Στη Χάγη η Τουρκία κατά του Ισραήλ – Τί δήλωσε ο Φιντάν για το Διεθνές Δικαστήριο

Την τουρκική παρέμβαση στη Χάγη είχε προαναγγείλει στις 5 Μαΐου ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Χακάν Φιντάν. Χθες το βράδυ ανακοίνωσε ότι η Τουρκία θα υποβάλει φάκελο στη Χάγη την Τετάρτη 7 Αυγούστου. Η ανακοίνωση έγινε στην κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Αιγύπτιο υπουργό Εξωτερικών Μπαντρ Αμπντουλάτι στο Κάιρο. Η κίνηση αυτή αναμένεται να επιφέρει νέο γύρο διπλωματικής έντασης μεταξή Άγκυρας και Τελ Αβίβ. Χθες ο πρόεδρος της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν μιλώντας σε διάσκεψη του κόμματός του ΑΚΡ αποκάλεσε και πάλι τον Μπενιαμίν Νετανιάχου νέο Χίτλερ και κατηγόρησε τη Δύση για την υποστήριξη του Ισραήλ.

Η δήλωση της Τουρκίας στο Διεθνές Δικαστήριο βασίζεται στο άρθρο 63 του Καταστατικού του Δικαστηρίου, το οποίο προβλέπει τα εξής: Όταν πρόκειται για την ερμηνεία σύμβασης στην οποία συμμετέχουν κράτη άλλα από τα μέρη της διαφοράς, ο γραμματέας ενημερώνει αμέσως τα κράτη αυτά για την κατάσταση. Κάθε κράτος που ενημερώνεται κατ’ αυτόν τον τρόπο έχει το δικαίωμα να παρέμβει στη δίκη. Ωστόσο, εάν ασκήσει αυτό το δικαίωμα, η ερμηνεία της απόφασης θα είναι εξίσου δεσμευτική για το κράτος που παρεμβαίνει.

Σύμφωνα με τους κανόνες, το Δικαστήριο κοινοποιεί τη δήλωση παρεμβάσεως στους διαδίκους της εκκρεμούς υπόθεσης, στη Δημοκρατία της Νοτίου Αφρικής και το Ισραήλ, και ζητεί τις γραπτές παρατηρήσεις τους. Το Δικαστήριο αποφασίζει επί του παραδεκτού διοργανώνοντας, εφόσον απαιτείται, προφορική ακρόαση. Οι διάδικοι μπορούν να υποβάλουν γραπτώς τις παρατηρήσεις τους σχετικά με τη δήλωση παρέμβασης και, εάν ληφθούν γραπτές παρατηρήσεις από τα μέρη, η Τουρκία διατηρεί το δικαίωμα να υποβάλει γραπτώς τις αντίθετες παρατηρήσεις της.

Οι αιτήσεις στη Χάγη

Μέχρι σήμερα, η Νικαράγουα, η Κολομβία, η Λιβύη, το Μεξικό, η Παλαιστινιακή Αρχή και η Ισπανία έχουν ζητήσει να παρέμβουν στην προσφυγή της Νότιας Αφρικής κατά του Ισραήλ στο Διεθνές Δικαστήριο. Το Δικαστήριο δεν έχει ακόμη αποφανθεί επί των προσφυγών αυτών. Ο θεσμός παρέμβασης που ρυθμίζεται από το άρθρο 63 του Καταστατικού του ICJ εφαρμόστηκε επίσης σε άλλες αιτήσεις ενώπιον του ICJ. Για παράδειγμα, στην αίτηση μεταξύ της Ουκρανίας και της Ρωσικής Ομοσπονδίας, το Διεθνές Δικαστήριο έκρινε παραδεκτή τη δήλωση συμμετοχής 32 χωρών. Επιπλέον, στην προσφυγή μεταξύ Γκάμπιας και Μιανμάρ, το Δικαστήριο αποφάσισε ότι η αίτηση παρέμβασης 7 χωρών ήταν παραδεκτή.

Η διαδικασία ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου για τη Γάζα ξεκίνησε με την αίτηση της Δημοκρατίας της Νότιας Αφρικής στις 29 Δεκεμβρίου 2023. Στο παρόν στάδιο, το Δικαστήριο έχει ορίσει την 28η Οκτωβρίου 2024 ως προθεσμία εντός της οποίας η Δημοκρατία της Νότιας Αφρικής πρέπει να υποβάλει τη γνώμη της επί της υπόθεσης. Η προθεσμία για το Ισραήλ να υποβάλει το αντεπιχείρημά του είναι η 28η Ιουλίου 2025. Λαμβάνοντας υπόψη τη μέχρι σήμερα νομολογία του Δικαστηρίου, θεωρείται ότι η δικαστική διαδικασία μπορεί να διαρκέσει 4-5 χρόνια. Η Δημοκρατία της Νότιας Αφρικής κατέθεσε αγωγή κατά του Ισραήλ στο Διεθνές Δικαστήριο με την αιτιολογία ότι παραβίασε τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) του 1948 για την πρόληψη και την τιμωρία της γενοκτονίας.

Τα προσωρινά μέτρα

Η Νότια Αφρική ζήτησε από το Διεθνές Δικαστήριο να αποφανθεί σχετικά με τα προληπτικά μέτρα λόγω του επείγοντος χαρακτήρα της κατάστασης στη Γάζα και οι ακροάσεις σχετικά με το αίτημα για ασφαλιστικά μέτρα πραγματοποιήθηκαν στις 11-12 Ιανουαρίου στο Παλάτι της Ειρήνης στη Χάγη. Κατά συνέπεια, το Ισραήλ πρέπει να λάβει όλα τα μέτρα που έχει στη διάθεσή του για να αποτρέψει τη διάπραξη των πράξεων που ορίζονται στο άρθρο 2 της Σύμβασης για τη Γενοκτονία, να λάβει άμεσα μέτρα για να αποτρέψει τον ισραηλινό στρατό από τη διάπραξη των γενοκτονικών πράξεων σύμφωνα με το άρθρο 2 της Σύμβασης για τη Γενοκτονία.

Επίσης να λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα για την πρόληψη, την πρόληψη και την τιμωρία εκείνων που καλούν σε γενοκτονία κατά των Παλαιστινίων στη Γάζα, τη βάση που απαιτείται για την εξάλειψη των δυσμενών συνθηκών διαβίωσης που αντιμετωπίζουν οι Παλαιστίνιοι στη Γάζα, να λάβει άμεσα και αποτελεσματικά μέτρα για να καταστεί δυνατή η παροχή υπηρεσιών και ανθρωπιστικής βοήθειας, να λάβει αποτελεσματικά μέτρα για την πρόληψη της καταστροφής αποδεικτικών στοιχείων για παραβιάσεις της Σύμβασης για τη Γενοκτονία των Παλαιστινίων στη Γάζα και να διασφαλίσει τη διατήρησή τους, και να υποβάλει έκθεση στο Δικαστήριο σχετικά με όλα τα μέτρα που ελήφθησαν εντός 1 μηνός από την έναρξη ισχύος της απόφασης.

Στις 28 Μαρτίου, απαντώντας στο αίτημα της Νότιας Αφρικής για πρόσθετα μέτρα στις 6 Μαρτίου, το Δικαστήριο διέταξε το Ισραήλ να διασφαλίσει την παράδοση της επείγουσας ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα, να μην παραβιάζει τα δικαιώματα των Παλαιστινίων και να υποβάλει έκθεση στο Δικαστήριο εντός 1 μηνός σχετικά με τα μέτρα που ελήφθησαν σχετικά με τα πρόσθετα μέτρα.

Στην απόφασή του της 24ης Μαΐου, το Δικαστήριο δήλωσε ότι τα μέτρα που είχε διατάξει προηγουμένως δεν ήταν επαρκή λόγω του κινδύνου ανθρωπιστικής καταστροφής που αντιμετωπίζουν οι Παλαιστίνιοι που είναι παγιδευμένοι στη Ράφα και κάλεσε το Ισραήλ να σταματήσει αμέσως τις στρατιωτικές επιθέσεις του στην πόλη της Ράφα, να κρατήσει ανοιχτό το συνοριακό πέρασμα της Ράφα, έτσι ώστε οι υπηρεσίες και η ανθρωπιστική βοήθεια που χρειάζονται επειγόντως να μπορούν να παρασχεθούν ανεμπόδιστα στη Γάζα, καθώς και εκείνες που έχουν ανατεθεί από εξουσιοδοτημένα όργανα του ΟΗΕ να διερευνήσουν τους ισχυρισμούς γενοκτονίας. Διέταξε επίσης να ληφθούν αποτελεσματικά μέτρα για εξασφαλιστεί η απρόσκοπτη πρόσβαση στη Λωρίδα της Γάζας και να υποβληθεί έκθεση στο Δικαστήριο εντός ενός μηνός σχετικά με όλα τα μέτρα που έπρεπε να ληφθούν.