Σκοντάφτει στο Κογκρέσο η Τουρκία για τα F-35

Η πρόσφατη τελετή παράδοσης των δύο πρώτων F-35 που πραγματοποιήθηκε στις εγκαταστάσεις παραγωγής της Lockheed Martin στο Forth Worth του Τέξας στις ΗΠΑ υπήρξε μία οικονομικής φύσης διαδικασία. Και τούτο διότι η μη εμπρόθεσμη παράδοση από την κατασκευάστρια εταιρία των μαχητικών F-35 αυτόματα θα ενεργοποιούσε ρήτρες του συμβολαίου που προβλέπουν την οικονομική αποζημίωση της Τουρκίας. Με την τελετή παράδοσης της 21ης Ιουνίου, αποφεύχθηκε το δικαίωμα της Τουρκίας να εγείρει αίτημα αποζημιώσεων περί μη έγκαιρης παράδοσης.

Την ίδια στιγμή, η αμερικανική πλευρά διασφάλισε ότι δεν πρόκειται οιοδήποτε αεροσκάφος πέμπτης γενιάς με διαβαθμισμένα ηλεκτρονικά συστήματα και λογισμικό να απογειωθεί από το αμερικανικό έδαφος με προορισμό την Τουρκία. Στην πραγματικότητατα, τα δύο μαχητικά αεροσκάφη F-35 που τυπικά παραδόθηκαν στην Τουρκία φέρουν λογισμικό Block 2A το οποίο δεν επιτρέπει τη διεξαγωγή επιχειρήσεων μάχης. Αντίθετα, το εν λόγω σύστημα δύναται να χρησιμοποιηθεί μόνο για την εκπαίδευση πιλότων, εν προκειμένω των Τούρκων πιλότων, η οποία προβλέπεται επίσης ρητά σε όρο της σύμβασης που έχει υπογραφεί με την τουρκική πλευρά.

Σημειωτέον δε ότι η τελετή παράδοσης διεξήχθηκε ως είχε χρονικά οριστεί καθόσον το νομοσχέδιο για τον αμυντικό προϋπολογισμό οικονομικού έτους 2019 που έχει εγκριθεί από τα δύο σώματα του Κογκρέσου και το οποίο προβλέπει το πάγωμα της μεταφοράς των F-35 στην Τουρκία δεν έχει ακόμη την ισχύ Νόμου. Προκειμένου να επικυρωθεί ως νόμος απαιτείται έγκριση και υπογραφή από τον Αμερικανό πρόεδρο.

Σε περίπτωση που δεν υπογραφεί τότε, σύμφωνα με το αμερικανικό Σύνταγμα, ο πρόεδρος επιστρέφει το νομοσχέδιο στο Σώμα που συστάθηκε, εν προκειμένω στην Βουλή, με τις αντιρρήσεις του ζητώντας επανεξέταση. Εάν έπειτα από την επανεξέταση τα 2/3 της αμερικανικής Βουλής συμφωνήσουν να προχωρήσει το νομοσχέδιο τότε αυτό αποστέλλεται συνοδευόμενο από τις αντιρρήσεις του προέδρου στην Γερουσία η οποία έχει τον τελευταίο και καθοριστικό λόγο. Διότι εάν το νομοσχέδιο εγκριθεί από την Γερουσία, τότε αυτό καθίσταται Νόμος.

Είναι προφανές ότι η υποτίμηση του Κογκρέσου και δη οι αστεϊσμοί από ανώτερους Τούρκους κυβερνητικούς αξιωματούχους έναντι της έγκρισης από την αμερικανική Γερουσία στις 18 Ιουνίου του νομοσχεδίου που προβλέπει την αναστολή της μεταφοράς των F-35, αποτελεί κενή στρατηγική που επιβεβαιώνει ότι η Τουρκία απλά επιλέγει τη δεδομένη χρονική στιγμή να «ρίξει πέτρες στον ανήφορο».

To νομοσχέδιο επιτάσσει τη σύνταξη έκθεσης από τον Αμερικανό υπουργό Άμυνας με θέμα την αποτίμηση των σχέσεων ΗΠΑ-Τουρκίας προκειμένου στη συνέχεια το Κογκρέσο να αποφασίσει την αποβολή ή μη της Τουρκίας από το πρόγραμμα παραγωγής και απόκτησης των F-35. Μέχρι τη σύνταξη και αποτίμηση της έκθεσης από τις αρμόδιες επιτροπές της αμερικανικής Βουλής και της Γερουσίας, απαγορεύεται στον υπουργό Άμυνας να προβεί σε οιαδήποτε ενέργεια πώλησης ή παράδοσης οπλικών συστημάτων στην Τουρκία που υπόκεινται στον έλεγχο του Κογκρέσου σύμφωνα με το άρθρο 36 του νόμου περί ελέγχου των εξαγωγών όπλων (22 U.S.C. 2778).

Απαγόρευση παράδοσης F-35

Σε παράλληλη τροχιά, η Επιτροπή Πιστώσεων (Appropriations Committee) της Γερουσίας εντείνοντας τις νομοθετικές πιέσεις ως προς την αναστολή της μεταφοράς των F-35 στην Τουρκία ενέκρινε τρεις ημέρες έπειτα από την ψήφιση του νέου αμυντικού προϋπολογισμού, δηλαδή στις 21 Ιουνίου, το νομοσχέδιο για τις δαπάνες οικονομικού έτους 2019 για τις ξένες επιχειρήσεις και λοιπά προγράμματα. Στο εν λόγω νομοσχέδιο προστέθηκε τροπολογία που απαγορεύει την παράδοση των F-35, εκτός εάν η Τουρκία παραιτηθεί από την αγορά των ρωσικών συστημάτων αντιπυραυλικής άμυνας S-400. Η τροπολογία απέσπασε διακομματική στήριξη στην επιτροπή, εισήχθη από τον πρόεδρο της υποεπιτροπής Κρατικών και Ξένων Επιχειρήσεων Γκράχαμ Λίντσεϊ και το κείμενο διατυπώθηκε από τον γερουσιαστή Βάν Χόλλεν.

Ειδικότερα το κείμενο της τροπολογίας για τα F-35 προβλέπει ότι καμία από τις πιστώσεις που προκύπτουν στην παρούσα καθώς και σε προηγούμενες Νομοθετικές Πράξεις προς το Υπουργείο Εξωτερικών δεν μπορεί να διατεθεί για τη μεταφορά ή τη διευκόλυνση της μεταφοράς των μαχητικών αεροσκαφών F-35. Η απαγόρευση μεταφοράς στην Τουρκία αφορά επίσης αμυντικά υλικά και υπηρεσίες που συνδέονται με τα αεροσκάφη πέμπτης γενιάς έως ότου ο υπουργός Εξωτερικών βεβαιώσει με έκθεση του τις αρμόδιες επιτροπές του Κογκρέσου ότι η κυβέρνηση της Τουρκίας δεν πρόκειται τελικά να αγοράσει και να παραλάβει το σύστημα αντιπυραυλικής άμυνας S-400 από τη Ρωσία.

Η εν λόγω έκθεση θα πρέπει μάλιστα να αποσαφηνίζει εάν η κυβέρνηση της Τουρκίας έχει καταβάλει πληρωμές στη Ρωσία για την αγορά του αντιπυραυλικού συστήματος S-400, τον αριθμό των συστημάτων που η Τουρκία πρόκειται να παραλάβει, το προβλεπόμενο χρονοδιάγραμμα παράδοσης, την αξία του συστήματος σε δολάρια και την ανάλυση της χρηματοδότησης του από ιδίους εθνικούς πόρους, δάνεια από την Ρωσία ή άλλες πηγές.

Ταυτόχρονα, η έκθεση οφείλει να ταυτοποιήσει τα μέτρα που ο Αμερικανός υπουργός εξωτερικών έχει λάβει προκειμένου αφενός να αποτρέψει την αγορά των S-400 από την Τουρκία και αφετέρου να ενθαρρύνει την αγορά εναλλακτικού αντιπυραυλικού συστήματος. Τέλος, η έκθεση πρέπει να περιλαμβάνει αξιολόγηση του τρόπου με τον οποίο η συνδυασμένη λειτουργία του αντιπυραυλικού συστήματος S-400 και των αεροσκαφών F-35 δύναται να επηρεάσει την ασφάλεια του αεροσκάφους πέμπτης γενιάς.

Διακομματική κινητικότητα

Η διακομματική νομοθετική κινητικότητα στην αμερικανική βουλή και γερουσία έναντι της Τουρκίας αποδεικνύει την ξεκάθαρη στάση που υιοθετείται από τα μέλη του κογκρέσου έχοντας ως γνώμωνα την εμπέδωση της εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ και των συμμάχων της. Με τις ανωτέρω νομοθετικές Πράξεις, το κογκρέσο ουσιαστικά κινητοποιεί τις ηγεσίες των δύο κορυφαίων υπουργείων, δηλαδή των Εξωτερικών και Άμυνας, οι οποίες υποχρεούνται εντός σαφώς προσδιορισμένων χρονοδιαγραμμάτων να υποβάλλουν εκθέσεις προς αξιολόγηση στις αρμόδιες επιτροπές. Στην περίπτωση που το κογκρέσο αξιολογήσει ότι η απόκτηση του αντιπυραυλικού συστήματος S-400 από την Τουρκία θέτει σε κίνδυνο την αμερικανική ασφάλεια, τότε η αναστολή της μεταφοράς των F-35 στην Τουρκία δύναται να επιβληθεί επί μακρόν.

Προχωρώντας ένα ακόμη βήμα, εάν η Τουρκία δεν αναθεωρήσει ως προς την απόκτηση των S-400, η επιβολή κυρώσεων σε βάρος της από το Κογκρέσο λόγω παραβίασης του Νόμου για την Ανάσχεση της Ρωσικής Επιρροής στην Ευρώπη και την Ευρασία αποτελεί μονόδρομο για την κατάσχεση των αεροσκαφών F-35 που προορίζονται για την ίδια. Η δύναμη του Κογκρέσου είναι αδιαμφισβήτητη. Οι λεονταρισμοί της Τουρκίας φαίνεται να πέφτουν στο κενό και σύντομα η ίδια θα κληθεί να αποφασίσει εάν θα ανανεώσει τον δυτικό της προσανατολισμό ή θα τον ρίξει στον Καιάδα.