπεριλαμβανόμενων των δυνάμεων ασφαλείας που τραυματίστηκαν στα επεισόδια».

Η Τουρκία παρακολουθεί στενά τα επεισόδια που μαίνονται στο Καζακστάν, όπως φυσικά και η Ρωσία. Αρχικά το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών ζήτησε «ειρηνική επίλυση των προβλημάτων στο πλαίσιο του συνταγματικού πεδίου και διαλόγου και μέσω των ταραχών στους δρόμους». Όμως η Μόσχα παρακολουθεί με ανησυχία την τροπή των γεγονότων, φοβούμενη πως έχει ενώπιον της μία νέα “έγχρωμη επανάσταση” στο “μαλακό” της υπογάστριο, την Κεντρική Ασία, κάτι που δεν είναι διατεθειμένη να επιτρέψει.

Μέχρι στιγμής η Μόσχα αποφεύγει να αποδώσει ξεκάθαρα τις κινητοποιήσεις σε “δάχτυλο” της Δύσης, αν και δεν έλλειψαν σχετικές αναφορές Ρώσων αξιωματούχων, που ο Λευκός Οίκος απέδωσε σε «παραπληροφόρηση». Αξίζει να σημειωθεί πως η Μόσχα πως δεν είχε αποδώσει στην Δύση τις διαδηλώσεις που είχαν συνταράξει την Αρμενία το 2018, παρόλο που οδήγησαν στην παραίτηση του φιλορώσου πρωθυπουργού Σερζ Σαρκισιάν και στην άνοδο του φιλοδυτικού σημερινού πρωθυπουργού Νικόλ Πασινιάν. Η Μόσχα είχε χαρακτηρίσει τότε τις διαδηλώσεις «εσωτερικό ζήτημα της Αρμενίας», ανοίγοντας τον δρόμο στην παραίτηση του Σαρκισιάν.

Οι ταραχές στο Καζακστάν, που ξεκίνησαν με αφορμή την άνοδο στις τιμές του υγραερίου, έχουν οδηγήσει σε μία χαοτική κατάσταση. Στην χώρα υπάρχει πανεθνικό black out στο Internet, με διαδηλωτές να καταλαμβάνουν το αεροδρόμιο στο Αλμάτι (την παλιά πρωτεύουσα του Καζακστάν) και το δημαρχείο της πόλης, με πολλούς να είναι οπλισμένοι με ρόπαλα και αυτοσχέδιες ασπίδες, αλλά και όπλα που κατέλαβαν από αστυνομικά τμήματα. Ήδη έχουν ξεκινήσει οι πρώτες συγκρούσεις στρατιωτικών δυνάμεων και ένοπλων διαδηλωτών στο Αλμάτι.

https://twitter.com/RT_com/status/1478827287894274053?ref_src=twsrc%5Etfw%7Ctwcamp%5Etweetembed%7Ctwterm%5E1478827287894274053%7Ctwgr%5E%7Ctwcon%5Es1_c10&ref_url=https%3A%2F%2Fwww.in.gr%2F2022%2F01%2F05%2Fworld%2Fkazakstan-nyxta-agonias-sto-almati-pyrovolismoi-stous-dromous%2F

Οι διαδηλωτές δεν εμφανίζονται ικανοποιημένοι με την παραίτηση της κυβέρνησης, ούτε με το πλαφόν στις τιμές των καυσίμων που ανακοινώθηκε, ούτε με την σύλληψη ορισμένων διευθυντικών στελεχών μονάδων υγραερίου, που κατηγορήθηκαν για “κερδοσκοπία”. Είναι φανερό πως οι διαδηλώσεις παίρνουν γενικευμένη αντικαθεστωτική διάσταση, όπως δείχνει το σύνθημα «Έξω ο γέρος» που αντηχεί στις τάξεις τους και αναφέρεται στον πρώην πρόεδρο και πραγματικά ισχυρό άνδρα της χώρας, Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγεφ, το άγαλμα του οποίου έριξαν στην πόλη Taldykorgan.

Nazarbayev statue down in Alma Ata, Kazahstan. Uprising in Central Asia will change Putin's gambling https://t.co/kVbwH9zImV

— Karel Lannoo (@karel_lannoo) January 5, 2022

Σκληρή απάντηση υπόσχεται το καθεστώς

Ο νυν πρόεδρος της χώρας, Κασίμ-Τζομάρτ Τοκάγιεφ, εκλεκτός του Ναζαρμπάγιεφ, δεσμεύτηκε να κρατήσει σκληρή στάση κατά των διαδηλωτών, κηρύσσοντας κατάσταση πολιορκίας στο σύνολο της χώρας. Σε μία κίνηση, στην οποία τα διεθνή ΜΜΕ δίνουν μεγάλη σημασία, ανέλαβε ο ίδιος την προεδρία του Συμβουλίου Ασφαλείας, που μέχρι πρότινος κατείχε ο Ναζαρμπάγεφ, το παλιό “αφεντικό” του Κομμουνιστικού Κόμματος, που διατήρησε τα ηνία της χώρας και μετά την διάλυση της ΕΣΣΔ. Επιπλέον, απέπεμψε τον ανιψιό του Ναζαρμπάγιεφ από την θέση του επικεφαλής της Επιτροπής Εθνικής Ασφάλειας (διάδοχος της σοβιετικής KGB).

Η Ρωσία έχει δημοσίως υποστηρίξει τις πρωτοβουλίες του Τοκάγιεφ, ο οποίος δεν έχει κάνει την παραμικρή αναφορά στον προκάτοχο του, ένα σημάδι πως θέλει να αποστασιοποιηθεί από την κληρονομία του Ναζαρμπάγιεφ. Ο Τοκάγιεφ δεσμεύτηκε να ενεργήσει με την «μέγιστη σκληρότητα» για την πάταξη των διαδηλώσεων, μιλώντας για «εγκληματικά στοιχεία» που «ληστεύουν και επιτίθονται σε πολίτες». Μέχρι στιγμής ο απολογισμός έχει οκτώ νεκρούς και εκατοντάδες τραυματίες, στις τάξεις των οποίων υπάρχουν αρκετοί αστυνομικοί.

Σε διάγγελμα του ο Τοκάγιεφ ζήτησε πριν από λίγο τη στρατιωτική συνδρομή του Οργανισμού Συνθήκης Συλλογικής Ασφάλειας, του “μικρού ΝΑΤΟ” που έχει συγκροτήσει η Μόσχα στην μετασοβιετική Κεντρική Ασία, έναντι της «τρομοκρατικής απειλής». Ρωσικά ΜΜΕ αναφέρουν πως ο Οργανισμός αποφάσισε την αποστολή “ειρηνευτικών δυνάμεων”, απαντώντας στο αίτημα του Καζακστανού προέδρου.

Ανύπαρκτη η ΕΕ

Προφανώς η Μόσχα δεν θα περιοριστεί στον ρόλο του παρατηρητή, φοβούμενη ενδεχόμενο “ντόμινο” στην, υπό την επιρροή της, μετασοβιετική Κεντρική Ασία. Η στάση της Δύσης στα γεγονότα (μέχρι στιγμής) περιορίζεται σε μία αντίδραση του Λευκού Οίκου που ζήτησε «αυτοσυγκράτηση», ενώ για ακόμη μια φορά η ευρωπαϊκή διπλωματία αποδείχτηκε κατώτερη των περιστάσεων, καθώς δεν έχει εκδώσει μέχρι στιγμής, καμία ανακοίνωση!

Αν και ο Ναζαρμπάγεφ παραιτήθηκε το 2019, έπειτα από 30 χρόνια συνεχιζόμενης θητείας, το Καζακστάν παραμένει στα “σκιά” του: Είναι χαρακτηριστικό πως η νέα πρωτεύουσα της χώρας είναι η πόλη Αστάνα ή “Νουρσουλτάν” που πήρε το όνομα της από τον… ίδιο τον Ναζαρμπάγεφ!

Στο Καζακστάν, όπως και στην υπόλοιπη Κεντρική Ασία, η πτώση του κομμουνισμού δεν οδήγησε σε καθεστώτα φιλελεύθερης δημοκρατίας, αλλά σε “ανατολικού”  τύπου δυναστείες, με επικεφαλής μάλιστα την παλιά κομμουνιστική νομεκλατούρα: Από την δυναστεία Καρίμοφ στο Ουζμπεκιστάν, μέχρι την “αγία οικογένεια” Αλίγιεφ στο Αζερμπαϊτζάν και φυσικά τον Ναζαρμπάγιεφ στο Καζακστάν, ο οποίος παρουσίαζε την χώρα του ως πρότυπο “ανάπτυξης” και “σταθερότητας” στον μετακομμουνιστικό κόσμο.