Τραμπ: Το σχέδιο που έδωσα στον Ζελένσκι δεν είναι το οριστικό – Αντιδρούν οι Ευρωπαίοι

Σε ερώτηση δημοσιογράφου για το τι θα συμβεί εάν ο Ζελένσκι αρνηθεί τη συμφωνία ο Αμερικανός απάντησε: «μπορεί να συνεχίσει να παλεύει με όλη του την καρδιά». Μάλιστα ο Τραμπ δεν παρέλειψε να επαναλάβει ότι εάν ήταν εκείνος πρόεδρος, πόλεμος αυτός δεν θα είχε ξεκινήσει ποτέ. Tην ίδια στιγμή, μέλη του αμερικανικού Κογκρέσου , δημοκρατικοί και Ρεπουμπλικάνοι, εκφράζουν «σημαντικές ανησυχίες σχετικά με τις λεπτομέρειες του σχεδίου» του Τραμπ για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία.

Προηγουμένως, Αμερικανοί αξιωματούχοι ενημέρωσαν συμμάχους στο ΝΑΤΟ ότι η Ουάσινγκτον προτίθεται να πιέσει τον Ζελένσκι να αποδεχθεί μέσα στις επόμενες ημέρες το σχέδιο ειρήνης με τη Ρωσία, υπό την προειδοποίηση ότι αν η Ουκρανία δεν υπογράψει τώρα, στο μέλλον θα βρεθεί μπροστά σε πολύ δυσμενέστερους όρους. Σύμφωνα με τον Guardian, η ενημέρωση πραγματοποιήθηκε σε συνάντηση πρεσβευτών των χωρών-μελών του ΝΑΤΟ στο Κίεβο, την οποία έκανε ο υπουργός Στρατού των ΗΠΑ, Νταν Ντρίσκολ, μετά από συνομιλίες με τον Ζελένσκι και τηλεφωνική επικοινωνία με τον Λευκό Οίκο.

«Καμία συμφωνία δεν είναι τέλεια, αλλά πρέπει να γίνει το συντομότερο δυνατό», είπε ο Ντρίσκολ, σύμφωνα με άτομο που ήταν παρόν. Η ατμόσφαιρα στη σύσκεψη περιγράφηκε ως βαριά, με Ευρωπαίους διπλωμάτες να εκφράζουν αμφιβολίες τόσο για το περιεχόμενο της συμφωνίας, όσο και για τον τρόπο με τον οποίο οι ΗΠΑ διεξήγαγαν συνομιλίες με τη Ρωσία χωρίς να ενημερώνουν πλήρως τους συμμάχους τους.

Την Κυριακή, Σύμβουλοι Εθνικής Ασφαλείας από τις χώρες της Ε3 θα συναντηθούν με αξιωματούχους της ΕΕ, των ΗΠΑ και της Ουκρανίας στη Γενεύη προκειμένου να συζητήσουν το προτεινόμενο ειρηνευτικό σχέδιο, είπαν αξιωματούχοι στο περιθώριο της Συνόδου της G20 στο Γιοχάνεσμπουργκ (η Ε3 είναι μια ανεπίσημη συμμαχία ασφαλείας της Γαλλίας, Βρετανίας και Γερμανίας). Ένας Αμερικανός αξιωματούχος δήλωσε στο Ρόιτερς πως ο Ντρίσκολ έχει ήδη αφιχθεί στη Γενεύη.

Όπως μεταδίδει το Ρόιτερς, μια ουκρανική αντιπροσωπεία αναμένεται να φθάσει απόψε, ενώ ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ Στιβ Γουίτκοφ και υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο αναμένονται αύριο. Όπως ανέφερε ο Αμερικανός αξιωματούχος, η Ρωσία δεν θα παραστεί στις συνομιλίες της Γενεύης, όμως οι ΗΠΑ προτίθενται να έχουν συναντήσεις με Ρώσους πολύ σύντομα.

Μακρόν-Μερτς

Ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε ότι το ειρηνευτικό σχέδιο που έχει υποβληθεί από τις ΗΠΑ για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία αποτελεί καλή βάση για επεξεργασία, αλλά χρειάζεται να επανεξετασθεί με τη συμμετοχή των Ευρωπαίων. «Υπάρχει ένα ειρηνευτικό σχέδιο που εμφανίσθηκε, το οποίο ενσωματώνει ιδέες που είναι πολύ οικείες, είτε υπήρχε επ’ αυτών συμφωνία είτε όχι, Είναι καλό ότι προτείνει ειρήνη και αναγνωρίζει σημαντικά στοιχεία σχετικά με την κυριαρχία, της εγγυήσεις ασφαλείας», δήλωσε στους δημοσιογράφους στο πλαίσιο της διάσκεψης της G20 στη Νότια Αφρική.

«Αλλά είναι μία βάση εργασίας που πρέπει να επανεξετασθεί, όπως κάναμε το περασμένο καλοκαίρι, διότι το σχέδιο αυτό, κατ’ αρχάς, δεν συζητήθηκε με τους Ευρωπαίους», είπε. «Ωστόσο, ορίζει πολλά θέματα για τους Ευρωπαίους. Τα παγωμένα περιουσιακά στοιχεία βρίσκονται στα χέρια των Ευρωπαίων. Η ευρωπαϊκή ενσωμάτωση της Ουκρανίας βρίσκεται στα χέρια των Ευρωπαίων», είπε.

«Με το δεδομένο πως ό,τι κάνει το ΝΑΤΟ βρίσκεται στα χέρια των μελών του ΝΑΤΟ…άρα υπάρχουν πολλά πράγματα που απλώς δεν μπορούν να είναι μία αμερικανική πρόταση, χρειάζεται ευρύτερη διαβούλευση», πρόσθεσε. Σχολιάζοντας το περιεχόμενο του σχεδίου Τραμπ, ο Μακρόν τόνισε ότι «χωρίς στοιχεία αποτροπής, οι Ρώσοι θα επιστρέψουν».

«Γνωρίζουμε ότι, αν δεν υπάρχουν στοιχεία αποτροπής» σε ένα ειρηνευτικό σχέδιο για την Ουκρανία, «οι Ρώσοι θα επιστρέψουν και θα αθετήσουν την υπόσχεσή τους», προειδοποίησε. Ο πρόεδρος της Γαλλίας ανακοίνωσε επίσης ότι οι χώρες που υποστηρίζουν την Ουκρανία θα συνέλθουν μέσω τηλεδιάσκεψης το απόγευμα της Τρίτης. «Θα έχουμε μία συνεδρίαση το απόγευμα της Τρίτης για να συντονισθούμε για το θέμα και να εξετάσουμε την πρόοδο που θα έχει γίνει κατά τις διαπραγματεύσεις των επόμενων ημερών στη Γενεύη», είπε.

Ο καγκελάριος της Γερμανίας Φρίντριχ Μερτς δήλωσε πως κατέστησε σαφές στον Τραμπ ότι η Ευρώπη πρέπει να αποτελέσει μέρος οποιασδήποτε διαδικασίας για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, κατά τη διάρκειας μιας μακράς τηλεφωνικής συνδιάλεξης χθες το βράδυ. “Εάν η Ουκρανία χάσει αυτόν τον πόλεμο και πιθανόν καταρρεύσει, θα υπάρξει ένας αντίκτυπος συνολικά στην ευρωπαϊκή πολιτική κατάσταση, σε ολόκληρη την ευρωπαϊκή ήπειρο. Και για αυτόν ακριβώς τον λόγο έχουμε δεσμευτεί τόσο πολύ σε αυτό το θέμα”, δήλωσε ο Μερτς μετά τη Σύνοδο της G20 στο Γιοχάνεσμπουργκ. “Κατέστησα σαφή αυτήν τη θέση σε εκείνον (τον Τραμπ)”, σημείωσε.

Αντιδρούν οι Ευρωπαίοι

Οι ηγέτες της ΕΕ και 11 ευρωπαϊκών κρατών ανακοίνωσαν σε μια κοινή δήλωση σήμερα πως το αμερικανικό σχέδιο 28 σημείων είναι μια βάση που «απαιτεί επιπρόσθετη δουλειά». Η ομάδα της G7 και Ευρωπαίοι ηγέτες συναντήθηκαν στο περιθώριο της Συνόδου της G20 στο Γιοχάνεσμπουργκ προκειμένου να συζητήσουν ένα αμερικανικό ειρηνευτικό σχέδιο για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Η κυβέρνηση Τραμπ μποϊκόταρε τη Σύνοδο.

«Το αρχικό προσχέδιο της πρότασης των 28 σημείων περιλαμβάνει σημαντικά στοιχεία που θα είναι αναγκαία για μια δίκαιη και διαρκή ειρήνη. Εντούτοις, πιστεύουμε πως το προσχέδιο είναι μια βάση που χρειάζεται επιπλέον δουλειά», υπογραμμίζουν οι ηγέτες. «Είμαστε ξεκάθαροι επί της αρχής ότι τα σύνορα δεν πρέπει να αλλάξουν με τη βία. Ανησυχούμε επίσης για τους προτεινόμενους περιορισμούς στις ένοπλες δυνάμεις της Ουκρανίας, που θα καταστήσουν την Ουκρανία ευάλωτη σε μελλοντικές επιθέσεις».

Οι ηγέτες τονίζουν πως οποιοδήποτε στοιχείο σχετίζεται με την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ θα χρειαστεί τη συμφωνία τους. Τη δήλωση υπογράφουν οι Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και Αντόνιο Κόστα για την ΕΕ, όπως ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν, ο πρόεδρος της Φινλανδίας Αλεξάντερ Στουμπ, ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς, όπως και οι πρωθυπουργοί του Καναδά Μαρκ Κάρνεϊ, της Ιρλανδίας Μίχαλ Μάρτιν, της Ιταλίας Τζόρτζια Μελόνι, της Ιαπωνίας Σανάε Τακαΐτσι, της Ολλανδίας Ντικ Σχόοφ, της Ισπανίας Πέδρο Σάντσεθ, της Βρετανίας Κιρ Στάρμερ και της Νορβηγίας Γιούνας Γκαρ Στόρε.

Στις δε Βρυξέλλες, ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ ανέφερε ότι ο Τραμπ «δεν έχει εξουσία» να αποδεσμεύσει περιουσιακά στοιχεία που κρατούνται στην Ευρώπη, τα οποία προβλέπει το σχέδιο για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας. Άλλοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι χρησιμοποίησαν ιδιαίτερα σκληρές εκφράσεις για τον Αμερικανό απεσταλμένο Στιβ Γουίτκοφ. Όπως αναφέρει τo Politico, Ευρωπαίος πολιτικός είπε χαρακτηριστικά πως ο «Γουίτκοφ χρειάζεται ψυχίατρο»!

Την ίδια ώρα, τη Δευτέρα, ηγέτες της ΕΕ θα συναντηθούν κατά τη διάρκεια μιας Συνόδου ΕΕ-Αφρικής στη Λουάντα προκειμένου να συζητήσουν το αμερικανικό σχέδιο για την ειρήνη στην Ουκρανία, δήλωσε σήμερα ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα.

«Το αμερικανικό προσχέδιο της πρότασης των 28 σημείων περιλαμβάνει σημαντικά στοιχεία που θα είναι αναγκαία για μια δίκαιη και διαρκή ειρήνη», έγραψε ο Κόστα σε μια ανάρτηση στο Χ. «Είμαστε έτοιμοι να εμπλακούμε προκειμένου να διασφαλίσουμε πως μια μελλοντική ειρήνη είναι βιώσιμη. Έχω προσκαλέσει και τους 27 ηγέτες της ΕΕ για μια ειδική συνάντηση για την Ουκρανία, στο περιθώριο μιας Συνόδου ΕΕ-Αφρικής στη Λουάντα τη Δευτέρα»

Πειστικό χρονοδιάγραμμα 

Το σχέδιο Τραμπ εμφανίζεται ως μια πιθανή διέξοδος, αλλά συνοδεύεται από απαιτήσεις που πολιτικά και εθνικά είναι ιδιαίτερα επώδυνες για το Κίεβο. Παρότι ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι επιδιώκει την ειρήνη, η αποδοχή του σχεδίου θα μπορούσε να τον οδηγήσει σε παραχωρήσεις εδαφών προς τη Ρωσία—κάτι που η ουκρανική ηγεσία προσπαθεί να αποφύγει με κάθε τρόπο. Έτσι, η πρόταση των ΗΠΑ μοιάζει περισσότερο με δίκοπο μαχαίρι για το Κίεβο παρά με ξεκάθαρη λύση.

Το σχέδιο χαρακτηρίζεται από ασάφειες και ένα έντονα πιεστικό χρονοδιάγραμμα, καθώς η Ουάσινγκτον ζητά ουσιαστικά απάντηση πριν από την Ημέρα των Ευχαριστιών. Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, παρουσίασε το κείμενο των 28 σημείων ως μια «λίστα πιθανών ιδεών», ενώ ο Βλαντιμίρ Πούτιν το περιέγραψε ως μια βάση πάνω στην οποία μπορεί να διαμορφωθεί μια τελική συμφωνία. Παράλληλα, τόσο η Ρωσία όσο και η Ευρωπαϊκή Ένωση δηλώνουν ότι ακόμη δεν έχουν λάβει το πλήρες, επίσημο έγγραφο, όπως σημειώνει το BBC.

Ανάμεσα στις βασικές αρχές του σχεδίου βρίσκεται η επαναβεβαίωση της ουκρανικής κυριαρχίας και μια ολοκληρωμένη συμφωνία που θα αποτρέπει την επανάληψη των επιθέσεων. Προβλέπεται η διεξαγωγή εκλογών εντός 100 ημερών από την υπογραφή της συμφωνίας, κάτι που σήμερα είναι αδύνατο λόγω στρατιωτικού νόμου, αλλά θεωρητικά εφικτό έπειτα από μια εκεχειρία. Σε περίπτωση νέας ρωσικής επίθεσης, το σχέδιο περιλαμβάνει αυτόματη επαναφορά των κυρώσεων και «ισχυρή συντονισμένη στρατιωτική απάντηση».

Τί προβλέπει το σχέδιο Τραμπ

Ωστόσο, τα πιο αμφιλεγόμενα σημεία αφορούν την παράδοση ουκρανικών εδαφών που σήμερα δεν βρίσκονται υπό ρωσικό έλεγχο. Προτείνεται η αποχώρηση των ουκρανικών δυνάμεων από τμήματα της περιφέρειας Ντονέτσκ και η μετατροπή της περιοχής αυτής σε ουδέτερη αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη, διεθνώς αναγνωρισμένη ως ρωσικό έδαφος—με την προϋπόθεση ότι οι ρωσικές δυνάμεις δεν θα εισέλθουν σε αυτήν. Η ιδέα αυτή θεωρείται απαράδεκτη από την πλειονότητα των Ουκρανών, καθώς περιλαμβάνει πυκνοκατοικημένες πόλεις όπως το Σλοβιάνσκ και το Κραματόρσκ.

Το σχέδιο προβλέπει επίσης σημαντική μείωση των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων, από περίπου 880.000 εν ενεργεία στρατιώτες σε 600.000, κάτι που το Κίεβο θεωρεί ξεκάθαρη παραβίαση κυριαρχίας. Η Ουκρανή εκπρόσωπος στον ΟΗΕ, Χριστίνα Χαγοβίσιν, διαμήνυσε ότι η χώρα δεν πρόκειται να δεχτεί περιορισμό στο δικαίωμα αυτοάμυνας ή στο μέγεθος του στρατού της, ούτε θα αναγνωρίσει ρωσική κυριαρχία σε κατεχόμενα εδάφη.

Παράλληλα, το προσχέδιο προτείνει την αναγνώριση της Κριμαίας, του Λουγκάνσκ και του Ντονέτσκ ως de facto ρωσικών περιοχών, ενώ στη Χερσώνα και τη Ζαπορίζια προβλέπει «πάγωμα» των σημερινών γραμμών του μετώπου. Σχετικά με το μέλλον της Ουκρανίας στη Δύση, το σχέδιο ορίζει συνταγματική δέσμευση ότι η χώρα δεν θα ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, ενώ παράλληλα αναγνωρίζει την επιλεξιμότητά της για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Σε οικονομικό επίπεδο, το σχέδιο ανοίγει τον δρόμο για επανένταξη της Ρωσίας στη διεθνή οικονομική σκηνή, ακόμη και για πιθανή επιστροφή στο G8, ενώ προτείνει τη χρήση παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων ύψους 100 δισ. δολαρίων για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας υπό αμερικανική επίβλεψη.

Συνολικά, το σχέδιο περιλαμβάνει στοιχεία που αντανακλούν ρωσικές επιδιώξεις—όπως η «πλήρης αμνηστία» για εγκλήματα πολέμου—αλλά και σημεία που θα μπορούσαν να αποτελέσουν βάση για διαπραγμάτευση. Ωστόσο, για την Ουκρανία, τα πολιτικά και εθνικά διλήμματα που δημιουργούνται καθιστούν την απόφαση εξαιρετικά δύσκολη. Ο Ουκρανός πρόεδρος είναι σε δίλημμα να δεχτεί μία συμφωνία αρνητική για την χώρα του, η να την απορρίψει και να συνεχίσει τον πόλεμο χωρίς αμερικανική στήριξη, την στιγμή που οι Ρώσοι σε στρατιωτικό πεδίο έχουν το πάνω χέρι, ειδικά μετά την κατάληψη του Ποκρόφσκ και τουτ Κούπνιασκ.

Σε στάση αναμονής οι Ευρωπαίοι

Οι σύμμαχοι της Ουκρανίας θα επιδιώξουν να «ενισχύσουν» το αμερικανικό σχέδιο για τον τερματισμό του πολέμου με τη Ρωσία, όταν συναντηθούν στη σύνοδο κορυφής της G20 στη Νότια Αφρική, δήλωσε ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, Kιρ Στάρμερ.

Η σύνοδος κορυφής ξεκινά μια μέρα μετά την προειδοποίηση του Ζελένσκι ότι η Ουκρανία αντιμετωπίζει «μία από τις πιο δύσκολες στιγμές στην ιστορία μας» λόγω της πίεσης να αποδεχτεί το σχέδιο, τα στοιχεία του οποίου θεωρούνται ευνοϊκά για τη Μόσχα, σημειώνει το BBC.

Ο Ζελένσκι πραγματοποίησε τηλεφωνικές συνομιλίες με τον Στάρμερ και τους ηγέτες της Γαλλίας και της Γερμανίας την Παρασκευή. Στη συνέχεια, ο Στάρμερ δήλωσε ότι οι «φίλοι και εταίροι» της Ουκρανίας παραμένουν προσηλωμένοι στην εξασφάλιση «διαρκούς ειρήνης μια για πάντα». Ούτε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ ούτε ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν θα παραστούν στη σύνοδο κορυφής της G20.

Το ειρηνευτικό σχέδιο των ΗΠΑ περιλαμβάνει προτάσεις που το Κίεβο είχε προηγουμένως απορρίψει: την παραχώρηση των ανατολικών περιοχών που ελέγχει σήμερα, τη σημαντική μείωση του μεγέθους του στρατού του και τη δέσμευση να μην ενταχθεί στο ΝΑΤΟ.

Η Ουάσινγκτον ασκεί πιέσεις στο Κίεβο να αποδεχτεί το σχέδιο και έστειλε ανώτερους αξιωματούχους του Πενταγώνου στην Ουκρανία νωρίτερα αυτή την εβδομάδα για να συζητήσουν τις προτάσεις.