Στη “ζώνη του Κορανίου” ποντάρει πολιτικά ο Ερντογάν

Για να γίνει όμως κατανοητή η ανάλυση των τελευταίων εξελίξεων που σχετίζονται με την πολιτική εξουδετέρωση δια προφυλακίσεως του Δημάρχου Κωνσταντινουπόλεως Εκρέμ Ιμάμογλου και η εκτίμηση μας για την περαιτέρω πορεία της Τουρκίας, κρίνεται σκόπιμο να αναφέρουμε εντελώς επιγραμματικά κάποιες βασικές παραμέτρους της τουρκικής πραγματικότητας.

Κατ’ αρχήν να πούμε ότι στην Τουρκία η δημοκρατία ήταν πάντοτε … καχεκτική, ενώ η προσπάθεια εκδυτικισμού από το κεμαλικό και μεταπολεμικό καθεστώς απέτυχε και δεν ακούμπησε τις μεγάλες μάζες της τουρκικής κοινωνίας, ιδιαίτερα στην Ανατολία. Πάντοτε υπήρχε ένας υφέρπων ιδεολογικός και πολιτιστικός “πόλεμος” μεταξύ των δυτικότροπων κοσμικών Τούρκων, των λεγομένων “λευκών“ Τούρκων και των ισλαμοσυντηρητικών, που χαρακτηρίζονταν ως “μαύροι“ Τούρκοι, με κοινό όμως παρανομαστή τους τον εθνικισμό, ενώ δίπλα τους βίωνε και το σημαντικό κουρδικό στοιχείο.

Ο Ταγίπ Ερντογάν ο οποίος βίωσε τον κοινωνικό αποκλεισμό του κεμαλικού κοσμικού κράτους, αλλά και την φυλάκισή του από αυτό (σημ. με ό,τι του έχει αφήσει αυτή η εμπειρία), είναι ο μακροβιότερος ηγέτης της Τουρκίας, ο οποίος αρέσει δεν αρέσει διαμόρφωσε την σημερινή Τουρκία. Ταυτίζει το κράτος με τον εαυτό του, και αυτοχρίζεται ως Αρχηγός του τουρκικού έθνους. Σχεδιάζει να κυβερνήσει ισόβια, έστω και με διαδόχους που θα επιλέξει ο ίδιος για να συνεχιστεί η “δυναστεία” του και να υλοποιήσει αυτό που θεωρεί εθνική επιταγή και αναφέρεται στον “αιώνα της Τουρκίας”!

Ο Έρντογάν, έστω και αν δεν το έχει δηλώσει, επιδιώκει μία νέα προεδρική θητεία, είτε με πρόωρες εκλογές, είτε με συνταγματική αναθεώρηση, την οποία μπορεί να πραγματοποιήσει μόνον με τις 57 ψήφους του φιλοκουρδικού κόμματος “Κόμμα Ισότητας και Δημοκρατίας των Λαών” (DEM) προκειμένου να πετύχει τον μαγικό αριθμό των απαιτούμενων 360 εδρών για κάτι τέτοιο. Έχει ήδη εκλεγεί τρεις φορές, αλλά υποστηρίζει ότι η πρώτη του θητεία δεν υπολογίζεται, καθόσον ήταν πριν τις συνταγματικές τροποποιήσεις του 2017 που καθιέρωσαν το ισχύον προεδρικό σύστημα. Αν αρθεί ο συνταγματικός περιορισμός των δύο θητειών πηγαίνει και για όσες θητείες αντέχει βιολογικά!

Ο Ιμάμογλου “διαγνώστηκε” ως το σημαντικό εμπόδιο στην πορεία αυτή. Μετά την επανεκλογή του στον δημαρχιακό θώκο της Πόλης το 2024 με το θριαμβευτικό 51,1% και η κατά γενική ομολογία επιτυχής θητεία του στον Μητροπολιτικό Δήμο της τεράστιας Κωνσταντινούπολης δεν άφησε πλέον καμία αμφιβολία ότι είναι ένας πολιτικός που θα μπορούσε να νικήσει τον Ερντογάν. Ιδιαίτερα όταν οι Τούρκοι πολίτες λένε ότι όποιος διαχειρίζεται καλά την Κωνσταντινούπολη μπορεί να διαχειριστεί καλά και ολόκληρη την Τουρκία! Παράλληλα επικίνδυνη θεωρείται και η αύξηση της επιρροής του κεμαλικού Λαϊκού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος (CHP) το οποίο δια των υποψηφίων του πέρσι σε παντουρκικό επίπεδο κέρδισε το πρωτοφανές, μετά από δεκαετίες, 37% των ψήφων.

Γιατί σήμανε “συναγερμός” 

Ο Ιμάμογλου μέχρι και πριν από λίγο καιρό υποστηριζόταν μόνον από τους κοσμικούς κεμαλικούς και εθνικιστικούς κύκλους. Άλλωστε είχε δηλώσει με περηφάνια ότι υπηρέτησε την στρατιωτική θητεία του στην κατεχόμενη Κύπρο, ενώ όταν ερντογανικοί κύκλοι τον κατηγόρησαν ότι ήταν ελληνικής καταγωγής, υποστήριξε με έμφαση ότι είναι απόγονος του Τοπάλ Οσμάν, του αρχισφαγέα του ποντιακού ελληνισμού. Και δίπλα σε αυτούς και το κουρδικό στοιχείο, το οποίο συνετέλεσε στις θριαμβευτικές νίκες του Ιμάμογλου στις δημοτικές εκλογές, τόσο στις διπλές του 2019, όσο και στις τελευταίες του 2024.

Ο “συναγερμός” όμως προήλθε από την αυξανόμενη επιρροή του Ιμάμογλου σε συντηρητικά θρησκευόμενα ακροατήρια που παραδοσιακά μέχρι σήμερα ψήφιζαν το κυβερνόν Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) και τον Ερντογάν. Λίγο με την απαγγελία στίχων του Κορανίου, λίγο με τις εξαγγελίες για απαγόρευση χρήσης αλκοόλ τις Παρασκευές και τον διαχωρισμό ανδρών και γυναικών σε πισίνες και κολυμβητήρια και λίγο με την συχνή παρουσία στις συγκεντρώσεις του της μητέρας του Χαβά με την ισλαμική μαντήλα, δίπλα στην δυτικότροπη σύζυγο του Ντιλέκ!

Μπορεί ο Διευθυντής Επικοινωνίας της Προεδρίας Φαχρετίν Αλτούν, κατά πολλούς και “Τούρκος Γκέμπελς” να διαρρηγνύει τα ιμάτια του ισχυριζόμενος ότι «ο ηγέτης που αγωνίζεται περισσότερο για την ανεξάρτητη και αμερόληπτη λειτουργία της δικαιοσύνης είναι ο… Πρόεδρός μας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν»! Μπορεί ο υπουργός Δικαιοσύνης της Γιλμάζ Τουντς να δηλώνει ότι «δεν υπάρχουν …πολιτικοί λόγοι πίσω από την δικαστική έρευνα και την προφυλάκιση του Ιμάμογλου», απευθυνόμενος πρωτίστως στα ακροατήρια των ευρωπαϊκών χωρών των οποίων οι κυβερνήσεις βλέπουν την Τουρκία ως στρατηγικό εταίρο! Όμως, μόνον οι εύπιστοι οπαδοί του Ερντογάν που κυριαρχούν στην λεγόμενη “ζώνη του κορανίου” στην κεντρική Μικρά Ασία (Ανατολία) μπορεί να πιστεύουν αυτά. Με ολόκληρο όλο το δικαστικό σύστημα κάτω από τον έλεγχο του ερντογανικού καθεστώτος, ισχύει το σοβιετικό “δείξε μου το άτομο και θα σου βρω το έγκλημα”!

Τί σημαίνει “ανεξάρτητη δικαιοσύνη“ στην Τουρκία

Μετά από το αποτυχημένο οπερετικό πραξικόπημα του Ιουλίου 2016, το καθεστώς Ερντογάν έχει αλλάξει όλους τους Δικαστές και Εισαγγελείς. Η 13μελής Ανωτάτη Επιτροπή Διορισμών Δικαστών και Εισαγγελέων αποτελείται από επτά μέλη που διορίζονται από την …κοινοβουλευτική πλειοψηφία, τέσσερεις από τον ίδιο τον… Πρόεδρο, ενώ οι άλλοι δύο είναι ο… υπουργός Δικαιοσύνης ο οποίος προεδρεύει και ο Αναπληρωτής του!

Και δια παν ενδεχόμενο έχει ως “back up” πλήρως υποταγμένη και την Ανώτατη Εκλογική Επιτροπή (YSK) η οποία είτε ακυρώνει την πρώτη εκλογική νίκη του μέχρι τότε άσημου Ιμάμογλου (Μάρτιος 2019) απέναντι στον εκλεκτό του Ερντογάν Μπιναλί Γιλντιρίμ, άσχετα αν στην επαναληπτική μετά από τρεις μήνες κέρδισε με διαφορά 800.000 ψήφων… Είτε αλλάζοντας αυθαίρετα τους κανόνες καταμέτρησης των ψήφων στο δημοψήφισμα του Απριλίου 2017 και ακυρώνοντας μεγάλο αριθμό ψηφοδελτίων, εγκρίνοντας την αλλαγή Συντάγματος και το προεδρικό σύστημα με μία πολύ μικρή διαφορά που δεν ξεπέρασε το 1,4%! Και φυσικά πολλά άλλα…

Ο Ερντογάν έδρασε με ένα πολύ καλά σχεδιασμένο και υπολογισμένο σχέδιο. Πρώτα απ’ όλα, όπως φαίνεται από τις πλαδαρές και άνευρες αντιδράσεις τους, “διάβασε” πολύ καλά τους Ευρωπαίους, οι οποίοι δύο εβδομάδες πριν από τη σύλληψη του Ιμάμογλου, μιλούσαν για τη σημασία της Τουρκίας για την ασφάλειά τους και την αναγκαιότητα μίας στρατηγικής εταιρικής σχέσης. Διάβασε επίσης πολύ καλά και τον “φίλο” του Πρόεδρο της Αμερικής Ντόναλντ Τραμπ, το ΥΠΕΞ του οποίου μίλησε για εσωτερική υπόθεση της Τουρκίας κάτι για το οποίο μέσα από την φυλακή ο Ιμάμογλου ή κάποιος αντ’ αυτού, εξέφρασε την πικρία του.

Πριν ανακοινωθεί η έναρξη δικαστικής έρευνας με τις κατηγορίες της διαφθοράς και την συνεργασία με την τρομοκρατία, έβαλε το Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης να ανακαλέσει το πτυχίο του Ιμάμογλου, το οποίο έλαβε πριν από 31 χρόνια, λόγω αντικανονικής μεταγραφής από το Πανεπιστήμιο της κατεχόμενης Κυρήνειας. Σύμφωνα με το Σύνταγμα της Τουρκίας ένας υποψήφιος πρόεδρος πρέπει να είναι πτυχιούχος πανεπιστημίου, αλλά εδώ πρέπει να πούμε ότι το πτυχίο διοίκησης επιχειρήσεων που έχει λάβει ο Τούρκος Πρόεδρος ανήκει σε ένα τμήμα που δεν υπήρχε την στιγμή που …αποφοίτησε!

Δεν υπολόγισε όμως τις σφοδρές αντιδράσεις των οπαδών του CHP, της νεολαίας γενικώς, της τουρκικής διανόησης, αλλά και διαφόρων εθνικιστικών στοιχείων που αντιτίθενται στο ερντογανικό καθεστώς. Θεωρεί όμως ότι ο χρόνος είναι με το μέρος του. Ποντάρει στο να ξεθυμάνει η οργή της αντιπολίτευσης και με την εκτιμώμενη ανάκαμψη της οικονομίας, να ξαναγίνει στην επόμενη διετία κυρίαρχος του πολιτικού παιχνιδιού.

Τί θα κάνει ο Ερντογάν

Αναμφίλεκτα η σύλληψη και η προφυλάκιση του Δημάρχου της Κωνσταντινουπόλεως δημιουργεί σοβαρή πολιτική κρίση, η οποία ίσως εντείνει και τον πολιτιστικό “πόλεμο” καθόσον οι οπαδοί του Ερντογάν ιδιαίτερα αυτοί της “ζώνης του Κορανίου” (Ικόνιο, Καισάρεια, Μαλάτια, Γκατζίαντεπ) απειλούν ότι θα κατεβούν στους δρόμους για να προστατέψουν τον “Reis“, τον Αρχηγό τους, δηλαδή όπως έκαναν και στο πραξικόπημα. Για αυτούς ο Πρόεδρος απλά είναι ένας …πατέρας που συγχωρείται να “θυμώνει, να μαλώνει και να τιμωρεί τα παιδιά του”!

Με χειραγώγηση των κρατικών θεσμών και τον απόλυτο έλεγχο της Δικαιοσύνης, ο Έρντογαν, αν εκτιμήσει ότι το μέτωπο της αντιπολίτευσης με τις συνεχείς διαδηλώσεις μπορεί να προκαλέσει ρήγματα στην εξουσία του, είναι βέβαιο ότι θα εντείνει την καταστολή, θα φυλακίζει όλο και περισσότερους, ενώ δεν αποκλείεται να δούμε στους δρόμους και οργανωμένους οπαδούς του. Να υπενθυμίσουμε ότι έχει για περισσότερα από οκτώ χρόνια στις φυλακές και τον πρώην ηγέτη του φιλοκουρδικού κόμματος Σελαχατίν Ντεμιρτάς, ενώ τον Ιανουάριο φυλάκισε τον ηγέτη του ακροδεξιού Κόμματος της Νίκης για υποκίνηση μίσους και προσβολή του… Έρντογαν! Αν και κανένας από τους δύο δεν συνιστούσε άμεση απειλή για το καθεστώς του, απλά θεωρήθηκαν ενοχλητικοί…

Συμπερασματικά θα λέγαμε ότι ο Τούρκος Πρόεδρος, εκμεταλλευόμενος και την διεθνή συγκυρία και την απάθεια της διεθνούς κοινότητας, οδηγεί την χώρα του σε μία σουνιτική “εκλεγμένη δικτατορία”, τύπου Πούτιν. Αυτό ας το προσέξει ιδιαίτερα η λεγόμενη Δύση που είναι σκανδαλωδώς ανεκτική μαζί του και αυτό θα έπρεπε να αναδειχθεί από την Ελλάδα και την Κύπρο. Χωρίς σοβαρή αντιπολίτευση, χωρίς εκλογικές εκπλήξεις – όπου με τις σαρωτικές προεδρικές εξουσίες που του έχει δώσει το Σύνταγμα που ο ίδιος έκανε – εξοντώνει ανενδοίαστα κάθε πολιτική απειλή, όπως κάνει και ο Πούτιν.

Για να μην υπάρχουν ψευδαισθήσεις, ως ακροτελεύτια παρατήρηση εκτιμάται ότι ακόμα και αν εκλείψει αύριο ο Ερντογάν, η Τουρκία ποτέ δεν θα επανέλθει στο 2002 και φυσικά ούτε θα γίνει ποτέ μία δυτικού τύπου δημοκρατία. Ο ισλαμικός εθνικιστικός συντηρητισμός αποτελεί πλέον εθνική κουλτούρα που και ο ίδιος ο Ιμάμογλου έδειξε ότι υιοθετεί, παίρνοντας έτσι “πόντους” απέναντι στον Ερντογάν.