Συνεχίζει σε διπλό ταμπλό ο Ερντογάν – Ακροβασίες μεταξύ ΗΠΑ-Ρωσίας

Η συνάντηση Τραμπ-Ερντογάν στην Ιαπωνία δεν είχε τελικά την ένταση που αναμενόταν. Αυτό τουλάχιστον φαίνεται από τις δηλώσεις που έγιναν πριν από αυτήν, αλλά και από τους ισχυρισμούς του Τούρκου προέδρου ότι έλαβε διαβεβαιώσεις για την μη επιβολή κυρώσεων για τους S-400. Οι Αμερικανοί πάντως δεν έχουν σχολιάσει ακόμη, ενώ ο Πούτιν πρότεινε στον Τούρκο πρόεδρο  διεύρυνση της συνεργασίας.

Ο Ερντογάν πήγε στην συνάντηση έχοντας δηλώσει επανειλημμένως, ότι η αγορά του ρωσικού πυραυλικού συστήματος είναι μια “τελειωμένη δουλειά”. Το επανέλαβε και λίγες ώρες πριν μιλήσει με τον  Τραμπ, τονίζοντας ότι πλέον το ενδιαφέρον στρέφεται στην «διαδικασία παράδοσης», η οποία αναμένεται να γίνει μέσα στο πρώτο δεκαπενθήμερο του Ιουλίου.

Στις δηλώσεις του αυτές, οι οποίες είχαν γίνει πριν και την προγραμματισμένη συνάντησή του με τον Πούτιν, ο Ερντογάν σχολίασε μάλιστα, ότι η συμφωνία για τους S-400 δείχνει την βελτίωση των δεσμών ανάμεσα στην Άγκυρα και την Μόσχα. Πρόσθεσε επίσης, ότι για την Τουρκία αποτελεί προτεραιότητα η συμφωνία αυτή να περιλαμβάνει την μεταφορά τεχνολογίας, αλλά και την κοινή παραγωγή των συστημάτων.

“Χλιαρή” αντίδραση

Δεν παρέλειψε μάλιστα να αναφέρει, πόσο σημαντική είναι για την Τουρκία η ολοκλήρωση, έως το 2023, του πρώτου αντιδραστήρα στον πυρηνικό σταθμό του Άκουγιου, τον οποίο κατασκευάζει η ρωσική Rosatom στις ακτές της Μεσογείου. Με απλά λόγια έκανε ότι ήταν δυνατόν για να “εξαγριώσει” τον Τραμπ, εκφράζοντας παραλλήλως την πεποίθησή του, ότι ο Αμερικανός πρόεδρος δεν θα προχωρήσει στην επιβολή κυρώσεων.

Η αντίδραση του Τραμπ ήταν σχετικά χλιαρή, τουλάχιστον στην αρχή της συνάντησης. Χαρακτήρισε μεν «αναμφισβήτητο πρόβλημα» την αγορά από την Άγκυρα του ρωσικού αμυντικού πυραυλικού συστήματος S-400, πρόσθεσε ωστόσο, ότι η Τουρκία είναι μια «φιλική χώρα» και «σημαντικός εμπορικός εταίρος».

Οι ΗΠΑ προειδοποιούν καιρό τώρα την Τουρκία ότι θα επιβάλουν κυρώσεις, ανάμεσά τους η οριστική διαγραφή της από το πρόγραμμα παραγωγής και την αγορά των προηγμένων αμερικανικών μαχητικών F-35. Μάλιστα η συνάντηση Τραμπ-Ερντογάν είχε θεωρηθεί από πολλούς,  ως η τελευταία ευκαιρία για την Άγκυρα να αποφύγει τα αντίποινα της Ουάσινγκτον.

“Καρφιά ” στον Ομπάμα

Λίγες ώρες μετά την ολοκλήρωση της συνάντησης όμως, ο Ερντογάν δήλωσε ότι ο Αμερικανός πρόεδρος τον διαβεβαίωσε πως δεν θα επιβληθούν κυρώσεις στην Τουρκία. Πρόσθεσε επίσης ότι αναμένει την παράδοση των μαχητικών F-35 από τις ΗΠΑ, παρά την αγορά των ρωσικών S-400.

Εάν αυτό ισχύει, θα πρόκειται για μια μεταστροφή των θέσεων με τις οποίες προσήλθε στην συνάντηση ο Τραμπ. Και εδώ μπαίνει ένα ζήτημα για το τι είπαν οι δύο ηγέτες και οδήγησε τελικά σε αυτήν την αλλαγή. Η  αμερικανική πλευρά δεν έχει κάνει ακόμη κανέναν σχολιασμό. Από την άλλη, υπάρχει το προηγούμενο, όπως με τις “ζώνες ασφαλείας” στην Συρία, ο Ερντογάν να επικαλείται συμφωνίες, μετά από συναντήσεις ή επαφές, και οι ΗΠΑ να τις τροποποιούν, ακόμη και να τις διαψεύδουν.

Σύμφωνα πάντως με τις πρώτες διαρροές για τα όσα διαμείφθηκαν στην συνάντηση, ο Ερντογάν κατηγόρησε την κυβέρνηση του πρώην προέδρου Ομπάμα, ότι επέβαλε όρους στην Τουρκία για την εξαγορά των αμερικανικών πυραύλων Patriot. Την ίδια ώρα, η τουρκική προεδρία αναφέρει σε ανακοίνωσή της ότι ο Τραμπ διαμήνυσε ότι επιθυμεί το ζήτημα για την προμήθεια αντιαεροπορικών συστημάτων να επιλυθεί χωρίς να υπάρξει ζημιά στις διμερείς σχέσεις. Προσθέτει βεβαίως ότι ο  Ερντογάν εξέφρασε την ανησυχία του για ενέργειες των ΗΠΑ, που μπορεί να προκαλέσουν ζημιά στην στρατηγική συνεργασία των δύο συμμάχων στο ΝΑΤΟ.

“Ρυθμιστής” ο Πούτιν

O Ερντογάν είχε όμως συνάντηση και με τον Πούτιν, στην οποία ο Ρώσος πρόεδρος πρότεινε την επέκταση της συνεργασίας Μόσχας-Άγκυρας και στον τομέα των επενδύσεων. Τονίζοντας την αύξηση των εμπορικών συναλλαγών των δύο χωρών, ο Πούτιν ανέφερε ότι εξετάζεται το «ενδεχόμενο δημιουργίας μιας πλατφόρμας επενδύσεων ύψους 900 εκατ ευρώ (πάνω από ένα δισ δολάρια)». Επισήμανε τέλος ότι  η Τουρκία θα συμμετέχει  ως χώρα εταίρος στη ρωσική βιομηχανική διοργάνωση Innoprom, τον Ιούλιο.

Από την πλευρά του ο Τραμπ είχε ανοίξει αρκετά την βεντάλια των επαφών του στην σύνοδο της G20 στην Ιαπωνία, επικεντρώνοντας όμως στον εμπορικό πόλεμο με την Κίνα, όπου επήλθε ανακωχή σε ότι αφορά την αλληλοεπιβολή νέων δασμών. Σημαντικές ήταν, ωστόσο,  και οι επαφές του με τον Πούτιν, οι πρώτες μετά το Ελσίνκι, στις οποίες οι δύο ηγέτες δρομολόγησαν διαδικασίες για την συζήτηση του θέματος των εξοπλισμών στο πλαίσιο της νέας START.

Σε αυτές τις συνομιλίες Πούτιν-Τραμπ μπορεί να βρίσκεται και το “κλειδί” της αλλαγής στάσης του Αμερικανού προέδρου έναντι του Ερντογάν, αν κάτι τέτοιο επιβεβαιωθεί και από την Ουάσινγκτον. Ίσως σε αυτές να οφείλεται και το γεγονός ότι η μόνη δημόσια αντιπαράθεση που εξέφρασαν οι δύο πρόεδροι ήταν για την δολοφονία του Σαουδάραβα δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι. Ο Τραμπ, αν και «οργισμένος» για το γεγονός δήλωσε ότι «κανένας δεν έδειξε ευθέως με το δάκτυλο» τον πρίγκιπα διάδοχο της Σαουδικής Αραβίας, ενώ ο Ερντογάν κάλεσε τον Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν να αποκαλύψει τους δολοφόνους.