Στον Κίσινγκερ οι ρίζες της στρατηγικής Τραμπ για την Ευρώπη

Σκοπός της πρότασης Κίσινγκερ, μία ισχυρότερη Ευρώπη για την καλύτερη αντιμετώπιση της τότε Σοβιετικής Ένωσης (σήμερα, θα λέγαμε της Ρωσικής Ομοσπονδίας) και την προώθηση των διαπραγματεύσεων για τον σχεδιασμό και τη διαχείριση της παγκόσμιας τάξης πραγμάτων. Το όραμά του Κίσινγκερ απαιτούσε έναν ισχυρότερο, πιο πολιτικά ενοποιημένο ευρωπαϊκό πυλώνα, με την Αμερική να επικεντρώνεται περισσότερο στην πυρηνική στρατηγική και τη συνολική θεώρηση και εποπτεία της συμμαχίας, μειώνοντας τα βάρη που επωμίζονται οι ΗΠΑ, και δημιουργώντας ταυτόχρονα ένα πιο ισχυρό μέτωπο ενάντια στην τότε Σοβιετική Ένωση (σήμερα ενάντια σtην Κίνα).

Το προαναφερθέν σχέδιο του Κίσινγκερ του 1984 για την αναδιάρθρωση του ΝΑΤΟ αποτελεί το υπόβαθρο της πολιτικής σκέψης και του σχεδίου του Τραμπ για τις σχέσεις ΗΠΑ-Ευρωπαϊκής Ένωσης-ΝΑΤΟ. Ο Τραμπ δεν αποσύρει τις ΗΠΑ από την Ευρώπη, αλλά αναδιαρθρώνει τον Ευρωατλαντικό Συνασπισμό, σύμφωνα με το ανωτέρω σκεπτικό του Κίσινγκερ, με σκοπό να αντιπαρατεθεί αποτελεσματικότερα με τη Ρωσία και την Κίνα, τροποποιώντας την κατανομή οικονομικών βαρών στο ΝΑΤΟ με τρόπο που ευνοεί τις ΗΠΑ (σε μια περίοδο μάλιστα βαθιάς κρίσης της οικονομίας και της κοινωνίας των ΗΠΑ), αφυπνίζοντας και παροξύνοντας (μέσω σοκ και τρικ) τον ευρωπαϊκό μιλιταρισμό και τον ευρωπαϊκό ιμπεριαλισμό – και κερδίζοντας χρήσιμο χρόνο (για να αντιπαρατεθεί με τη Ρωσία και την Κίνα στο μέλλον υπό καλύτερες, για τις ΗΠΑ, συνθήκες).

Οι ΗΠΑ δεν έχουν φίλους, αλλά έχουν μόνο συμφέροντα, βασάλους (ευνοούμενους υποτελείς), και αντιπροσώπους (proxies). Όποιος αισθάνεται ότι βρίσκεται σε κάποια σχέση φιλίας με αμερικανικό πολιτικό παράγοντα, πρέπει να έχει επίγνωση ότι συμβαίνει κάτι από τα εξής: Ο Αμερικανός τον μεταχειρίζεται φιλικά για λόγους συμφέροντος, για όσο και όπως συμφέρει τον Αμερικανό, ή του έχει δώσει κάποιον ρόλο βασάλου ή αντιπροσώπου.

Από την Pax Britannica στην Pax Americana

Το παραδοσιακό βρετανικό μοντέλο διεθνοποίησης της πολιτικής οικονομίας προέβλεπε ότι η ηγεμονική δύναμη θα χρηματοδοτούσε με τα πλεονάσματά της το παγκόσμιο σύστημα, εξαγοράζοντας έτσι, σε έναν βαθμό, το δικαίωμα της ηγεμονίας, και εξασφαλίζοντας την τάση ομοιογενοποίησης του διεθνούς εμπορίου και της παραγωγής καθώς και την ενότητα του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος. Εξ ου και όταν η Μεγάλη Βρετανία έπαυσε να έχει αυτή τη δυνατότητα, η “Pax Britannica” κατέρρευσε.

Οι ΗΠΑ, στην αρχική φάση της “Pax Americana”, μετά από τον Βʹ Παγκόσμιο Πόλεμο, εφάρμοσαν, για ένα μικρό χρονικό διάστημα, την προαναφερθείσα βρετανική συνταγή ηγεμονίας, αλλά, σταδιακά, διολίσθησαν σε μια κατάσταση στην οποία η ηγεμονική δύναμη (εν προκειμένω, οι ΗΠΑ) – αντί να προμηθεύει κεφάλαια και χρήμα στη διεθνή οικονομία – αποσπά κεφάλαια και χρήμα από τη διεθνή οικονομία σε απεριόριστο μάλιστα βαθμό.

Με άλλα λόγια, στο πλαίσιο της “Pax Americana”, η σταθερότητα της αμερικανικής οικονομίας βασίζεται στην καθαρή αποδυνάμωση των άλλων, τόσο των γεωστρατηγικών ανταγωνιστών των ΗΠΑ όσο και των ίδιων των γεωστρατηγικών συμμάχων των ΗΠΑ. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, προκύπτει μια θεμελιώδης αντίφαση: Οι ΗΠΑ βασίζονται στην παγκοσμιοποίηση για να ασκήσουν ηγεμονική εξουσία, αλλά ο τρόπος με τον οποίο ασκούν ηγεμονική εξουσία συρρικνώνει τον διεθνή οικονομικό χώρο και υπονομεύει την αμφίδρομη κινητικότητα των κεφαλαίων και την ενοποίηση του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος.

Εξ ου και, για παράδειγμα, οι ΗΠΑ, στις αρχές του 21ου αιώνα, εντέχνως, μέσω χρηματοοικονομικής μηχανικής και παγκοσμιοποίησης, μεταβίβασαν το μεγαλύτερο μέρος των προβληματικών στοιχείων του αμερικανικού τραπεζικού συστήματος στο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα.

Η εποχή Τραμπ

Επιπλέον των προαναφερθέντων, οι ΗΠΑ, ιδιαιτέρως σύμφωνα με την πολιτική του Τραμπ, προωθούν στο εσωτερικό τους και στον Ευρωατλαντικό Συνασπισμό γενικώς μια δεξιά πολιτική ρητορική και διεξάγουν μια μεγάλη ψυχολογική επιχείρηση, με σκοπό να ελέγξουν και να χειραγωγήσουν τις μάζες με κύρια εργαλεία συναισθήματα, δεισιδαιμονίες, προκαταλήψεις, άγχη, και φοβίες, με άξονες την “πατρίδα”, τη “θρησκεία”, και την “οικογένεια” – και έχοντας ως κύριες ομάδες-στόχους παρακμασμένους μικροαστούς, υπερήλικες συνταξιούχους, και τους ανθρώπους που δεν σκέπτονται (υπό τη βαθιά έννοια του όρου) και δεν έχουν σοβαρή πολιτική παιδεία.

Η κλασσική βρετανική συντηρητική πολιτική σκέψη, ανεξαρτήτως του αν και κατά πόσο συμφωνεί κάποιος μαζί της ή όχι, αποτελεί μια σοβαρή, φιλοσοφικώς και ιδεολογικώς στιβαρή παράδοση πολιτικής σκέψης, ενώ η “τραμπική Δεξιά” αποτελεί μια φιλοσοφικώς ασήμαντη, αλλά πολύ επικίνδυνη ψυχολογική επιχείρηση. Εξ ου και, για να αντιμετωπιστεί η σύγχρονη “τραμπική Δεξιά”, απαιτείται μια μεγάλη, οργανωμένη επιχείρηση μεταρρύθμισης συνειδήσεων και επανεκπολιτισμού, και όχι απλώς μια ανακατανομή εξουσίας ή μια αλλαγή ρόλων και θεσμών.