Στη μέση του δρόμου η Wagner – Άδηλη η τύχη του Πριγκόζιν

Οι εξελίξεις στη Ρωσία με την κλιμάκωση της αντιπαράθεσης ανάμεσα στις δυνάμεις της μισθοφορικής Wagner του Γιεβγκένι Πριγκόζιν με τον ρωσικό τακτικό στρατό, οδεύουν προς τον τερματισμό μετά την παρέμβαση του Λευκορώσου προέδρου Αλεξάντρ Λουκασένκο. Ωστόσο, δεδομένου του μεγέθους, αλλά και του ειδικού βάρους της Ρωσικής Ομοσπονδίας, ολόκληρη η υφήλιος παρακολουθούσε παγωμένη και προβληματισμένη τις εξελίξεις.

Η εικόνα, όμως, που μετέδιδαν τα δίκτυα παγκοσμίως, ήταν αναντίστοιχη με τις αντικειμενικές δυνατότητες μιας δύναμης 25.000 ανδρών, εκ των οποίων προς τη Μόσχα των 12-13 εκατ. πληθυσμού, κινούνταν 5.000 άνδρες! Σοβαρά υπήρχε ποτέ περίπτωση να απειλήσει το καθεστώς Πούτιν;

Εξαίρεση πάντως στη γενικότερα σοβαρή αντιμετώπιση της κατάστασης διεθνώς, αποτελούν οι εν Ελλάδι γραφικοί, “καφενόβιοι” των κοινωνικών δικτύων, που δεν μπορούν να δουν μέσα από τις εξελίξεις κάτι περισσότερο από την πραγμάτωση της αρνητικής ή θετικής τους προδιάθεσης απέναντι στον Πούτιν. Από “προτάσεις” εμπλοκής των Αμερικανών για να ξεμπερδεύουν με το ζήτημα της Ουκρανίας αφού “θα καταρρεύσει ο δικτάτορας”, μέχρι “προβλέψεις” ότι ο Ρώσος πρόεδρος θα βγει νικητής και τροπαιούχος στο τέλος!

Τη στιγμή λοιπόν που γράφονταν αυτές οι παρατηρήσεις, οι δυνάμεις της Wagner λάμβαναν οδηγία να διακόψουν την προέλαση προς τη Μόσχα και να επιστρέψουν στα στρατόπεδά τους. Βρίσκονταν σε απόσταση 300 χιλιομέτρων από την πρωτεύουσα. Οι υπόλοιπες έχουν καταλάβει κάποιες στρατιωτικές βάσεις στο Ροστόφ και το Βορονιέζ, ελέγχουν κάποια σημεία, αλλά έχουν αποφευχθεί συγκρούσεις με δυνάμεις πιστές στο κυβερνητικό στρατόπεδο.

Ασάφεια

Χαρακτηριστικό της ασάφειας των πληροφοριών που διακινούνταν, είναι ότι ο υπολογισμός των τεθωρακισμένων οχημάτων διαφόρων κατηγοριών που κινούνται προς τη Μόσχα με τους 5.000 άνδρες της Wagner, υπολογίζονταν από 150 έως 400! Η απόκλιση είναι πολύ μεγάλη για να αξιολογηθεί τέτοια πληροφορία προερχόμενη από ανοιχτές πηγές και να θεωρηθεί αξιόπιστη.

Οι προετοιμασίες που έγιναν στη Μόσχα για το ενδεχόμενο συγκρούσεων ήταν επίσης υπερβολικές. Ίσως αυτό ερμηνεύεται από τη φοβία του καθεστώτος να του έχει διαφύγει κάποια κίνηση στο εσωτερικό των ενόπλων δυνάμεων και να βρισκόταν προ εκπλήξεως. Δηλαδή, ήταν μια προετοιμασία με βάση κάποιο χείριστο σενάριο, παρότι αυτό είχε ελάχιστες πιθανότητες να προκύψει στην πράξη.

Σε δηλώσεις του ίδιου του Πριγκόζιν, τονίστηκε ότι οι δυνάμεις της ρωσικής Εθνοφρουράς δεν αντιπαρατέθηκαν με τα δικά του στρατεύματα οπουδήποτε κι αν συναντήθηκαν. Προφανής στόχος του ήταν να δημιουργήσει την εντύπωση ότι αρνήθηκαν ή απέφυγαν να συγκρουστούν. Στην πραγματικότητα, η ηγεσία των ενόπλων δυνάμεων και το Κρεμλίνο είχαν κάθε λόγο να επιθυμούν την αποφυγή της εμφύλιας αιματοχυσίας και επέδειξαν σε όλη τη διάρκεια της κρίσης ιδιαίτερη αυτοσυγκράτηση.

Αυτός είναι λογικά και ο λόγος που η προέλαση των δυνάμεων της Wagner μέσω του αυτοκινητόδρομου M4 δεν επιχειρήθηκε να ανασχεθεί με κάποιο μαζικό αεροπορικό πλήγμα. Παρότι πληροφορίες ανέφεραν ότι βομβαρδίστηκε σημείο του αυτοκινητόδρομου Μ4 για να παρακωλυθεί  η προέλαση σημαίνει ότι επελέγησαν μέθοδοι που θα ελαχιστοποιήσουν τις απώλειες.

Από το πρωί βρισκόταν σε εξέλιξη μια προσπάθεια απεμπλοκής από την επικίνδυνη κατάσταση μέσω συνομιλιών. Τον Πριγκόζιν επισκέφθηκαν και συνομίλησαν μαζί του ο αναπληρωτής υπουργός Άμυνας της Ρωσικής Ομοσπονδίας, Yunus-bekYevkurov. Στρατηγός (colonel-general) του ρωσικού Στρατού, παλιός κυβερνήτης της Ινγκουσετίας στον Καύκασο, επιζήσας απόπειρας δολοφονίας.

Η αναφορά στο “βιογραφικό” του κρίνεται σκόπιμη, καθώς προέρχεται από μουσουλμανική ομόσπονδη Δημοκρατία της Ρωσίας, τη στιγμή που στρατεύματα του Τσετσένου Ραμζάν Καντίροφ, γνωστού υποστηρικτή του Πούτιν, εντοπίστηκαν να κινούνται προς το Ροστόφ, στη Νότια Στρατιωτική Διοίκηση, με σκοπό να αντιμετωπίσουν ένοπλα την Wagner. Μαζί του είχε και ένα ακόμα σημαίνον στέλεχος, τον Vladimir Alekseev, αναπληρωτή επικεφαλής της στρατιωτικής υπηρεσίας πληροφοριών GRU. Είχε παίξει ρόλο στην ίδρυση της Wagner και έπαιζε συντονιστικό ρόλο στη σχέση της με το ρωσικό υπουργείο Άμυνας.

Πριγκόζιν

Υπερβολικές συζητήσεις, όμως, άνοιξαν και για την τύχη του πυρηνικού οπλοστασίου της Ρωσίας. Ο αναπληρωτής επικεφαλής του ρωσικού Συμβουλίου Ασφαλείας και πρώην πρόεδρος Ντμίτρι Μενβέντεβ δήλωσε ότι «ο κόσμος θα βρεθεί στο χείλος της καταστροφής αν η Wagner αποκτήσει πρόσβαση στα πυρηνικά όπλα». Οι αναφορές στα πυρηνικά ξεκίνησαν με αφορμή την προέλαση των δυνάμεων της Wagner προς τη Μόσχα. Το ερώτημα είναι, για ποιον λόγο να κατευθυνθεί προς τα εκεί αν στόχος του Πριγκόζιν ήταν το πυρηνικό οπλοστάσιο, τη στιγμή που πυρηνικά υπάρχουν και στη Νότια Στρατιωτική Πτέρυγα στην οποία βρισκόταν ήδη!

Παράλληλα όμως, οι Ουκρανοί ανακοίνωσαν ότι ξεκινούν νέες επιχειρήσεις στα ανατολικά της χώρας τους. Από το πρωί κυκλοφορούσαν πληροφορίες για κινήσεις στην περιοχή του Μπαχμούτ, ενώ πριν από λίγες ώρες φαίνεται πως πέρασαν τον ποταμό Δνείπερο σε μια προσπάθεια ανακατάληψης εδαφών στην περιοχή της Χερσώνας. Πόσοι είναι οι φίλα προσκείμενοι στον Πριγκόζιν και ποια θα ήταν η αντίδρασή τους στο άκουσμα αυτής της είδησης;

Η λογική υπαγόρευε, βέβαια, ότι μια τέτοια κίνηση θα έστρεφε πολλούς εκ των συμπαθούντων τον Πριγκόζιν, στο επίπεδο της ρωσικής κοινωνίας και της ρωσικής ελίτ εναντίον του, στο μέτρο που η ανταρσία του απειλούσε θεωρητικά να αναστρέψει τα αποτελέσματα στο πεδίο των μαχών στην Ουκρανία. Έπαιξε ρόλο αυτό στο να κάνει δεκτή ο Πριγκόζιν την πρόταση Λουκασένκο για εκεχειρία, ή είναι ένας εύσχημος και βολικός για όλους τρόπος απεμπλοκής; Είναι δυνατόν να πίστευε ειλικρινά ότι θα τα κατάφερναν 5.000 άνδρες που πήγαιναν προς τη Μόσχα;

Το Κρεμλίνο επέδειξε αυτοσυγκράτηση, επιθυμώντας να αποφύγει με κάθε τρόπο την αδελφοκτονία. Το ξεκαθάρισμα λογαριασμών δεν μπορεί να γίνει εν μέσω του πολέμου στην Ουκρανία. Άρα, υπήρχε εξ αρχής προδιάθεση της ρωσικής ηγεσίας να βάλει αρκετό νερό στο κρασί της για να πετύχει την αποκλιμάκωση. Όταν οι περιπέτειες τελειώσουν, οι εκκαθαρίσεις είναι πολύ πιθανές. Ας μην βιαστούμε όμως να προδικάσουμε ποιους θα αφορούν.

Ποια είναι τότε η πραγματική κατάσταση στη Ρωσία; Θα πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι αντιδράσεις για τον τρόπο χειρισμού του πολέμου στην Ουκρανία από το Κρεμλίνο υπάρχουν. Δεν είναι, όμως, κάτι καινούργιο. Πιθανώς αυτή η δυσαρέσκεια να αφορά και τη ρωσική ελίτ. Ασχέτως, όμως, αυτής της δυσαρέσκειας, το να περιμένει κανείς καθεστωτική αλλαγή από την προσέγγιση 5.000 ανδρών  στη Μόσχα, δεν ήταν λογικό.

Το λογικό είναι οι πραγματικά σοβαροί διεθνείς παίκτες να φοβούνται ότι τέτοιες καταστάσεις μπορεί να τεθούν εκτός ελέγχου. Τα παραδείγματα ανατροπής ανεπιθύμητων ηγετών που προκάλεσαν περισσότερα προβλήματα από αυτά που επέλυσαν είναι πάρα πολλά. Κι όταν η συζήτηση αφορά μια χώρα που εκτείνεται από την Ευρώπη ως τον Ειρηνικό, απέναντι από την Ιαπωνία, η ζώνη αποσταθεροποίησης θα προέκυπτε δυνητικά, θα μπορούσε να τινάξει τον πλανήτη στον αέρα. Μόνο ανόητοι δεν μπορούν να το δουν.