Στην Σύρτη ο Ερντογάν έμεινε στα λόγια

«Δεν θέλουμε να βλέπουμε τα πεπρωμένα μας να καταστρέφονται από τις φιλοδοξίες μη αραβικών κρατών», ήταν ένα απόσπασμα των κοινών δηλώσεων από την συνέντευξη τύπου του Αιγύπτιου υπουργού Εξωτερικών, με τον Σαουδάραβα ομόλογο του. Οι δύο άνδρες επιβεβαίωσαν τις άριστες σχέσεις των δύο αραβικών κρατών, λέγοντας χαρακτηριστικά πως «είμαστε μια γροθιά», ένα μήνυμα με σαφή αποδέκτη την Τουρκία και τις απειλές της για επίθεση στην Σύρτη.

Το μήνυμα προς την Τουρκία είναι ξεκάθαρο. Μία επίθεση των δυνάμεων της κυβέρνησης Σαράτζ στην στρατηγικής σημασίας πόλη, δεν θα προκαλέσει μόνο την διαφαινόμενη πολεμική εμπλοκή του μεγαλύτερου αραβικού κράτους, αλλά θα συναντήσει και την σφοδρή καταδίκη της Σαουδικής Αραβίας, της ηγέτιδας δύναμης του σουνιτικού Ισλάμ. Η δυναστεία Σαούντ έχει προηγούμενα με τον Τούρκο πρόεδρο και από την υπόθεση Κασόγκι, την οποία είδε ως μία προσπάθεια ωμού εκβιασμού του πρίγκηπα-διαδόχου Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν.

Οι δηλώσεις των δύο υπουργών έρχονται μετά την μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, μία ενέργεια που σίγουρα προκάλεσε μεγάλο προβληματισμό στο Ριάντ. Είναι κοινό μυστικό πως το πάμπλουτο βασίλειο βλέπει την νεοοθωμανική Τουρκία ως μία δύναμη ανατροπής του status quo της Μέσης Ανατολής, εφάμιλλη με την Ισλαμική Επανάσταση του Χομεϊνί και τον παναραβισμό του Νάσερ. Επιπλέον, η Σαουδική Αραβία ανησυχεί και για τις κινήσεις του σιιτικού Ιράν, το οποίο ενισχύει την συνεργασία του με την Τουρκία.

Η Τεχεράνη υποστήριξε την πρόσφατη επιδρομή του τουρκικού στρατού στο Βόρειο Ιράκ και την μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί. Σύμφωνα με αναφορές διεθνών thinks tanks, ιρακινές σιιτικές πολιτοφυλακές φέρεται να πολεμούν στο πλευρό των δυνάμεων του Σαράτζ και των Σύρων τζιχαντιστών που τον υποστηρίζουν, προφανώς με την “υπόγεια” συνδρομή του Ιράν (παρόλο είναι οι ίδιες ομάδες που αλληλοσκοτώνονται στο μέτωπο του Ιντλίμπ)!

Ανησυχία για νέες “ορφανές” επιδρομές

Ο έτερος σύμμαχος Αιγύπτου και Σαουδικής Αραβίας στην λιβυκή σύγκρουση είναι τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, που φέρονται να βρίσκονται πίσω από τον “ορφανό” αεροπορικό βομβαρδισμό στην βάση της Αλ-Ουατίγια στις 7 Ιουλίου. Μπορεί ο Τούρκοι αξιωματούχοι να χλευάζουν δημοσίως το αξιόμαχο του αιγυπτιακού στρατού (ο οποίος έχει συγκεντρώσει ισχυρές δυνάμεις στα σύνορα με την Λιβύη), αλλά φαίνεται να ανησυχούν για την πολεμική αεροπορία των Εμιράτων.

Είναι ενδεικτικό πως η τουρκική κυβέρνηση απέφυγε να κατηγορήσει ευθέως τα Εμιράτα για τον βομβαρδισμό της αλ-Ουατίγια, με πολλούς Τούρκους αξιωματούχους να την αποδίδουν στον Χαφτάρ (την στιγμή που ήταν πλήρως ξεκάθαρο πως ο Λίβυος στρατηγός δεν διαθέτει αεροπορικές δυνάμεις για πλήγμα τέτοιας έκτασης)! Σύμφωνα με διεθνή ΜΜΕ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα διαθέτουν έναν στόλο 160 πολεμικών αεροσκαφών, ενώ έχουν εγκαταστήσει και γαλλικά Mirage στην βάση αλ-Καντίμ της Αιγύπτου, κοντά στην ανατολική Λιβύη.

Η πολεμική τους αεροπορία θα μπορούσε να συνδράμει μία ενδεχόμενη χερσαία επέμβαση του αιγυπτιακού στρατού, μιμούμενη την τακτική του Ισραήλ στην Συρία. Δηλαδή να εξαπολύει αιφνίδιες, “χειρουργικού τύπου”, (και συχνά “ορφανές”), αεροπορικές επιδρομές σε αποθήκες όπλων και στρατιωτικές εγκαταστάσεις της κυβέρνησης Σαράτζ, όπως κάνει μέχρι και σήμερα η ισραηλινή πολεμική αεροπορία εις βάρος ιρανικών στρατιωτικών στόχων στην Συρία.

Το γεγονός ο βομβαρδισμός της Αλ-Ουατίγια έπιασε τους Τούρκους “στον ύπνο”, είναι η πιο τρανταχτή απόδειξη ότι πλήγματα τέτοιου τύπου μπορούν εύκολα να επαναληφθούν. Οι δυνάμεις του Σαράτζ δεν έχουν τα συστήματα αεράμυνας του συριακού στρατού και φυσικά δεν ελέγχουν την συντριπτική επικράτεια της χώρας, όπως ο Άσαντ στην Συρία. Αποτελούμενες από τζιχαντιστές και μισθοφόρους είναι αποτελεσματικές για “πόλεμο συμμοριών”, αλλά είναι εντελώς ευάλωτες στα εξελιγμένα οπλικά συστήματα της πολεμικής αεροπορίας του Άμπου Ντάμπι.

Εναλλακτικές ψάχνει η Τουρκία

Εάν μάλιστα συνυπολογίσουμε την αντίδραση της Γαλλίας, αλλά και της Ρωσίας, σε μία επίθεση του Σαράτζ στην Σύρτη, δεν αποκλείεται η τουρκική κυβέρνηση να ψάχνει εναλλακτική διέξοδο. Πρόσφατα ο σύμβουλος του Ερντογάν Ιμπραχήμ Καλίν αναφέρθηκε σε ένα ρωσοτουρκικό σχέδιο εκεχειρίας στην Λιβύη (το οποίο μάλλον χαρακτηρίζεται από την γνώριμη “δημιουργική ασάφεια” της ρωσικής διπλωματίας).

Ο Καλίν ζήτησε την αποχώρηση του Χαφτάρ από την Σύρτη, χωρίς όμως να εμμένει στην κατάληψη της πόλης από τον Σαράτζ. Ίσως συμπλέει με την πρόταση του Βερολίνου, το οποίο δείχνει αυξανόμενο ενδιαφέρον για τα τεκταινόμενα στην Μεσόγειο, να κηρυχθεί η Σύρτη αποστρατικοποιημένη ζώνη, (αν και ούτε αυτή η πρόταση έτυχε διεθνούς υποστήριξης). Όπως έδειξε και η τελευταία ελληνοτουρκική κρίση, η Τουρκία καταλαβαίνει μόνο την γλώσσα της αποτροπής, ενώ η ανοχή την αποθρασύνει.

Όπως ακριβώς η κάθοδος του ελληνικού στόλου, έτσι και οι πολεμικές προετοιμασίες της Αιγύπτου, αλλά και ο “ορφανός” βομβαρδισμός στην αλ-Αουτίγια, έβαλαν “φρένο” στην πολεμική της επέλαση στην Λιβύη. Και αν στα ελληνοτουρκικά προσδοκά σε μία άνευ όρων διαπραγμάτευση, με πιθανό μεσολαβητή την Γερμανία, είναι τέτοιοι οι πολεμικοί συσχετισμοί στην Λιβύη, που θα πρέπει ο Ερντογάν θα πρέπει να πάρει το ρίσκο μίας ανοιχτής πολεμικής εμπλοκής. Το “να νικήσει χωρίς να δώσει μάχη”, όπως ήθελε, μοιάζει πλέον μακρινό ενδεχόμενο.