Στα δυο τα Σκόπια για τις νέες ταυτότητες – Τι σημαίνει η αναγραφή εθνοτικής καταγωγής

Τελειωμό δεν έχουν τα προβλήματα στα Σκόπια, τα οποία βρίσκονται μπροστά σε έναν νέο διχασμό, αυτή τη φορά, εξαιτίας του νομοσχεδίου που προβλέπει την αναγραφή της εθνικής καταγωγής των πολιτών στις αστυνομικές ταυτότητες. Το νομοσχέδιο είναι νέο, αλλά το θέμα των εθνοτήτων στο γειτονικό κράτος είναι παλιό και ουσιαστικά αποτελεί δομικό πρόβλημα της πΓΔΜ που με την Συμφωνία των Πρεσπών μετονομάστηκε σε “Βόρεια Μακεδονία”.

Τυπικά με την Συμφωνία και την αναγνώριση από την Ελλάδα γλώσσας και ταυτότητας στους κατοίκους του γειτονικού κράτους, στις ταυτότητες κάτω από το “Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας” θα έπρεπε να αναγράφεται το “MAQEDONISE” με την έννοια του “Πολίτης της Βόρειας Μακεδονίας”, όπως μας είπαν. Το νομοσχέδιο όμως, το οποίο κατατέθηκε στη Βουλή, μετα από πιέσεις Αλβανών, προβλέπει ότι οι πολίτες της Βόρειας Μακεδονίας θα αναγράφουν και την εθνοτική καταγωγή τους, όπως για παράδειγμα “Αλβανός” ή “Μακεδόνας”.

Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι με το νομοσχέδιο συμφώνησαν όλα τα κόμματα, πλην του κόμματος “Αριστερά”, το οποίο κατάθεσε 1.200 τροπολογίες, μπλοκάροντας την κοινοβουλευτική διαδικασία εξέτασης του. Κατά εκφράστηκαν και πολλοί εκπρόσωποι της Κοινωνίας των Πολιτών, επισημαίνοντας ότι με την αναγραφή της εθνότητας στις αστυνομικές ταυτότητες υπονομεύεται ο πολυεθνοτικός και αστικός χαρακτήρας του κράτους.

Νέος διχασμός στα Σκόπια

Οι ίδιοι τόνισαν ότι με αυτή τη ρύθμιση δημιουργείται και πρόσφορο έδαφος για να επανέλθουν στην επιφάνεια οι διεθνοτικές διαφορές, οι οποίες ταλανίζουν την συγκεκριμένη περιοχή σε όλη τη διάρκεια της σύντομης ιστορίας της μετά την ανεξαρτησία της που ακολούθησε τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας. Με δεδομένο όμως ότι μιλάμε για μια πολυεθνοτική κοινωνία μεγάλο πρόβλημα υπάρχει και για τα άτομα που γεννήθηκαν στο πλαίσιο ενός διεθνοτικού γάμου. Πρόβλημα υπάρχει, σύμφωνα με την εφημερίδα των Σοπίων “Slobodan Pecat”, και για τους πολίτες οι οποίοι είναι μέλη εθνικών κοινοτήτων, οι οποίες δεν έχουν αναγνωριστεί από το Σύνταγμα ως “εθνικές κοινότητες”.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει πάντως η δημόσια τοποθέτηση του προέδρου της χώρας, του προερχόμενου από το κόμμα του Ζάεφ, Στέβο Πεντάροφσκι. Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας εξέφρασε δημοσίως τη διαφωνία του με το νομοσχέδιο, τονίζοντας ότι σε καμία δημοκρατική χώρα δεν αναγράφεται στις αστυνομικές ταυτότητες η εθνότητα και το θρήσκευμα των πολιτών. Διευκρίνισε ωστόσο, ότι αν το νομοσχέδιο ψηφιστεί από τη Βουλή και μάλιστα με ευρεία πλειοψηφία, παρά την προσωπική διαφωνία του, δεν θα είναι σε θέση να ασκήσει βέτο.

Ουσιαστικά ο πρόεδρος Πενταρόφσκι έδωσε το πράσινο φως στα κόμματα να ψηφίσουν το νομοσχέδιο. Δήλωσε μάλιστα ότι, παρά την προσωπική διαφωνία του, ένας τέτοιος νόμος δεν τον ενοχλεί ούτε πιστεύει πως θα μπορούσε να διαλύσει το κράτος. Και αυτό, σε αντίθεση όσων υποστηρίζουν, όχι μόνο οι  ακτιβιστές πολιτικών δικαιωμάτων, αλλά και πολιτικοί και νομικοί εμπειρογνώμονες, οι οποίοι προειδοποιούν για την υπονόμευση της πολιτικής ιδέας του κράτους.

Το μπαλάκι στους πολίτες, αλλά …

Τα μεγάλα κόμματα πάντως, ανάμεσά τους και το κυβερνών SDSM του πρωθυπουργού Ζόραν Ζάεφ, υποστηρίζουν ότι με τον συγκεκριμένο νόμο προάγονται τα εθνικά δικαιώματα των εθνοτήτων που απαρτίζουν το κράτος της Βόρειας Μακεδονίας. Ενέσκηψαν μάλιστα και θέσεις, όπως αυτή του πρώην βουλευτή και πολιτικού ακτιβιστή, Πάβλε Μπογκόεφσκι, ο οποίος υποστήριξε ότι ο νόμος θα ήταν αποδεκτός εάν η εθνικότητα καταχωρηθεί, μετά από αίτημα  του πολίτη και όχι ως υποχρεωτική δέσμευση.

Προς την άποψη αυτή, προσανατολίζονται πλέον τόσο το κόμμα του Ζάεφ όσο και το αλβανικό BESA, αφού τους λύνει τα χέρια από όποιες δεσμεύσεις. Είναι δε γνωστό το τι θα πράξουν οι περισσότεροι πολίτες. Οι προσκείμενοι στο  αντιπολιτευόμενο VMRO-DPMNE, το οποίο απαιτεί να μην αναγράφεται στις νέες ταυτότητες το επίθετο “Βόρεια” στο όνομα του κράτους αλλά σκέτο το “Δημοκρατία της Μακεδονίας”, εννοείται ότι θα ζητήσουν την καταγραφή τους ως “Μακεδόνες”.

Το ίδιο θα πράξουν και οι περισσότεροι ψηφοφόροι του Ζάεφ, ενώ οι Αλβανοί λογικό είναι να αναγράψουν την δική τους εθνοτική καταγωγή. Στη Βόρεια Μακεδονία ζουν όμως και Ρομά, Σέρβοι, Βόσνιοι και Τούρκοι. Με δεδομένα μάλιστα τα πρόσφατα γεγονότα, όπου εκατοντάδες κάτοικοι ζητούσαν βουλγαρικά διαβατήρια και λαμβάνοντας υπόψη ότι η Βουλγαρία είναι μέλος της ΕΕ, δεν αποκλείεται να δηλώσουν βουλγαρική καταγωγή ακόμα και πολίτες που δεν είναι.

O Ζάεφ  για τον όρο “Μακεδονία”

Στο θέμα της χρήσης του όρου “Μακεδονία” αναφέρθηκε και ο Ζάεφ την Τετάρτη. Οι δηλώσεις του μάλιστα συνοδεύτηκαν και από ανακοίνωση του  υπουργείου Δικαιοσύνης της Βόρειας Μακεδονίας. Ο Ζάεφ επανέλαβε ότι τα Σκόπια τηρούν τη Συμφωνία των Πρεσπών και το Σύνταγμα σε ό,τι αφορά την εξέταση αιτημάτων για την έγκριση λειτουργίας εταιρειών και ενώσεων.

Σύμφωνα με τον ίδιο «το κράτος, οι επίσημοι θεσμοί και όλοι οι δημόσιοι οργανισμοί πρέπει να εφαρμόσουν τη Συμφωνία Πρεσπών και να σεβαστούν το Σύνταγμα της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας», τροποποιούν δηλαδή τους επιθετικούς προσδιορισμούς όλων των κρατικών οργάνων και δημόσιων θεσμών. Ωστόσο, όπως είπε, «τα νομικά πρόσωπα και οι πολιτικές ενώσεις, που δεν χρηματοδοτούνται από το κράτος, μπορούν να χρησιμοποιήσουν με ασφάλεια τον όρο “Μακεδονία”».

Σε ανάλογη ανακοίνωση προχώρησε και το υπουργείο Δικαιοσύνης της Βόρειας Μακεδονίας, τονίζοντας, μετά τις κατηγορίες ότι οι Αρχές βάζουν προσκόμματα στη χρήση των συγκεκριμένων όρων, πως «κανένα απολύτως πρόβλημα δεν υπάρχει με τη χρήση των όρων “Μακεδονία” και “Μακεδονικό/ή” από εταιρείες και ενώσεις».