Στήθηκε γέφυρα Μακρόν-Μπάιντεν – Έπεται η συνέχεια

Αν και η πρώτη επαφή του Γάλλου και του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών έπειτα από την «πισώπλατη μαχαιριά», που σύμφωνα με τον ίδιο τον Ζαν-Ιβ Λε Ντριάν αποτέλεσε η υπογραφή της συμφωνίας AUKUS, έγινε σε ψυχρό κλίμα (οι υπουργοί αντάλλαξαν μόλις έναν τυπικό χαιρετισμό), οι δύο πλευρές δείχνουν σημάδια αποκλιμάκωσης, έπειτα από την τηλεφωνική επικοινωνία Μακρόν και Μπάιντεν.

Ουάσιγκτον και Παρίσι συμφώνησαν να ξεκινήσουν μία διαδικασία «καλύτερων διαβουλεύσεων», προκειμένου να «σφυρηλατήσουν τις προϋποθέσεις που θα εγγυώνται την εμπιστοσύνη», έπειτα από την αιφνίδια ανακοίνωση της υπογραφής της συμφωνίας ΗΠΑ-Μεγάλης Βρετανίας και Αυστραλίας, η οποία σήμανε την ακύρωση μίας παραγγελίας γαλλικών υποβρυχίων, που είχε συμφωνήσει η Καμπέρα.

Η συγκεκριμένη απόφαση προκάλεσε την οργή του Παρισιού, με την γαλλική κυβέρνηση να επικρίνει σε υψηλούς τόνους τους Αμερικανούς, που υπέγραψαν μία σημαίνουσα συμφωνία για τον Ειρηνικό, κυριολεκτικά “κάτω από την μύτη” της ΕΕ και της ίδιας της Γαλλίας (η οποία να σημειωθεί πως διαθέτει κτήσεις στον Ειρηνικό). Πηγές της γαλλικής προεδρίας ανέφεραν πως ο Τζο Μπάιντεν παραδέχτηκε πως η «διπλωματική κρίση θα είχε αποφευχθεί», εάν είχαν προηγηθεί διαβουλεύσεις Ουάσιγκτον-Παρισιού.

Πάντως, σε μία κίνηση καλής θέλησης, ανακοινώθηκε πως ο Γάλλος πρέσβης που είχε ανακληθεί από την Ουάσιγκτον, θα επιστρέψει στην αμερικανική πρωτεύουσα, ενώ Μακρόν και Μπάιντεν συμφώνησαν να συναντηθούν τον προσεχή Οκτώβριο. Το Παρίσι είχε ανακαλέσει του πρεσβευτές του από Ουάσιγκτον και Καμπέρα, όχι όμως και από το Λονδίνο, περιφρονώντας την στάση του Ηνωμένου Βασιλείου, την οποία χαρακτήρισε «οπορτουνιστική»!

Οι προτεραιότητες των ΗΠΑ

Προηγουμένως ο Αμερικανός πρόεδρος, από το βήμα του ΟΗΕ, δεν έκανε αναφορά στην AUKUS, αλλά στην αποχώρηση από το Αφγανιστάν, μιλώντας για την μετάβαση από την εποχή των «αδιάκοπων πολέμων», στην εποχή της «αδιάκοπης διπλωματίας», σημειώνοντας ότι δεν επιθυμεί «έναν νέο Ψυχρό Πόλεμο, ούτε έναν κόσμο χωρισμένο σε μπλοκ». Βέβαια, τόσο η εσπευσμένη αποχώρηση από το Αφγανιστάν, όσο και η υπογραφή της AUKUS, έδειξαν τις νέες προτεραιότητες της Ουάσιγκτον, που δεν είναι άλλη από την ανάσχεση της Κίνας.

Μία στρατηγική που ξεκίνησε ο Μπαράκ Ομπάμα, συνέχισε (έστω και με άγαρμπο τρόπο) ο Τραμπ και ακολουθεί σήμερα ο Μπάιντεν, παρόλο που επισήμως δεν σχετίζει την AUKUS, με την ανάσχεση της Κίνας (αν και δεν γίνεται πιστευτός). Επιπλέον, αν και ο Αμερικανός πρόεδρος δηλώνει πως δεν επιθυμεί «έναν κόσμο χωρισμένο σε μπλοκ», εντούτοις είναι αυτός που υπέγραψε, κυριολεκτικά “κάτω από την μύτη” της ΕΕ, μία “αγγλοσαξονική συμμαχία”, όπως ακριβώς θα έκανε ο προκάτοχος του, που περιφρονούσε ανοιχτά την ΕΕ, προκρίνοντας μεμονωμένα “deals” με επιμέρους κράτη.

Βέβαια, από όταν έγινε γνωστή η αμφιλεγόμενη συμφωνία, οι Αμερικανοί ξεκίνησαν “επιθέσεις φιλίας” προς την Γαλλία, τονίζοντας πως αποτελεί «εταίρο ζωτικής σημασίας» και «παλαιό σύμμαχο» προκειμένου να εκτονώσουν την σοβαρότερη κρίση για τις αμερικανογαλλικές σχέσεις από τον δεύτερο πόλεμο στο Ιράκ του υιού Μπους και τον άκομψο χαρακτηρισμό της Γαλλίας ως «παλαιά Ευρώπη», από τον τότε υπουργό Άμυνας Ντόναλντ Ράμσφελντ.

Η καχυποψία παραμένει

Με την Μαρίν Λε Πεν και τον Ζακ Λυκ Μελανσόν να ζητούν την αναθεώρηση των σχέσεων της Γαλλίας και του ΝΑΤΟ, ο Μακρόν εν όψει και των επικείμενων προεδρικών εκλογών, δεν μπορούσε να μην σηκώσει τους τόνους έναντι των Αμερικανών. Βέβαια, δεν φαίνεται πρόθυμος να “διαβεί τον Ρουβίκωνα”, αποσύροντας (για παράδειγμα) την Γαλλία από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ, όπως είχε κάνει ο Ντε Γκολ το 1966.

Υπενθυμίζεται πως ένας από τους λόγους για την απόφαση του Ντε Γκολ ήταν η αντίδραση του στα αμερικανικά σχέδια για την ενοποίηση των πυρηνικών δυνάμεων των χωρών-μελών του NATO (ΗΠΑ, Γαλλίας, Μεγάλης Βρετανίας) υπό την ομπρέλα της Συμμαχίας. Να σημειωθεί πως η Γαλλία επέστρεψε στο στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ, επί του πρώην κεντροδεξιού προέδρου Νικολά Σαρκοζί.

Αν και ο Μακρόν έκανε το πρώτο βήμα επαναπροσέγγισης με τον Μπάιντεν, η καχυποψία στην αμερικανογαλλικές σχέσεις σίγουρα θα παραμείνει. Ο Μακρον θα συνεχίζει να παίζει το δικό του “αυτόνομο παιχνίδι” στην διεθνή σκηνή αλλά μοιάζει χλωμό η AUKUS να οδηγήσει τελικώς στην «στρατηγική αυτονομία» της ΕΕ (όπως ευαγγελίζονται οι Γάλλοι) με δεδομένη την γνώριμη πλέον γεωπολιτική “οκνηρία” της Ένωσης. Σίγουρα η AUKUS αποτέλεσε το έναυσμα για σημαίνουσες γεωπολιτικές ζυμώσεις από τον άμεσα ενδιαφερόμενο, την Κίνα, που ανακοίνωσε την ένταξη του Ιράν στον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης. Και φαίνεται πως είμαστε ακόμα στην αρχή…