Στις Βρυξέλλες ο Τσαβούσογλου, στην αμερικανική πρέσα ο Ερντογάν

Αντίστροφα μετρά πλέον ο χρόνος για την έναρξη των διερευνητικών επαφών Ελλάδας-Τουρκίας και ο Τσαβούσογλου κάνει την τελευταία ευρωπαϊκή έξοδο πριν από αυτές. Την ίδια ώρα η Αθήνα ψήφισε την επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στο Ιόνιο στα δώδεκα μίλια, στέλνοντας μήνυμα προς Ανατολάς. Οι σημαντικές εξελίξεις καταγράφονται, ωστόσο, στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού όπου, μαζί με την αλλαγή φρουράς στον Λευκό Οίκο, εντείνονται και οι πιέσεις προς την Άγκυρα.

Ο υποψήφιος υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν, λίγες ώρες πριν την ορκωμοσία του Μπάιντεν, χαρακτήρισε «απαράδεκτες» όλες τις τουρκικές ενέργειες σχετικά με την απόκτηση του ρωσικού αντιπυραυλικού συστήματος S-400, το οποίο αποτελεί ένα από τα μεγάλα αγκάθια στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις. Στην ακρόασή του στην Επιτροπή της Γερουσίας για την έγκριση του διορισμού του, ο Μπλίνκεν άφησε μάλιστα ανοιχτό το ενδεχόμενο για νέες κυρώσεις σε βάρος της Άγκυρας, αφού πρώτα, όπως είπε, η νέα αμερικανική κυβέρνηση εξετάσει την επίδραση των κυρώσεων που έχουν ήδη επιβληθεί.

Η γενική εκτίμησή του πάντως ήταν ότι οι κυρώσεις πρέπει να διατηρηθούν μέχρι να υπάρξει ένα σαφές συμπέρασμα για την αποτελεσματικότητά τους. Ο Μπλίνκεν δεν παρέλειψε βεβαίως να τονίσει ότι υπάρχει σοβαρό θέμα με τους S-400, σημειώνοντας ότι «δεν είναι αποδεκτή η ιδέα ότι ένας λεγόμενος στρατηγικός εταίρος μας θα είναι ευθυγραμμισμένος με τον μεγαλύτερο στρατηγικό ανταγωνιστή μας».

Αμερικανικές πιέσεις στον Ερντογάν

Πρωταγωνιστικό ρόλο στην ακροαματική διαδικασία του υποψήφιου υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ διαδραμάτισε ο Δημοκρατικός γερουσιαστής Ρόμπερτ Μενέντεζ, ο οποίος αναμένεται ότι θα αναλάβει τη θέση του προέδρου της επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας. Ο Μενέντεζ ρώτησε τον κ. Μπλίνκεν αν η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει μια ξεκάθαρη θέση για την Τουρκία του Ερντογάν και η απάντηση ήταν ότι «η Τουρκία είναι μία σύμμαχος χώρα, η οποία τοποθετείται σε πολλές περιπτώσεις με τρόπο που δεν αρμόζει σε σύμμαχο».

Συγκρίνοντας ούτε λίγο ούτε πολύ την Τουρκία με τη Βόρεια Κορέα ο Μενέντεζ στάθηκε ιδιαίτερα στον αποσταθεροποιητικό ρόλο της σε πολλά μέτωπα και εξέφρασε την ελπίδα  ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν θα τηρήσει μια περισσότερο σθεναρή στάση απέναντι στην Τουρκία. Αναφέρθηκε μάλιστα σε συγκεκριμένα θέματα, όπως η αγορά των S-400, οι παρεμβάσεις στη Συρία, η εισβολή στα χωρικά ύδατα της Κυπριακής Δημοκρατίας και η διεκδίκηση μεγάλης περιοχής της ελληνικής ΑΟΖ με το τουρκολιβυκό μνημόνιο.

Η σημερινή ορκωμοσία του Μπάιντεν σηματοδότησε την φραγή στην ανοιχτή γραμμή Τραμπ-Ερντογάν, γεγονός που δημιουργεί προσδοκίες για την αλλαγή της αμερικανικής στάσης προς την Τουρκία. Άλλωστε κατά τη διάρκεια των τελευταίων ημερών του πρώην  πλέον Αμερικανού προέδρου το Κογκρέσο ενέκρινε κυρώσεις στην Τουρκία, παρακάμπτοντας το βέτο του Τραμπ με τις ψήφους και Ρεπουμπλικάνων βουλευτών και γερουσιαστών.

Στις Βρυξέλλες ο Τσαβούσογλου

Αυτές οι αλλαγές πλεύσης, παρότι πρωτίστως εξυπηρετούν τα αμερικανικά συμφέροντα, έχουν αντίκτυπο στα τεκταινόμενα στην Ανατολική Μεσόγειο και την τουρκική παραβατικότητα στην ευρύτερη περιοχή. Παραλλήλως, θέτουν και την Ευρώπη προ των δικών της ευθυνών, καθώς ήταν ξεκάθαρο ότι, όλους τους προηγούμενους μήνες, η ΕΕ με γερμανική καθοδήγηση απέτρεπε μια σκληρή στάση απέναντι στην Άγκυρα.

Με την ορκωμοσία Μπάιντεν δεν υπάρχει βέβαια το πρόσχημα “να δούμε πρώτα τι θα γίνει στην Αμερική”, αν και η Γερμανία, όπως φάνηκε και πάλι με την επίσκεψη Μάας στην Άγκυρα επιμένει στην προώθηση της δικής της ατζέντας. Στην συνάντησή του με τον Γερμανό ομόλογό του ο Τσαβούσογλου εμφανίστηκε για άλλη μια φορά προκλητικός απέναντι στην Ελλάδα, μεταθέτοντας στην άλλη πλευρά του Αιγαίου τις ευθύνες για την κρίση στην περιοχή.

Η Αθήνα απάντησε βέβαια με την ψήφιση του νομοσχεδίου για τα δώδεκα μίλια στο Ιόνιο. Όπου όμως και πάλι η Γερμανία εξέφρασε επιφυλάξεις, με το σκεπτικό ότι θα εξαγριωθεί η Τουρκία. Την ίδια ώρα, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών ετοιμάζεται για την τελευταία έξοδό του προς την Ευρώπη, πριν την έναρξη των διερευνητικών επαφών την ερχόμενη Δευτέρα. Ο Τσαβούσογλου θα συναντηθεί την Πέμπτη στις Βρυξέλλες με τον Ύπατο Εκπρόσωπο της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ, και την Παρασκευή με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ.

Κανένας δεν περιμένει βέβαια σε αυτές τις συναντήσεις ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών να πει κάτι ουσιαστικά διαφοροποιημένο από τις γνωστές θέσεις της Άγκυρας, οι οποίες είναι ένα συνονθύλευμα ανυπόστατων ισχυρισμών και παράνομων αξιώσεων. Το ενδιαφέρον εστιάζεται ωστόσο, στην στάση που θα κρατήσουν οι Ευρωπαίοι αξιωματούχου, τώρα που πλέον υπάρχουν τετελεσμένα στην Αμερική.