Στην αγκαλιά της Κίνας και η Συρία

Η διπλωματική διείσδυση της Κίνας στη Μέση Ανατολή έχει κύριο στόχο τις επενδύσεις στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας “One Belt, One Road” (ΒRΙ), την διασφαλιση απρόσκοπτης  ροής πετρελαίου καθώς και την προώθηση των  γεωπολιτικών συμφερόντων. Ταυτόχρονα, έχει να ανταγωνιστεί ΗΠΑ, Ρωσία, Ιράν καθώς και κράτη του Περσικού Κόλπου.

Η Κίνα έχει σύμμαχο και τη Συρία και στο πλαίσιο αυτό έγινε και η επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών της  Γουάνγκ Γι στη Δαμασκό, ο οποίος είχε συναντήσεις με το Σύριο ομόλογό του Εξωτερικών της Συρίας, Φαϊσάλ Μικντάντ καθώς και με κυβερνητικούς αξιωματούχους. Ο Κινέζος υπουργός συναντήθηκε και με τον πρόεδρο Μπασάρ Άσαντ, ο οποίος αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στις σχέσεις των δυο κρατών και κατά τη διάρκεια των συνομιλιών συμφωνήθηκε διμερή συνεργασία σε όλους τους τομείς καθώς και διερεύνηση νέων οριζόντων στις διμερείς σχέσεις.

Ο Άσαντ επιδιώκει οι Κινέζοι να επενδύσουν και να συμμετάσχουν στην ανοικοδόμηση της Συρίας. Τα Ηνωμένα Έθνη και η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμούν ότι η ανοικοδόμηση θα κοστίσει περίπου 250 δισ. έως 400 δισ. δολάρια. Επίσης, ο Άσαντ έχει χρησιμοποιήσει τις σχέσεις Δαμασκού και Πεκίνου για να αποδείξει ότι δεν είναι διπλωματικά απομονωμένος, όπως ισχυρίζεται η Δύση. Το καθεστώς της Δαμασκού έχει ήδη εκδηλώσει ενδιαφέρον να συμμετάσχει στην πρωτοβουλία στο “One Belt, One Road” (BRI).

Κυβερνητικοί αξιωματούχοι προσπάθησαν να προσελκύσουν κινεζικές επενδύσεις σε μια σειρά από έργα, όπως είναι η κατασκευή ενός αυτοκινητόδρομου που θα συνδέει βορρά-νότο-ανατολή, η ανάπτυξη των λιμανιών στη Λαττάκεια και στην Ταρτούς (ελληνική ονομασία Ταρσός) και η κατασκευή σιδηροδρόμων –έναν στην περιοχή της Δαμασκού και ένα ακόμα που θα τη συνδέει με το λιμάνι της Τρίπολης στο Λίβανο. Η Συρία στο πλαίσιο του BRI αντιπροσωπεύει μια διαδρομή προς τη Μεσόγειο που αποτελεί μια εναλλακτική λύση και για το Κανάλι του Σουέζ.

Εμπορικές σχέσεις

Σύμφωνα με το αμερικάνικο Παρατηρητήριο Οικονομικής Πολυπλοκότητας του ΜΙΤ, οι εξαγωγές της Κίνας προς τη Συρία αυξήθηκαν από 156 εκατ. δολάρια που ήταν το 1995 σε 1.32 δισ. δολάρια το 2019. Ωστόσο, οι εξαγωγές της Συρίας προς την Κίνα μειώθηκαν από 1,68 εκατ. δολάρια σε 1.35 εκατ. δολάρια την ίδια χρονική περίοδο. Το εμπόριο μεταξύ των δύο κρατών περιλάμβανε κυρίως μηχανές, κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, μέταλλα, λαχανικά, ζωικά και χημικά προϊόντα.

Τον Απρίλιο η συνεργασία τους έγινε ιδιαίτερα εμφανής και στον τομέα της υγείας και της ανθρωπιστικής βοήθειας, με την κινεζική δωρεά 150.000 εμβολίων COVID-19. Το Πεκίνο έχει δωρίσει ακόμα ιατρικές συσκευές και εξοπλισμό, προστατευτικά ενδύματα, αναπνευστήρες και μάσκες προσώπου. Η πρόσβαση σε ξένα κεφάλαια θεωρείται αναγκαία για την ανασυγκρότηση της Συρίας.

Η Παγκόσμια Τράπεζα υπολόγισε ότι το 2017, ότι η συριακή οικονομία είχε συρρικνωθεί κατά 226 δισ. δολάρια από τότε που ξέσπασε η “Αραβική Άνοιξη το 2011 έως και 2016. Ένα χρόνο αργότερα, η συρρίκνωση, σύμφωνα με νέα εκτίμηση, αυξήθηκε περαιτέρω σε 350-400 δισ. δολάρια.  Ωστόσο για να μπορέσουν να υλοποιηθούν περισσότερα έργα, πρέπει να υπάρξει μια πολιτική λύση, ώστε να τερματιστούν οι συγκρούσεις, αν και η συριακή κυβέρνηση έχει ανακτήσει τον έλεγχο των περισσότερων περιοχών της χώρας.

Διπλωματική υποστήριξη

Σε διπλωματικό επίπεδο, η Κίνα έχει προσφέρει στήριξη στο καθεστώς της Δαμασκού μέσα στα Ηνωμένα Έθνη. Μαζί με τη Ρωσία έθεσε βέτο σε έξι από τα επτά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας που καταδίκαζαν τις συριακές αρχές για χρήση βίας εναντίον των πολιτών.

Μια ακόμα παράμετρος που έχει άμεση σχέση με τη συμπεριφορά του Πεκίνου προς τον Άσαντ είναι η ανησυχία του για τους Ουϊγούρους των οποίων μαχητές διείσδυσαν παράνομα σε Συρία και Ιράκ για να πολεμήσουν στο πλευρό ισλαμικών εξτρεμιστικών ομάδων – στη Hayat Tahrir al-Sham και το Katibat al-Ghurba al-Turkistan. Ενώ ο ακριβής αριθμός ισλαμιστών μαχητών Ουϊγούρων δεν έχει εξακριβωθεί, ο ειδικός απεσταλμένος της Κίνας  στη Συρία τους υπολογίζει σε 5.000 άτομα. Το Πεκίνο μάλλον δεν θα ήθελε να τους δει να επιστρέφουν στην Κίνα, καθώς τους θεωρεί απειλή για την εθνική ασφάλεια.

Η Μέση Ανατολή θεωρείται σημαντική για την Κίνα καθώς αποτελεί το κύριο αγοραστή πετρελαίου της. Περίπου το 72% του πετρελαίου που καταναλώνει προέρχεται από εισαγωγές, που γίνονται όλο και πιο σημαντικές για τα κράτη της Μέσης Ανατολής. Η Κίνα έχει αναπτύξει στρατηγικές συνεργασίες με Σαουδική Αραβία, Αίγυπτο, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Ταυτόχρονα η επιρροή του Πεκίνου στο Ιράν έχει αυξηθεί, μετά την υπογραφή της 25ετούς συμφωνίας, ύψους 400 δισ. δολαρίων, που θα εξασφαλίζει μεταξύ άλλων και μια σταθερή ροή ιρανικού πετρελαίου.