Στο τρένο για το Ναχιτσεβάν ο Ερντογάν – Πως θα συνδέσουν την Άγκυρα με το Μπακού

Τα σχέδιά του για να βρεθεί πιο κοντά στον φίλο του Ερντογάν ανακοίνωσε ο πρόεδρος του Αζερμπαιτζάν, Ιλχάν Αλίεφ, κατά τη συνάντηση που είχε στο Μπακού με τον Τούρκο υπουργό Άμυνας, Χουλούσι Ακάρ. Το Μπακού, αξιοποιώντας τα εδάφη που κατέλαβε στην πρόσφατη πολεμική σύγκρουση στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, εξήγγειλε την κατασκευή σιδηροδρομικής γραμμής μέχρι τα σύνορα με την Αρμενία, για να συνδεθεί συγκοινωνιακά με τον αζέρικο θύλακα του Ναχιτσεβάν και με την Τουρκία.

Το σχέδιο του Αζερμπαϊτζάν προβλέπει την κατασκευή σιδηροδρομικής γραμμής από την πόλη Χοραντίζ μέχρι την Ζανγκιλάν στα σύνορα με την Αρμενία. Εκεί, τα εμπορεύματα θα μεταφορτώνονται σε φορτηγά και, μέσω της Αρμενίας, θα μεταφέρονται στο Ναχιτσεβάν και την Τουρκία. Σύμφωνα με τον Αλίεφ, η κατασκευή του σιδηροδρόμου μπορεί να διαρκέσει έως και δύο χρόνια και αναμένεται να αυξήσει τη ροή εμπορευμάτων από την Τουρκία προς το Αζερμπαϊτζάν και αντίθετα.

Με το σχέδιο αυτό το Μπακού αξιοποιεί στο έπακρο τα εδάφη που κατέλαβε από τους Αρμένιους στο Καραμπάχ, μέσω των οποίων ελαχιστοποιεί την απόσταση προς τα σύνορα με την Αρμενία και τον αποκομμένο αζέρικο θύλακα του Ναχιτσεβάν. Παραλλήλως ενεργοποιεί την πρόσφατη συμφωνία με την Αρμενία, βάση της οποίας το Γιερεβάν πρέπει να παρέχει στο Μπακού ασφαλή συγκοινωνιακή σύνδεση, μέσω των αρμενικών εδαφών, προς τον θύλακα του Ναχιτσεβάν, ο οποίος συνορεύει με την Τουρκία.

Πιο κοντά στον Ερντογάν ο Αλίεφ 

Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει κάποιο σχόλιο από Αρμένιους αξιωματούχους, ο Αλίεφ πάντως είναι πεπεισμένος ότι μπορεί να προχωρήσει άμεσα στην εφαρμογή αυτού του όρου της συμφωνίας με την Αρμενία. «Είμαι βέβαιος ότι μπορούμε ήδη να αρχίσουμε να παραδίδουμε προϊόντα από το Αζερμπαϊτζάν στην Τουρκία και το Ναχιτσεβάν μέσω της Αρμενίας, καθώς και προς την αντίθετη κατεύθυνση» είπε χαρακτηριστικά, σύμφωνα με το αζέρικο πρακτορείο ειδήσεων.

Ο Αζέρος πρόεδρος δεν διευκρίνισε, ωστόσο, τι εμπορεύματα θα στέλνει το Αζερμπαϊτζάν στο Ναχιτσεβάν και την Τουρκία, ούτε το τι θα εισάγει από αυτήν. Οι αζέρικες εξαγωγές πάντως αφορούν κυρίως πετρέλαιο και φυσικό αέριο, καθώς και μέταλλα, ζάχαρη και φρούτα. Η εξέλιξη αυτή είναι αποτέλεσμα της ήττας των αρμενικών δυνάμεων στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, η οποία έχει προκαλέσει σοβαρό πολιτικό πρόβλημα στην Αρμενία, αλλά και των μεσολαβητικών προσπαθειών που οδήγησαν τελικά στην κατοχύρωση του ρόλου της Άγκυρας στην περιοχή του Καυκάσου.

Με την εξέλιξη αυτή, το Αζερμπαϊτζάν δεν ενοποιείται γεωγραφικά με το Ναχιτσεβάν, μια περιοχή στα τουρκικά σύνορα που κατοικείται από Αζέρους και την ασφάλειά της εγγυάται η Τουρκία, ενώ η Άγκυρα προωθεί πιο ανατολικά τα συμφέροντά της και τον χώρο επιρροής της. Ήδη άλλωστε, μετέχει από κοινού με τη Ρωσία στο κέντρο επιτήρησης της εκεχειρίας στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, για το οποίο πριν δύο ημέρες αναγώρησαν ένας Τούρκος στρατηγός και 35 αξιωματικοί.

Το κέντρο αυτό, το οποίο θα αρχίσει να λειτουργεί τον Ιανουάριο, προβλέπεται από το μνημόνιο που υπέγραψαν η Μόσχα και η Άγκυρα με στόχο την από κοινού επιτήρηση της κατάπαυσης του πυρός στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, στην οποία συμφώνησαν στις 9 Νοεμβρίου οι ηγέτες της Ρωσίας, της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν. Τις τελευταίες ημέρες, πριν την σημερινή εξέλιξη, υπήρξε πάντως και μια κινητικότητα στην περιοχή, με τον εκπρόσωπο του Πούτιν να κάνει ειδική αναφορά στην τουρκική παρουσία στην περιοχή και τον Λαφρόφ να συνομιλεί με τον Αρμένιο ομόλογό του.

Στον κόμβο του Ναχιτσεβάν

Οι υπουργοί Εξωτερικών της Ρωσίας και της Αρμενίας συζήτησαν βεβαίως για την μεταπολεμική κατάσταση και ειδικότερα θέματα εφαρμογής της τριμερούς συμφωνίας. Ο Πεσκόφ όμως υπερτόνισε τον ρόλο της Άγκυρας, επισημαίνοντας ότι η Ρωσία και η Τουρκία, ως οι μεγαλύτερες δυνάμεις στην περιοχή του Καυκάσου πρέπει να κάνουν ότι μπορούν για την αποτροπή των συρράξεων. «Ρωσία και Τουρκία μπορούν και πρέπει να διασφαλίσουν τουλάχιστον, ότι δεν υπάρχουν πόλεμοι» δήλωσε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στις σχέσεις των δύο χωρών.

Η περιοχή του Ναχιτσεβάν είναι όμως άλλη μία πονεμένη ιστορία για την περιοχή του Καυκάσου. Σύμφωνα με την αρμενική παράδοση η πόλη του Ναχιτσεβάν ιδρύθηκε από το Νώε, ενώ η ευρύτερη περιοχή τον δεύτερο π.Χ. αιώνα αποτελούσε τμήμα του νέου Βασιλείου της Αρμενίας. Από τον έβδομο μ.Χ. αιώνα, ωστόσο, καταχτήθηκε διαδοχικά από Άραβες, Σελτζούκους, Γεωργιανούς, Μογγόλους, Πέρσες και Ρώσους πριν περάσει στην κυριότητα του Γιερεβάν στα 1828.

Οι συγκρούσεις Αζέρων και Αρμενίων στο Ναχιτσεβάν ουσιαστικά σταμάτησαν μόνο κατά την σοβιετική περίοδο. Όμως το 1992, τρία χρόνια μετά την πρώση της Σοβιετικής Ένωσης, η περιοχή έγινε και πάλι θέατρο εχθροπραξιών κατά τη διάρκεια του πολέμου στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Σήμερα, αν και παραμένει αυτόνομο, το Ναχιτσεβάν αναγνωρίζεται διεθνώς ως τμήμα του Αζερμπαϊτζάν. Στον θύλακα κατοικούν περίπου 400.000 άνθρωποι η πλειονότητα των οποίων είναι Αζέροι. Ανάμεσα τους υπάρχουν όμως και Κούρδοι και Ρώσοι. Το Ναχιτσεβάν συνορεύει όμως κυρίως με το Ιράν, στα σύνορα του οποίου με το Αζερμπαϊτζάν υπάρχει επίσης αζέρικη μειονότητα. Και αυτό αρχίζει και μπλέκει κάπως τα πράγματα.