Στη μάχη του Αφρίν και η ψηφιακή στρατιά της Τουρκίας

Γράφει η Ιωάννα Ηλιάδη  – 

Εντυπωσιακός είναι ο τρόπος που η Άγκυρα μετέτρεψε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σε όπλα στον πόλεμο στο Αφρίν. Φαίνεται ότι έχει εγκαταλείψει πλήρως την εποχή της δαιμονοποίησης των μέσω κοινωνικής δικτύωσης και υιοθετεί τον υβριδικό πόλεμο με σκοπό να κυριαρχήσει επί των αντιπάλων της.

Τον Μάρτιο του 2014, η τουρκική κυβέρνηση είχε αποφασίσει να αποκλείσει την πρόσβαση των πολιτών στο Twitter, καθώς θεωρήθηκε ότι ήταν το μέσο, το οποίο είχε πρωταγωνιστήσει στις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις με αφορμή τα γεγονότα στην πλατεία Ταξίμ στην Κωνσταντινούπολη. Ο ίδιος ο Ερντογάν είχε δαιμονοποιήσει τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Μιλώντας ενώπιον χιλιάδων οπαδών του κατά τη διάρκεια προεκλογικής συγκέντρωσης είχε εξαπολύσει σφοδρή επίθεση. Το γεγονός έκανε τότε τον γύρο του κόσμου, προσθέτοντας λίγο ακόμα “γκρίζο” στην κακή εικόνα του τουρκικού κράτους, που είχε ήδη διαμορφωθεί. Το ίδιο το Twitter, αντιδρώντας, είχε προτείνει λύση με σκοπό να παρακαμφθεί η κυβερνητική απαγόρευση.

Turkish users: you can send Tweets using SMS. Avea and Vodafone text START to 2444. Turkcell text START to 2555.

— Twitter Public Policy (@Policy) March 20, 2014

 

Τον Ιούλιο του 2016, κατά τη διάρκεια του πραξικοπήματος, η προσωπική εμπειρία του Ταγίπ Ερντογάν με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είχε ως αποτέλεσμα την πλήρη αναθεώρηση της άποψής του. Εκείνο το βράδυ είχε γυρίσει το παιχνίδι, κυρίως λόγω της video-κλήσης, μέσω της οποίας είχε απευθύνει διάγγελμα στον τουρκικό λαό και είχε κινητοποιήσει τους οπαδούς του με το γνωστό αποτέλεσμα.

 

 

Στις 24 Αυγούστου 2016, παράλληλα με την έναρξη της επιχείρησης “Ασπίδα του Ευφράτη”, που ήταν η πρώτη εισβολή του τουρκικού στρατού στη Συρία, εμφανίστηκε στο Twitter ένας ημιεπίσημος λογαριασμός με την ίδια επωνυμία, τον οποίο προωθούσε ο επίσημος λογαριασμός της τουρκικής διπλωματίας.

#Twitter has suspended #Turkey‘s account @EuphratesShield which provides information about Turkish military involvement in #Syria

— ilcolonnello (@ilcolonnello) November 25, 2016

Τον Οκτώβριο του 2017, τρεις μήνες πριν την δεύτερη εισβολή της Τουρκίας στα συριακά εδάφη, δυο νέοι λογαριασμοί έκαναν την εμφάνισή τους στο Twitter. Ο ένας στα αγγλικά και ο άλλος στα τουρκικά, φέρουν την ονομασία “Επιχείρηση Κλάδος Ελαίας”.  Η επιχείρηση ανακοινώθηκε από την Τουρκία στις 19 Ιανουαρίου του 2018, γεγονός που φανερώνει ότι υπήρχε πολύμηνη προετοιμασία στα social media για την υποστήριξή της. 

Το ενδιαφέρον είναι ότι όπως και στις περιπτώσεις της αντιπαράθεσης Ισραήλ-Παλαιστίνης, οι τουρκικοί λογαριασμοί χρησιμοποιούν πλήθος infographics για να καταδείξουν “την δική τους αλήθεια”. Εάν κάποιος αναζητήσει με το hashtag #Afrin πληροφορίες στο Twitter, θα διαπιστώσει ότι οι τουρκικές αναρτήσεις είναι ιδιαίτερα διαδεδομένες, γεγονός που δείχνει ότι υπάρχει μια “ψηφιακή στρατιά” που βοηθάει στην διάδοση της τουρκικής προπαγάνδας. Φαίνεται πως η Τουρκία έχει πλέον “εργαλειοποιήσει” τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, χρησιμοποιώντας τα ως όπλο.

Ο όρος της ασύμμετρης απειλής χρησιμοποιείται ευρέως στο πλαίσιο περιγραφών του σύγχρονου διεθνούς περιβάλλοντος ασφαλείας, εκτιμά ο αναλυτής Δρ Κωνσταντίνος Γρίβας. Η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης σε πολεμικές επιχειρήσεις εντάσσεται στο πλαίσιο του αποκαλούμενου υβριδικού πολέμου, «δηλαδή ένα σύνθετο μέγεθος που περιλαμβάνει συμβατικές και μη συμβατικές πολεμικές ικανότητες και μεθοδολογίες, συστήματα χαμηλής και υψηλής τεχνολογίας, τρομοκρατικές μεθόδους, προπαγάνδα, ψυχολογικό πόλεμο κλπ».

Son 600 metre… Afrin’in işi yüzde 70 bitti https://t.co/ikUhOo4645 pic.twitter.com/9vpKDke6au

— Şir Emir KAYA (@siremirkaya) March 16, 2018

Συλλήψεις και φυλακίσεις για αντιφρονούντες

Παράλληλα με τις επιχειρήσεις που έχουν στόχο την “κοινή γνώμη”, η Τουρκία έχει θέσει υπό κράτηση μέχρι στιγμής 573 άτομα για αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και διαμαρτυρίες κατά της τουρκικής επίθεσης στη Συρία. Επιχειρεί δηλαδή να φιμώσει οποιαδήποτε φωνή ενδέχεται να δημιουργήσει πρόβλημα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, φοβούμενη προφανώς την εξάπλωση των αντιδράσεων, όπως στην περίπτωση της εξέγερσης στο πάρκο Γκεζί.

“Από την έναρξη της επιχείρησης ‘Κλάδος Ελαίας’, 449 άτομα έχουν τεθεί υπό κράτηση για διάδοση τρομοκρατικής προπαγάνδας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και 124 άτομα έχουν τεθεί υπό κράτηση για συμμετοχή σε ενέργειες διαμαρτυρίας“, αναφέρει σε ανακοίνωσή του το τουρκικό υπουργείο Εσωτερικών. Οι τουρκικές Αρχές έχουν προειδοποιήσει επανειλημμένα πως θα ασκήσουν διώξεις εναντίον όσων δηλώνουν αντίθετοι, επικρίνουν ή διαστρεβλώνουν την τουρκική επιδρομή.