Στη φυλακή των Ταλιμπάν ο εκπαιδευτικός-ακτιβιστής Γουέσα

Ένας από τους πιο δραστήριους και γνωστούς ακτιβιστές για την εκπαίδευση των κοριτσιών στο Αφγανιστάν συνελήφθη από τους Ταλιμπάν, κίνηση που προκαλεί νέο γύρο διεθνών αντιδράσεων αλλά και εσωτερικών διαμαρτυριών. Πρόκειται για τον Ματιουλάχ Γουέσα, 30 ετών, ιδρυτή και πρόεδρο της εκπαιδευτικής οργάνωσης penpathvolunteers.org με έδρα την Καμπούλ και παρουσία σε όλες τις επαρχίες της χώρας.

Ο Ματιουλάχ Γουέσα έχει ταξιδέψει τα τελευταία χρόνια ακόμα και στις πιο απομακρυσμένες περιοχές της χώρας προσπαθώντας να βελτιώσει την πρόσβαση στην εκπαίδευση για όλα τα παιδιά. Φυσικά αυτός και οι συνεργάτες του είχαν δεχθεί πολλές απειλές. Χθες έγινε γνωστή η σύλληψή του από τις αρχές. Οι Ταλιμπάν δεν εξήγησαν γιατί τέθηκε υπό κράτηση.

Η σύλληψή του έρχεται εν μέσω πολλών άλλων συλλήψεων ακτιβιστών που αγωνίζονται για την εκπαίδευση των γυναικών. Το τελευταίο tweet  του Γουέσα μια μέρα πριν από τη σύλληψή του, ήταν μια φωτογραφία γυναικών εθελοντριών για το Pen Path «που ζητούν τα ισλαμικά δικαιώματα στην εκπαίδευση για τις κόρες τους».

«Ο Ματιουλάχ Γουέσα της Pen Path, υποστηρικτής της εκπαίδευσης των κοριτσιών, συνελήφθη τη Δευτέρα στην Καμπούλ», ανέφερε σε δήλωσή της η Αποστολή του ΟΗΕ στο Αφγανιστάν (UNAMA). «Η UNAMA καλεί τις ντε φάκτο αρχές να αποσαφηνίσουν πού βρίσκεται, τον λόγο της σύλληψής του και να διασφαλίσουν την πρόσβασή του σε νομική εκπροσώπηση και την επαφή του με την οικογένειά του».

Τα δικαιώματα των γυναικών έχουν περιοριστεί δραστικά από τότε που οι Ταλιμπάν επέστρεψαν στην εξουσία το 2021 μετά την αποχώρηση των δυτικών δυνάμεων υπό την ηγεσία των ΗΠΑ. Τον Φεβρουάριο ο καθηγητής και πρώην δημοσιογράφος Ismail Mashal, σφοδρός επικριτής της απαγόρευσης της εκπαίδευσης των γυναικών, συνελήφθη στην Καμπούλ ενώ μοίραζε δωρεάν βιβλία. Αφέθηκε ελεύθερος στις 5 Μαρτίου, αλλά έκτοτε δεν έχει ξαναμιλήσει.

Ο Γουέσα επίσης αγωνίζεται για το δικαίωμα των κοριτσιών να σπουδάζουν από τότε που οι Ταλιμπάν απαγόρευσαν την εκπαίδευση των γυναικών το 2021. Μόνο αγόρια και άνδρες εκπαιδευτικοί επιτρέπεται πλέον να σπουδάζουν σε σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Υπήρξε μια σύντομη περίοδος ελπίδας μετά από μια ανακοίνωση τον Μάρτιο του 2022 ότι τα κορίτσια θα επιτρέπεται να φοιτήσουν σε σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Αλλά οι μαθήτριες απομακρύνθηκαν εντέλει από τα σχολεία.

Men, women, elderly, young, everyone from every corner of the country are asking for the Islamic rights to education for their daughters. Penpath female volunteers calls for girls education and their rights to education #PenPathGirlsEduCampaign #PenPathGirlsEduCampaign pic.twitter.com/gekG7fsGKj

— Matiullah Wesa مطيع الله ويسا (@matiullahwesa) March 26, 2023

Οι Ταλιμπάν αντιτείνουν ότι τα σχολεία και τα πανεπιστήμια είναι κλειστά για τις γυναίκες και τα κορίτσια μέχρι να δημιουργηθεί ένα κατάλληλο περιβάλλον. Η απαγόρευση δηλαδή είναι προσωρινή. Αλλά τα δικαιώματα των γυναικών δεν περιορίστηκαν μόνον στο τομέα της εκπαίδευσης.

Κόπηκαν όλες οι ελευθερίες

Οι Ταλιμπάν έχουν νομοθετήσει και πάλι ότι οι γυναίκες πρέπει να είναι ντυμένες με τρόπο που να αποκαλύπτει μόνο τα μάτια τους και πρέπει να συνοδεύονται από έναν άνδρα συγγενή εάν ταξιδεύουν περισσότερα από 72 χιλιόμετρα. Τον περασμένο Νοέμβριο, οι γυναίκες απαγορεύτηκε να κυκλοφορούν σε πάρκα, γυμναστήρια και πισίνες. Οι περιορισμοί συνεχίζονται παρά τις διεθνείς καταδίκες και διαμαρτυρίες από απλές γυναίκες καθώς και ακτιβιστές.

Οι αφγανικές αρχές έχουν επίσης παρεμποδίσει το έργο ξένων ομάδων βοήθειας αφού οι Ταλιμπάν δήλωσαν ότι οι γυναίκες δεν μπορούσαν να εργαστούν σε εγχώριες και διεθνείς ΜΚΟ παρά μόνο στον τομέα της υγείας. Πολλές διεθνείς οργανώσεις αναγκάστηκαν να αναστείλουν τις υπηρεσίες τους σε μια περίοδο που η χώρα πλήττεται από οικονομική και ανθρωπιστική κρίση.