Στην επίθεση στο Κουρσκ, υπό κατάρρευση στο Ντονμπάς!

Οι Ρώσοι, πάντως, διατηρούν εκεί ισχυρές δυνάμεις, ενισχυμένες και από τους Βορειοκορεάτες. Κατά συνέπεια, δεν αναμένεται εύκολη προώθηση για τις ουκρανικές δυνάμεις, όπως όταν είχαν πραγματοποιήσει την εισβολή. Αυτό πρακτικά σημαίνει σκληρές μάχες. Προφανώς, το Κίεβο δίνει μεγάλη πολιτική σημασία να διατηρήσει τον έλεγχο ρωσικού εδάφους εν όψει των διαπραγματεύσεων, τις οποίες θα προσπαθήσει να δρομολογήσει ο πρόεδρος Τραμπ. Η ουκρανική επίθεση στο Κουρσκ, πάντως, έρχεται σε αντίφαση με τη δραματική κατάσταση που βιώνουν οι ουκρανικές δυνάμεις στα μέτωπα του Ντονμπάς.

Από τον Σεπτέμβριο του 2024 και μετά η ρωσική προέλαση εκεί επιταχύνθηκε περαιτέρω. Οι Ρώσοι κατέλαβαν πόλεις-οχυρά σ’ όλη τη γραμμή του μετώπου, τα οποία αμύνονταν για πολλούς μήνες. Η κατάληψη του Βουλεντάρ στο νοτιοανατολικο άκρο επέτρεψε την περικύκλωση και κατάληψη του Κουράχοβο λίγο πιο βόρεια, ενώ ζήτημα χρόνου είναι η κατάληψη της περικυκλωμένης στρατηγικής σημασίας ελληνικής κωμόπολης Βελίκα Νοβοσίλκα δυτικότερα. Επίσης, οι Ρώσοι έχουν καταλάβει τις πόλεις-κλειδιά Νιού Γιόρκ και Τορέσκ, ενώ ολοκληρώνεται και η κατάληψη του οχυρού Τσασίβ Γιάρ βορειότερα.

Οι ρωσικές δυνάμεις, λοιπόν, έχουν πλησιάσει σε απόσταση αναπνοής την πόλη-κλειδί Ποκρόβσκ, η οποία λειτουργεί ως κέντρο ανεφοδιασμού για το σύνολο των ουκρανικών δυνάμεων στο νότιο Ντονέτσκ. Το Ποκρόβσκ πιέζεται από τα νότια και νοτιοδυτικά, απειλούμενο κι αυτό με περικύκλωση. Πρόκειται για κρίσιμη βιομηχανική πόλη με τεράστιο ορυχείο οπτάνθρακα, ο οποίος είναι ζωτικής σημασίας για την παραγωγή χάλυβα. Από επιχειρησιακής απόψεως, η σημασία του είναι κρίσιμη, επειδή εάν καταληφθεί μετά ο δρόμος θα είναι ανοικτός για τις ρωσικές δυνάμεις προς την επαρχία του Ντνίπρο, με την έννοια ότι είναι πεδιάδα, χωρίς πόλεις-οχυρά, όπου μπορεί να προβληθεί αποτελεσματικά άμυνα.

Τακτική περικύκλωσης στο Ντονμπάς

Οι Ρώσοι αποφεύγουν τις μετωπικές επιθέσεις για να αποφύγουν μεγάλες απώλειες. Εφαρμόζουν την τακτική περικύκλωσης της πόλης-οχυρού από δύο ή και τρεις πλευρές, ώστε να υποχρεώσουν τους Ουκρανούς που την προασπίζουν να υποχωρήσουν για να μην αποκοπούν και εξολοθρευθούν. Η τακτική αυτή δεν επιτρέπει μεν γρήγορη προέλαση, αλλά έχει αποδειχθεί πολύ αποτελεσματική και επιπλέον προκαλεί σχετικά λιγότερες απώλειες.

Ενώ μέχρι την έγκριση από το Κογκρέσο της αμερικανικής βοήθειας των 61 δισ. δολαρίων οι ουκρανικές ήττες αποδίδονταν από το Κίεβο στην έλλειψη οπλισμού και πυρομαχικών, όταν αυτή τελικώς εγκρίθηκε και άρχισε να ρέουν και τα όπλα και τα πυρομαχικά δεν υπήρξε κάποια αξιόλογη διαφοροποίηση στα μέτωπα. Το μείζον πρόβλημα του ουκρανικού στρατού είναι πως δεν μπορεί να αναπληρώσει τις ανθρώπινες απώλειες. Πρόκειται για πρόβλημα που συνεχώς οξύνεται.

Η κατάσταση στον ουκρανικό στρατό γινόταν ολοένα και πιο δραματική – σύμφωνα και με ουκρανικές πηγές. Εκτός από τις μεγάλες απώλειες πολλαπλασιάζονταν και οι λιποταξίες. Για την ακρίβεια, αυτές έχουν προσλάβει ενδημικό χαρακτήρα. Είναι ενδεικτικό πως το Νοέμβριο του 2024 είχαν κατηγορηθεί επισήμως από τις αρμόδιες αρχές περίπου 100.000 Ουκρανοί στρατιώτες που είχαν εγκαταλείψει τις θέσεις τους στις μονάδες στα μέτωπα. Ο πραγματικός αριθμός υπολογιζόταν πως είναι πολύ μεγαλύτερος, ενδεχομένως και διπλάσιος.

Είναι ενδεικτική η περίπτωση της νέας 155ης μηχανοκίνητης ταξιαρχίας, γνωστής με το όνομα “Άννα του Κιέβου”, η οποία είχε εξοπλισθεί με άρματα Leopard 2 και πυροβόλα από τη Δύση και είχε εκπαιδευθεί στη Γαλλία. Όπως είχε γράψει η βρετανική εφημερίδα Τέλεγκραφ τουλάχιστον 50 μέλη της, που είχαν εκπαιδευθεί στον χειρισμό αυτών των αρμάτων, εξαφανίστηκαν στη Γαλλία! Όταν, μάλιστα, η ταξιαρχία εστάλη στο μέτωπο του Ποκρόβσκ διαπιστώθηκε ότι τουλάχιστον 1.700 από τους 5.800 στρατιώτες έλειπαν χωρίς άδεια σε πολλά σημεία. Περίπου 500 στρατιώτες εξακολουθούσαν να αγνοούνται μέχρι τον περασμένο Νοέμβριο.

Η ταξιαρχία είχε εκπαιδευθεί επί εννέα μήνες στη δυτική Ουκρανία, την Πολωνία και τη Γαλλία και ήταν μέρος της προσπάθειας του Κιέβου να ιδρύσει 14 νέες ταξιαρχίες εξοπλισμένες και εκπαιδευμένες από τη Δύση. Το είχαν ανακοινώσει ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι και ο Εμμανουέλ Μακρόν όταν είχαν συναντηθεί το Ιούνιο του 2024. Όταν, όμως, η εν λόγω ταξιαρχία μπήκε στη μάχη υπέστη σοβαρές απώλειες και σε άνδρες και σε τεθωρακισμένα. Το γεγονός προκάλεσε έντονη κριτική στην Ουκρανία, επειδή οι στρατιωτικοί εμπειρογνώμονες θεωρούσαν πως το σωστό ήταν αντί να δημιουργούνται νέες ταξιαρχίες από νεοσύλλεκτους, έπρεπε να καλύπτονται τα πολλά κενά στις έμπειρες μάχιμες ταξιαρχίες. Ας σημειωθεί ότι το καθεστώς Ζελένσκι πιέζεται ασφυκτικά από τις δυτικές κυβερνήσεις να κατεβάσει το όριο στρατολόγησης από τα 25 στα 18 κι αυτό ετοιμάζεται να πράξει. Γι’ αυτό και ήδη εκδηλώνεται ένα μεγάλο κύμα εξόδου νέων από την Ουκρανία προς τη Δύση.

Με τα μάτια στον Τραμπ

Οι εξελίξεις στα μέτωπα του Ντονμπάς είναι σαφής ένδειξη ότι η Ουκρανία βαδίζει προς την ήττα. Δεν μπορεί κανείς να πει με ακρίβεια πότε οι ουκρανικές αμυντικές γραμμές θα καταρρεύσουν, αλλά είναι ξεκάθαρο ότι, παρά τον αναμφισβήτητο ηρωισμό που επιδεικνύει ο ουκρανικός στρατός, δεν έχει τις προϋποθέσεις να αμυνθεί για πολύ ακόμα με επιτυχία στις συνεχείς –και σχεδόν σ’ όλο το μήκος του μετώπου– ρωσικές επιθέσεις. Είναι ορατό δια γυμνού οφθαλμού ότι η ζυγαριά έχει γείρει. Με αυτή την έννοια ότι η τωρινή ουκρανική επίθεση στην περιοχή του Κουρσκ μοιάζει περισσότερο με απεγνωσμένη κίνηση, παρότι μπορεί σε πρώτη φάση να προσκομίσει κάποια εδαφικά κέρδη.

Οι δύο αντίπαλοι στα μέτωπα της Ουκρανίας έχουν στραμμένα τα μάτια στον επερχόμενο πρόεδρο Τραμπ και στις πρωτοβουλίες που έχει προαναγγείλει για έναρξη ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων. Προφανώς, κανείς δεν αναμένει ότι θα τερματίσει τον πόλεμο με κάποιον μαγικό τρόπο και ήδη η Μόσχα –μέσω του υπουργού Εξωτερικών Λαβρόφ– έχει απορρίψει τις ιδέες που έχουν διαρρεύσει για τον τρόπο που προτίθεται να διαχειριστεί το Ουκρανικό. Με άλλα λόγια, οι Ρώσοι φέρονται αποφασισμένοι να συνεχίσουν τον πόλεμο μέχρι να επιτύχουν τους αντικειμενικούς στόχους τους, ποντάροντας και στο γεγονός ότι οι Ουκρανοί αντίπαλοί τους είναι εξουθενωμένοι.

Στην πραγματικότητα, το μόνο που φαίνεται πως μπορεί να αποτρέψει την ήττα της Ουκρανίας, που εκ των πραγμάτων θα είναι και πολιτική ήττα της Δύσης, είναι η παρέμβαση του ΝΑΤΟ με στρατό. Προς αυτή την κατεύθυνση εξωθεί τα πράγματα σχεδόν από την αρχή του πολέμου ο Ζελένσκι, προχωρώντας σε κινήσεις που εκ των πραγμάτων κλιμακώνουν τη σύγκρουση. Το Κίεβο από την αρχή επεδίωκε να μετατρέψει τον πόλεμο στην Ουκρανία από “πόλεμο δια αντιπροσώπου” σε απευθείας πόλεμο ΝΑΤΟ-Ρωσίας. Μόνο που μία τέτοια εξέλιξη ναι μεν θα ήταν σανίδα σωτηρίας για τον ίδιον, αλλά πιθανότατα θα οδηγούσε σε πυρηνική σύγκρουση.