Στη μέγγενη του Κογκρέσου η Τουρκία – Ένα βήμα πριν τις κυρώσεις

Η στρατιωτική εισβολή της Τουρκίας στη βόρεια Συρία συνιστά βαρόμετρο για τις μελλοντικές εξελίξεις στην αραβική χώρα σε γεωπολιτικό και στρατιωτικό επίπεδο. Κυρίως όμως θέτει σε δοκιμασία τις εύθραυστες ισορροπίες που υφίστανται στις ΗΠΑ ανάμεσα στο αμερικανικό Κογκρέσο και τον πρόεδρο Τραμπ. Και τούτο διότι η τουρκική εισβολή στην βόρεια Συρία διακυβεύει τα αμερικανικά συμφέροντα στη Συρία και στην ευρύτερη Μέση Ανατολή. Αυτά δύναται να ταυτοποιηθούν ως ακολούθως:

Πρώτον, απώλεια αμερικανικού ελέγχου επί κρίσιμων ενεργειακών πηγών και υποδομών μεταφοράς ενέργειας στην βορειανατολική Συρία. Οι αμερικανικά υποστηριζόμενες Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF) ελέγχουν πλήρως τις πετρελαιοπηγές Αλ-Όμαρ, Aλ-Τζάφρα και Τανάκ καθώς και τα οικόπεδα φυσικού αερίου Αλ-Ίζμπα και Κόνοκκο. Αυτές ήταν οι κυριότερη πηγή εσόδων της τρομοκρατικής οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος, προτού αυτή ηττηθεί από τις ΗΠΑ και τους Κούρδους. Με την τουρκική εισβολή στην βόρεια Συρία, ο αμερικανικός ενεργειακός έλεγχος εκτιμάται ότι θα απολεσθεί. Επομένως θα μηδενιστεί και κάθε δυνατότητα αμερικανικής επιρροής στο καθεστώς Άσσαντ για τον καθορισμό του πολιτικού μέλλοντος της Συρίας.

Δεύτερον, απώλεια εμπιστοσύνης των αραβικών χωρών έναντι της αμερικανικής πολιτικής στη Μέση Ανατολή, προκαλώντας ρήγμα στις διμερείς σχέσεις με κρίσιμους συμμάχους. Η εγκατάλειψη των Κούρδων της Συρίας, (που αποτέλεσαν τον πιο αξιόπιστο σύμμαχο των ΗΠΑ στον πόλεμο για την ήττα του Ισλαμικού Κράτους), αναμένεται να αφήσει στίγμα στην αξιοπιστία των ΗΠΑ. Με ότι αυτό συνεπάγεται για την αμερικανική διπλωματία και συμφέροντα εθνικής ασφάλειας στην ευρύτερη Μέση Ανατολή.

Η απόσυρση των αμερικανικών δυνάμεων από την βορειοανατολική Συρία φαίνεται ότι θα θέσει σε εκκίνηση διαδικασίες αποσταθεροποίησης στην ήδη εύθραυστη Συρία. Πόσο μάλλον που οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις έχουν υπό κράτηση τουλάχιστο 11 χιλιάδες μαχητές του Ισλαμικού Κράτους σε διάφορες εγκαταστάσεις στην βορειοανατολική Συρία.

Υπό το συγκεκριμένο πρίσμα, 56 Αμερικανοί βουλευτές με επιστολή που απηύθυναν στον πρόεδρο Τραμπ, ζητούν να μάθουν που ακριβώς πρόκειται να μεταφερθούν οι αμερικανικές στρατιωτικές δυνάμεις που αποσύρονται από την βορειοανατολική Συρία. Επίσης ζητούν με ποιο τρόπο η Ουάσιγκτον θα εξασφαλίσει την προστασία των άμαχων Κούρδων καθώς και των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων. Επιπλέον ζητούν να μάθουν την αμερικανική κόκκινη γραμμή έναντι της Τουρκίας και τον τρόπο που θα καταστρέψει ο Αμερικανός πρόεδρος την τουρκική οικονομία, όπως ο ίδιος δήλωσε δημόσια.

Το Κογκρέσο κινητοποιείται για κυρώσεις

Την ίδια στιγμή, οι γερουσιαστές Λίντσεϊ Γκράχαμ και Κρις Βαν Χόλεν κατέθεσαν νομοσχέδιο για την επιβολή κυρώσεων σε βάρος της Τουρκίας. Το εν λόγω νομοσχέδιο προβλέπεται να γίνει νόμος, χωρίς δικαίωμα βέτο από τον Αμερικανό πρόεδρο, εάν ψηφιστεί από τα δύο τρίτα της Βουλής και της Γερουσίας. Σε περίπτωση που το νομοσχέδιο εγκριθεί με απλή πλειοψηφία, τότε ο πρόεδρος έχει το δικαίωμα άσκησης βέτο.

Οι κυρώσεις προβλέπεται να είναι υποχρεωτικές εκτός εάν η διακυβέρνηση Τραμπ πιστοποιεί, κάθε 90 ημέρες, στο κογκρέσο ότι η Τουρκία δεν ενεργεί μονομερώς, δηλαδή χωρίς αμερικανική υποστήριξη ανατολικά του Ευφράτη και δυτικά στα σύνορα με το Ιράκ.  Επιπλέον, η κυβέρνηση Τραμπ οφείλει να πιστοποιεί την αποχώρηση των τουρκικών στρατιωτικών δυνάμεων, (συμπεριλαμβανομένων και των ανταρτών που υποστηρίζονται από την Άγκυρα), από περιοχές που κατελήφθησαν από τις 9 Οκτωβρίου και εντεύθεν.

Η λίστα περιλαμβάνει την επιβολή κυρώσεων σε περιουσιακά στοιχεία που υφίστανται επί αμερικανικού εδάφους ή αμερικανικής δικαιοδοσίας. Δηλαδή σε βάρος του Τούρκου προέδρου, αντιπροέδρου και των υπουργών Εξωτερικών, Άμυνας, Οικονομικών, Εμπορίου και Ενέργειας. Επίσης η λίστα κυρώσεων προβλέπει την πλήρη παύση στρατιωτικών συναλλαγών με την Τουρκία.

Συμπεριλαμβάνει και τους ξένους πολίτες που προσφέρουν οικονομική, υλική και τεχνική βοήθεια ή εν γνώση προβαίνουν σε συναλλαγές με τον τουρκικό στρατό. Αφορά αεροσκάφη ή τμήματα αεροσκαφών που πρόκειται να χρησιμοποιηθούν από την τουρκική πολεμική αεροπορία. Επίσης αφορά εξαρτήματα οχημάτων και υπηρεσιών που χρησιμοποιούνται από χερσαίες και ναυτικές δυνάμεις, καθώς και όπλα που χρησιμοποιούνται από τον τουρκικό στρατό.

Κυρώσεις και S-400

Προβλέπει επίσης την επιβολή κυρώσεων στον ενεργειακό τομέα της γειτονικής χώρας. Εστιάζει σε κάθε ξένο πολίτη ή οντότητα που παρέχει αγαθά, υπηρεσίες, τεχνολογία, πληροφορίες καθώς και κάθε είδους υποστήριξη που συντηρεί ή ενισχύει την εγχώρια ενεργειακή υποστήριξη των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων. Η απαγόρευση της αμερικανικής στρατιωτικής βοήθειας συνιστά επιπλέον πρόβλεψη στην λίστα κυρώσεων. Δίνει έμφαση στην απαγόρευση της πώλησης αμερικανικών οπλικών συστημάτων, υπηρεσιών και τεχνολογίας προς τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις.

Στο εν λόγω μήκος κύματος, το νομοσχέδιο καθιστά άμεση την επιβολή κυρώσεων σε βάρος της Τουρκίας κατ’ εφαρμογή της ενότητας (Section) 231 του Νόμου για την ανάσχεση της ρωσικής επιρροής στην Ευρώπη και την Ευρασία γνωστού ως CAATSA (Countering America’s Adversaries through Sanctions Act) λόγω της απόκτησης του ρωσικού αντιπυραυλικού συστήματος S-400.

Ως γνωστόν ο Νόμος CAATSA επιτάσσει ρητά τον τερματισμό όλων των αμερικανικών πωλήσεων όπλων και την επιβολή κυρώσεων σε οποιαδήποτε χώρα όπως εν προκειμένω η Τουρκία, που συνεργάζεται με απαγορευμένες ρωσικές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένης της ρωσικής κρατικής αεροπορικής εταιρείας MKB “Fakel” που παράγει τους S-400. Των κυρώσεων στο νομοσχέδιο εξαιρούνται η παροχή ανθρωπιστικής και ιατροφαρμακευτικής βοήθειας, η προώθηση της δημοκρατίας και η συλλογή πληροφοριών.

De facto τουρκική κατοχή

H συντονισμένη διακομματική αντίδραση μελών και στα δύο σώματα του Κογκρέσου, τόσο σε βάρος της τουρκικής εισβολής στην βόρεια Συρία, όσο και έναντι της πολυγλωσσίας της αμερικανικής προεδρίας αποδεικνύουν ότι τα νομοθετικά αντανακλαστικά της Ουάσινγκτον βρίσκονται σε εγρήγορση. Ειδικά όταν πρόκειται για την προάσπιση αμερικανικών συμφερόντων εθνικής ασφάλειας, όπως αυτά νοούνται από τις αρμόδιες επιτροπές.

Οι ανησυχίες του αμερικανικού κογκρέσου για την τουρκική στρατιωτική εισβολή στην βόρεια Συρία ενισχύονται έτι περαιτέρω από το αρνητικό προηγούμενο της τουρκικής παρουσίας στην περιοχή Αφρίν. Εκεί η Άγκυρα έχει προβεί σε de facto κατάληψη συριακών εδαφών. Ακολουθεί πολιτική τουρκοποίησης και δημογραφικής αλλοίωσης του πληθυσμού. Συγκεκριμένα στο Αφρίν βλέπουμε την εισαγωγή τουρκικών προγραμμάτων σπουδών στα σχολεία, την μετονομασία δρόμων στην τουρκική γλώσσα, καθώς και τον εκτοπισμό του κουρδικού πληθυσμού σε ποσοστό 80%.

Η Τουρκία θέλει να επαναλάβει στην βόρεια Συρία, αυτό που έπραξε στο Αφρίν. Επομένως η εδραίωση της μόνιμης τουρκικής παρουσίας στην βόρεια πλευρά της Συρίας είναι σε πλήρη εξέλιξη. Με ότι αυτό και αν συνεπάγεται για το μέλλον της Συρίας και την σταθερότητα της Μέσης Ανατολής.