Ο στρατός διέλυσε τους διαδηλωτές στο Καζακστάν – Σύλληψη τουρκόφιλου τζιχαντιστή (upd)

Η αιματηρή καταστολή της λαϊκής εξέγερσης στο Καζακστάν από το στρατό, επανέφερε την τάξη στην πόλη Αλμάτι. Οι διαδηλωτές έχουν προς το παρόν διαλυθεί  και ο πρόεδρος Κάσιμ-Γιομάρτ Τοκάγεφ ανακοίνωσε πως αποκαταστάθηκε η συνταγματική τάξη στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας.

Το υπουργείο Εσωτερικών ανέφερε σε ανακοίνωσή του ότι 26 «οπλισμένοι εγκληματίες» σκοτώθηκαν στις συγκρούσεις και ότι πάνω από 3.000 συνελήφθησαν. Ταυτόχρονα επισήμανε προσθέτοντας ότι οι σκοτώθηκαν 18 άτομα  των δυνάμεων ασφαλείας και την εθνοφρουράς ανέρχονται από τότε που ξέσπασαν οι διαμαρτυρίες. Ο Τοκάρεφ θα απευθύνει το απόγευμα διάγγελμα για την κατάσταση που επικρατεί.

Επιπλέον, οι ειρηνευτικές δυνάμεις του Συμφώνου Συλλογικής Ασφάλειας (CSTO) που ηγείται η Ρωσία,  βρίσκονται στο Καζακστάν, αριθμούν 2.500 άτομα και θα παραμείνουν για αρκετές ημέρες ή εβδομάδες. Η αποστολή στρατιωτών του CSTO είναι η πρώτη σε κράτος-μέλος του και αποτελεί σαφή ένδειξη ότι οι γειτονικές χώρες του Καζακστάν, ιδιαίτερα η Ρωσία, ανησυχούν για την επέκταση των αναταραχών.  Άλλωστε ο Τοκάγιεφ απηύθυνε έκκληση στα μέλη του CSTO για βοήθεια, που στην πράξη σημαίνει ότι το κύριο ρόλο τον έχει η Ρωσία, πιο σημαντική στρατιωτική δύναμη από τα κράτη-μέλη του.

Αντίδραση της  Δύσης

Η λαϊκή εξέγερση στο Καζακστάν έχει προκαλέσει ανησυχία και στη Δύση, κυρίως για το ρόλο που διαδραματίζει η Ρωσία. Ο ύπατος εκπρόσωπος της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ δήλωσε ότι ο ευρωπαϊκός οργανισμός «ανησυχεί πολύ» και ότι η αποστολή εξωτερικής στρατιωτικής βοήθειας θυμίζει «καταστάσεις που πρέπει να αποφευχθούν».

Το State Department ανακοίνωσε, από την πλευρά του, ότι ο υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίκεν συνομίλησε με το Καζάκο ομόλογό του και επανέλαβε την πλήρη υποστήριξη των ΗΠΑ στους συνταγματικούς θεσμούς του Καζακστάν και μια ειρηνική επίλυση της κρίσης με σεβασμό των δικαιωμάτων. Η κατάσταση στο Καζακστάν ενδιαφέρει και την Τουρκία. Ο Ερντογάν συνομίλησε τηλεφωνικά με τον Τοκάγιεφ και του δήλωσε ότι η Τουρκία στέκεται αλληλέγγυα προς το Καζακστάν.

Το Καζακστάν ενδέχεται να εξελιχθεί σε ένα νέο μέτωπο στις σχέσεις Δύσης και Ρωσίας, εξαιτίας της στρατιωτικής βοήθειας στην κυβέρνηση του Τοκάγιεφ. Η Μόσχα ανέλαβε άμεση δράση για να διασφαλίσει τα γεωπολιτικά της συμφέροντα στην Κεντρική Ασία. Ρωσία και Καζακστάν διατηρούν στενές σχέσεις και έχουν σύνορα μήκους 7.600 χιλιομέτρων.

Ρωσικά συμφέροντα

Η Ρωσία ίσως χρησιμοποιήσει το πρόσχημα της ασφάλειας για να επιβάλλει την παρουσία της στο Βόρειο Καζακστάν, που αποτελεί  έδαφος των περισσότερων υδρογονανθράκων της  και διαθέτει μεγάλο ρωσικό πληθυσμό. Επισημαίνεται, ότι η Ρωσία συχνά βασίζεται στο φυσικό αέριο του Καζακστάν όταν αντιμετωπίζει προβλήματα με τη δική της παραγωγή.

Ένα ασταθές Καζακστάν απειλεί και την Ευρασιατική Οικονομική Ένωση του Πούτιν καθώς Μόσχα και Αλμάτι έχουν υπογράψει πολλές σημαντικές επενδυτικές κοινοπραξίες. Επιπλέον, η Ρωσία θα έχει πρόβλημα να προστατέψει και τη μεγάλη συνοριακή γραμμή της με το Καζακστάν, αν η λαϊκή εξέγερση του προκαλέσει γενικευμένη αποσταθεροποίηση, που ενδέχεται να την εκμεταλλευτούν και ισλαμικά εξτρεμιστικά στοιχεία. Από τα χρόνια του πολέμου στο Αφγανιστάν, ο ισλαμικός φονταμενταλισμός αποτελεί το φόβο των καθεστώτων της Κεντρικής Ασίας.

Ρωσόφωνα μέσα του Καζακστάν αναφέρονται εκτενώς στην σύλληψη του φερόμενου ως εγκεφάλου του πλιάτσικου και των αποκεφαλισμών που συνέβησαν, του Arman Dzhumageldiev. O Dzhumageldiev θεωρείται ως αρχηγός εγκληματικής συμμορίας, με την κωδική ονομασία Dikiy. Με την κωδική ονομασία Dikiy (“Άγριος”) θεωρείται ηγέτης του οργανωμένου εγκλήματος, ενώ είναι επίσης διασημότητα του Instragram με 44 χιλιάδες followers. Πιστεύεται ότι ο Dzhumageldiev και η οργάνωση Dikiy έχουν σχέση με την Γκρίζους Λύκους και την Τουρκία.

Πάντως, η Ρωσία είναι απασχολημένη με την ενίσχυση των συνόρων με την Ουκρανία. Επιπλέον, στο Καζακστάν βρίσκεται και μια επανδρωμένη ρωσική διαστημική εγκατάσταση,  το κοσμοδρόμιο Baikonur. Η Κίνα ενδιαφέρεται και αυτή για την σταθερότητα στο Καζακστάν, για τη διασφάλιση των δικών της  εθνικών συμφερόντων. Προμηθεύεται τουλάχιστον το 5% του φυσικού αερίου για να καλύψει τις ανάγκες της . Επιπλέον, το Καζακστάν είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της κινεζικής “νέας ευρασιατικής γέφυρας”, την πρωτοβουλία  Belt and Road, καθώς έχει ρόλος ως βασικός προμηθευτής ενέργειας και πόρων.