Σουλτάνος με τη λαϊκή ψήφο ο Ερντογάν

Μετά την εκλογική επικράτησή του, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν συγκεντρώνει ακόμα περισσότερη εξουσία στα χέρια του. Καταργεί την πρωθυπουργία, διορίζει τους μισούς δικαστικούς στην Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων και προωθεί τα νομοσχέδια που θέλει, σε μια Εθνοσυνέλευση. Στην οποία το κόμμα του και το κόμμα του συμμάχου του Ντεβλέτ Μπαχτσελί διαθέτουν απόλυτη πλειοψηφία. Για την ακρίβεια, η Εθνοσυνέλευση θα διαδραματίζει πλέον ένα δευτερεύοντα ρόλο, με τον πρόεδρο της Τουρκικής Δημοκρατίας να είναι ο απόλυτος άρχοντας.

Παρ ότι από την πλευρά της αντιπολίτευσης υπήρξαν αρχικά καταγγελίες για παρατυπίες και νοθεία, ο υποψήφιος της αξιωματικής αντιπολίτευσης Μουχαρέμ Ιντζέ αναγνώρισε την ήττα του. Μαζί του και η διεθνής κοινότητα. Από την πλευρά της Δύσης, πάντως, επισημάνθηκαν οι άνισες συνθήκες προεκλογικής εκστρατείας. «Οι συνθήκες της προεκλογικής εκστρατείας δεν ήταν ισορροπημένες», είπε η ύπατη εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής Φεντερίκα Μογκερίνι σε κοινή της δήλωσή με τον επίτροπο Διεύρυνσης Γιοχάνες Χαν. Ξεκαθάρισε, όμως, πως «θα συνεργαστούμε με τον Πρόεδρο και το Κοινοβούλιο για να αντιμετωπίσουμε τις πολλές κοινές προκλήσεις που έχουμε μπροστά μας»,

Αν και τα περισσότερα διεθνή Μίντια ξεκαθαρίζουν πως πρόκειται για αναμενόμενη νίκη, σημειώνουν κάποια ενδιαφέροντα πρώτα ευρήματα. Μία πρώτη ανάγνωση δείχνει ότι οι νέοι ψηφοφόροι, ειδικά αυτοί που ψήφισαν για πρώτη φορά -οι λεγόμενοι 18άρηδες- υποστήριξαν κατά πλειοψηφία το κόμμα του Ερντογάν. Μία πρώτη ερμηνεία είναι ότι τα παιδιά αυτά δεν γνωρίζουν κάτι άλλο, πέρα από τον παντοδύναμο Σουλτάνο. Αυτόν θυμούνται από τότε που γεννήθηκαν, με αυτόν έχουν ταυτίσει την ενδυνάμωση της χώρας τους.

Οι Τούρκοι της Ευρώπης φαίνεται, επίσης, να ψήφισαν τον Ερντογάν. Στη Γερμανία, στα εκλογικά τμήματα που είχαν στηθεί σε 13 τουρκικά προξενεία, ο Ερντογάν κατάφερε να αποσπάσει το 65% των ψήφων, ποσοστό μεγαλύτερο από τις βουλευτικές εκλογές του 2015, αλλά και πολύ ανώτερο από το αντίστοιχο στην ίδια την Τουρκία. Και στην Αυστρία σάρωσε, καθώς τρεις στους τέσσερις Τούρκους που ζουν εκεί και προσήλθαν τις προηγούμενες ημέρες στις κάλπες στα τουρκικά προξενεία στις πόλεις Βιέννη, Σάλτσμπουργκ και Μπρέγκεντς, έδωσαν την ψήφο τους σε αυτόν.

Τα ατού του Ερντογάν

Οι περισσότεροι αναλυτές δεν παραλείπουν να συνδέσουν το εκλογικό αποτέλεσμα με το οξυμένο οικονομικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Τουρκία. Κατά πολλούς, ο νεοσουλτάνος θα αξιοποιήσει δύο παράγοντες: ο πρώτος είναι αυτός του συστημικού κινδύνου. Το μέγεθος της χώρας του δηλαδή και μόνο τον καθιστά επικίνδυνο να συμπαρασύρει και άλλες χώρες. Από την άλλη, έχει στα χέρια του και το δυνατό χαρτί του προσφυγικού. Και αυτό αναμένει να κεφαλαιοποιήσει, εξασφαλίζοντας οικονομικά οφέλη.

Ήδη, πάντως, οι τουρκικές αγορές αντέδρασαν θετικά μετά τη νίκη του Ερντογάν. Η τουρκική λίρα κέρδισε αρχικά κάποιο έδαφος έναντι των ξένων νομισμάτων, αλλά στη συνέχεια έχασε τη δυναμική της. Οι επενδυτές, πάντως, εκτιμούν ότι η νίκη του Ερντογάν σημαίνει πολιτική σταθερότητα, η οποία προσωρινά παραμέρισε τις ανησυχίες για την κατεύθυνση της οικονομικής και νομισματικής πολιτικής.

Σύμφωνα με τις εγκυρότερες εκτιμήσεις, δεν πρόκειται να αλλάξει αισθητά η στάση του Ερντογάν απέναντι στην Ελλάδα, στις ΗΠΑ, στην ΕΕ και στη Ρωσία. «Ο Ερντογάν δεν πρότεινε πολιτική ανανέωση. Ζήτησε από τον λαό να του λύσει τα χέρια, καθιστώντας τον παντοδύναμο», γράφει δημοσιογράφος των New York Times. Ως προς τα Βαλκάνια, θα συνεχίσει την προσπάθεια διείσδυσής του σε χώρες όπως η Αλβανία και όχι μόνο. Πολλοί είναι εκείνοι που πιστεύουν ότι δεν θα αργήσει να ξαναδείξει τα δόντια του στην Ελλάδα, με Αιγαίο και Κύπρο να μετατρέπονται σε πεδίο αντιπαράθεσης.

Η αντιπολίτευση

Ο ανταποκριτής του BBC Μαρκ Λόουεν τονίζει πως τα ποσοστά του Μουχαρέμ Ιντζέ (υποψήφιος του κεμαλικού CHP) και της Μεράλ Ακσενέρ (του νεοεθνικιστικού «Καλού Κόμματος») στις προεδρικές συγκέντρωσαν άθροισμα ικανό να απειλήσει τον «σουλτάνο». Ο μεν Ιντζέ κλιμάκωσε την εκστρατεία του, απευθυνόμενος σε όλο και μεγαλύτερα ακροατήρια, γεγονός που του έδωσε ποσοστό 30,7%, ρεκόρ για το κόμμα του.

Από την πλευρά της, η Ακσενέρ απεδείχθη κατώτερη των φιλοδοξιών της Έλαβε μόλις 7,3%, λιγότερο και από τον φυλακισμένο Κούρδο υποψήφιος Ντεμιρτάς. Η δεύτερη έκπληξη προέκυψε στις βουλευτικές. Ο ακροδεξιός εταίρος του Ερντογάν, το Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης (MHP), πήρε ποσοστό 11% και μπήκε στη νέα Βουλή, παρά τον κάθε άλλο παρά χαρισματικό λόγο του 70χρονου Ντεβλέτ Μπαχτσελί και παρά την απόσχιση σημαντικής μερίδας στελεχών, τα οποία ακολούθησαν την Ακσενέρ.

Το αμερικανικό δίκτυο ABC επικεντρώθηκε τόσο στα όσα ευτράπελα καταγράφηκαν όσο και στη βία, αλλά και τη νοθεία κατά τη διάρκεια της εκλογικής διαδικασίας. Μάλιστα, δεν άφησε ασχολίαστο και το κάλεσμα Ιντζέ στους πολίτες να προστατεύουν τις κάλπες από τη νοθεία. Το Fox News εστίασε στη «μάχη» Ερντογάν-Ιντζέ και τα αιχμηρά σχόλια που έκαναν ο ένας για τον άλλον καθ’ όλη τη διάρκεια της προεκλογικής αναμέτρησης. «Γιατί ο Ερντογάν κέρδισε και πάλι;» διερωτάται η γερμανική Handelsblatt.

Οι περισσότεροι ηγέτες, πάντως, έσπευσαν να συγχαρούν τον Τούρκο πρόεδρο. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν, η Τερέσα Μέι και μεταξύ των άλλων και ο Αλέξης Τσίπρας. Ο Έλληνας πρωθυπουργός επισήμανε στον Τούρκο πρόεδρο και το ζήτημα της απελευθέρωσης των δύο Ελλήνων στρατιωτικών που κρατούνται χωρίς ακόμα να τους έχει απαγγελθεί κατηγορία.