Στην “αγκαλιά” του Ερντογάν ο Ζάεφ

Τουρκία και Βόρεια Μακεδονία επιβεβαίωσαν για ακόμα μια φορά τις στενές τους σχέσεις με τη συνάντηση του Ζόραν Ζάεφ με τον Ταγίπ Ερντογάν στην Κωνσταντινούπολη. Ο στόχος τους ήταν η περαιτέρω ενδυνάμωση της συνεργασίας τους σε διάφορους τομείς. Η τουρκική διείσδυση στη Βόρεια Μακεδονία, εντάσσεται στο πλαίσιο της εξωτερικής πολιτικής για επιρροή στις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων.

Ο Ζάεφ επισήμανε το έντονο ενδιαφέρον των τουρκικών εταιρειών για επενδύσεις στη Βόρεια Μακεδονία. Επίσης, ανέφερε ότι αυτές θα αποκτήσουν μεγαλύτερη δυναμική με τη νέα συμφωνία ελεύθερων εμπορικών συναλλαγών, η οποία βρίσκεται σε φάση επεξεργασίας. Οι συνολικές επενδύσεις της Τουρκίας στη Βόρεια Μακεδονία υπερέβησαν τα 1.2 δις. δολάρια το 2019.

Η τουρκική τράπεζα Ηalkbank διαθέτει 40 καταστήματα και είναι η τρίτη μεγαλύτερη τράπεζα της χώρας. Επίσης, η τουρκική εταιρεία TAV έχει τη διαχείριση των αεροδρομίων των Σκοπίων και της Οχρίδας, με επενδύσεις που ανέρχονται σε 120 εκατ. δολάρια. Οι εταιρείες HALBANK, TAV, SUTAS (γαλακτοκομικά προϊόντα), Ramstore (εμπορικά κέντρα), Acibadem (νοσοκομεία), Cevahir (τουριστικά-εμπορικά κέντρα) έχουν κάνει 100 μεγάλες επενδύσεις στη Βόρεια Μακεδονία.

Οι δυο ηγέτες συμφώνησαν, ότι οι δύο χώρες στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, μοιράζονται τις ίδιες αξίες, για ειρήνη και σταθερότητα στην περιοχή, καθώς και για περιφερειακή συνεργασία. Η Τουρκία έχει εκπαιδεύσει μέλη των ενόπλων δυνάμεων της Βόρειας Μακεδονίας και κάποια έχουν λάβει μέρος και σε τουρκικές στρατιωτικές ασκήσεις.

Καταπόλεμηση τρομοκρατίας

Επίσης, αναφέρθηκαν και στον αγώνα τους για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, βάσει του εθνικού και του διεθνούς δικαίου. Επισημαίνεται, ότι η καταπολέμηση της τρομοκρατίας περιλαμβάνει μάλλον και την οργάνωση του Γκιουλέν. Έγγραφα της τουρκικής κυβέρνησης, σύμφωνα το Nordic Monitor, επιβεβαιώνουν ότι οι επικριτές του Ερντογάν κατασκοπεύονταν από Τούρκους διπλωμάτες στα Σκόπια.

Η τουρκική πρεσβεία συγκέντρωσε πληροφορίες και σκιαγραφούσε προφίλ για Τούρκους και πολίτες της Βόρειας Μακεδονίας, οι οποίοι φέρονταν να συνδέονται με την οργάνωση Γκιουλέν. Σε αυτούς περιλαμβάνονταν Τούρκοι εκπαιδευτικοί, εκπρόσωποι τοπικών ενώσεων και επιχειρηματίες που διέμεναν στη Βόρεια Μακεδονία.

Οι συνομιλίες Ζάεφ και Ερντογάν επεκτάθηκαν και στον τομέα της υγείας με την Τουρκία να προσφέρει δωρεάν στη Βόρεια Μακεδονία 30.000 κινέζικα εμβόλια Sinovac. Τα συγκεκριμένα εμβόλια θα αρχίσουν να παρασκευάζονται και στην Τουρκία. Η Άγκυρα ασκεί μια διπλωματία “ήπιας ισχύος”, εκμεταλλευόμενη και τους ιστορικούς και πολιτισμικούς δεσμούς με μουσουλμάνους και πολίτες τουρκικής καταγωγής.

Διπλωματία “πεδίου”

Η Τουρκική Υπηρεσία Συνεργασίας και Συντονισμού (ΤΙΚΑ) έχει υλοποιήσει μεγάλα έργα στη Βόρεια Μακεδονία. Στην πόλη Plasnica, όπου η πλειοψηφία των κατοίκων είναι Τούρκοι, έχει κατασκευάσει και εξοπλίσει ένα κτίριο υπηρεσιών και έχει ανακαινίσει και το Δημοτικό Σχολείο Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ. Το ίδιο έπραξε και με το Δημοτικό Σχολείο Yunus Emre στο Lisičani.

Η Τουρκία έχει τη δυνατότητα να επηρεάζει την κυβέρνηση των Σκοπίων γιατί ασκεί εδώ και χρόνια στη Βόρεια Μακεδονία μια διπλωματία “πεδίου”. Η Άγκυρα έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιεί μοχλούς πίεσης έναντι των Σκοπίων, καθώς διαθέτει στενές σχέσεις με το αλβανικό στοιχείο της περιοχής των δυτικών Βαλκανίων. Η αλβανική μειονότητα της Βόρειας Μακεδονίας δεν αποτελεί εξαίρεση του κανόνα και διαδραματίζει ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στην επιβίωση του κρατιδίου.

Το επιχείρημα ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να έρθει πιο κοντά με την Συμφωνία των Πρεσπών –που έβαλε τη Βόρεια Μακεδονία στο ΝΑΤΟ και της άνοιξε το δρόμο προς την ΕΕ– δεν φαίνεται να ισχύει. Τα ευχολόγια και τα χαμόγελα δεν αποδίδουν στην εξωτερική πολιτική, γιατί απαιτούνται συγκεκριμένες και αποτελεσματικές δράσεις. Η ελληνική κυβέρνηση, παρά τις δηλώσεις για μια αποτελεσματική οικονομική διπλωματία στα δυτικά Βαλκάνια, δείχνει ότι ακόμα έχει να διανύσει μακρύ δρόμο για να το επιτύχει.