Τα 128 δισ. δολάρια, οι πατάτες και ο “προστάτης των Ουκρανών”…

Το σχέδιο του Τούρκου προέδρου για την καταπολέμηση της φτώχειας δεν προβλέπει κάποιο πακέτο στήριξης των χαμηλού εισοδήματος νοικοκυριών. Είναι κάτι πιο απλό, πιο χειροπιαστό… Με εντολή Ερντογάν, το κράτος θα μοιράσει πατάτες και κρεμμύδια στις φτωχές και άπορες οικογένειες. «Αποφασίσαμε να αγοράσουμε τις πατάτες και τα κρεμμύδια που παραμένουν στις αποθήκες και θα τα διανείμουμε στους ανθρώπους που έχουν ανάγκη και θα το κάνουμε πριν από το Ραμαζάνι. Ένα εκατομμύριο διακόσιες χιλιάδες τόνους πατάτες και περίπου 300.000 τόνους κρεμμύδια, είπαμε να τα αγοράσουμε εμείς ως κράτος και να τα δώσουμε στους πολίτες μας, στους φτωχούς και άπορους», δήλωσε χαρακτηριστικά.

Με ένα σμπάρο, δύο τρυγόνια. Ο Ερντογάν διαφήμισε την κίνησή του αυτή ως πράξη στήριξης και των νοικοκυριών και των παραγωγών. Και φυσικά φρόντισε να τη διαφημίσει. Δεν προέβλεψε, όμως, την αλγεινή εντύπωση που θα προκαλούσε η εικόνα των κομματικών υπαλλήλων και επάρχων, που ντυμένοι στα ατσαλάκωτα μεταξωτά κοστούμια τους, μοιράζουν σακιά σε εξαθλιωμένους πολίτες.

Η αντιπολίτευση χαρακτήρισε το γεγονός ως απόδειξη της φτωχοποίησης. Πράγματι, συντελείται μία καθημερινή υποβάθμιση του βιοτικού επιπέδου ενός μεγάλου τμήματος της τουρκικής κοινωνίας. Οι τιμές στα βασικά είδη έχουν εκτοξευθεί, με τους πολίτες να αγοράζουν λάδι ακόμα και σε πλαστικά ποτηράκια. Όσοι έχουν χρήματα σπεύδουν να τα επενδύσουν ακόμα και σε Bitcoin.

Η τουρκική λίρα έχει υποστεί δραματικές απώλειες και η λόγω πανδημίας καθίζηση του τουρισμού έχει επιδεινώσει την έτσι κι αλλιώς δοκιμαζόμενη οικονομία. Ο κορονοϊός μείωσε πέρυσι κατά τα δύο τρίτα το τουριστικό εισόδημα και φέτος αναμένεται να καταφέρει πιο καίριο πλήγμα. Κολοσσοί, όπως η αυτοκινητοβιομηχανία Honda εγκαταλείπουν άρον άρον την χώρα. Ο πληθωρισμός αναμένεται να κάνει νέο άλμα αυτό το τρίμηνο.

Η νέα ομάδα που ανέλαβε το τιμόνι της τουρκικής νομισματικής πολιτικής είναι απόλυτα ελεγχόμενη από τον Ερντογάν και οδηγείται από το δόγμα του περί μειωμένων επιτοκίων. Η Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας, όμως, έχει ήδη χάσει κατά πολύ την αξιοπιστία της ως συνέπεια της εξάρτησής της από το καθεστώς. Αυτό σφραγίζει τη μοίρα της τουρκικής λίρας, η οποία συνεχίζει να κατακρημνίζεται.

Που πήγαν τα λεφτά

Κερασάκι στην τούρτα για τον Ερντογάν είναι και τα περίφημα 128 δισ. Τις τελευταίες ημέρες, η αντιπολίτευση βρίσκεται πίσω από την καμπάνια που έχει σύνθημα την ερώτηση «πού είναι τα 128 δις δολάρια;» Χιλιάδες πόστερ έχουν κατακλύσει την Άγκυρα, την Κωνσταντινούπολη και άλλες πόλεις. Η αντιπολίτευση και πολλοί οικονομολόγοι κατηγορούν τον Ερντογάν και τον Μπεράτ Αλμπαϊράκ (πρώην υπουργό Οικονομικών και γαμπρό του) ότι αποστράγγιξε τα αποθέματα της Κεντρικής Τράπεζας, ρίχνοντας 128 δισ. δολάρια σε μαύρη τρύπα για να στηρίξει την συναλλαγματική ισοτιμία της τουρκικής λίρας με το δολάριο.

Το σύνθημα έχει κυριαρχήσει και στα σόσιαλ μίντια. Είναι, μάλιστα, τέτοια η απήχησή του που ο αντιπρόεδρος του κυβερνώντος κόμματος Νουρετίν Τζανικλί κλήθηκε να προβεί σε “ντάματζ κοντρόλ”. Απάντησε μέσω των σόσιαλ μίντια, υποστηρίζοντας ότι 36 δισ. δολάρια από τo αποθεματικό χρησιμοποιήθηκαν για εισαγωγές χρυσού και 75 δισ. δολάρια αγοράστηκαν από πραγματικά και νομικά πρόσωπα. «Ο ιδιωτικός τομέας έχει πληρώσει 43 δισ. δολάρια χρέους σε ξένο νόμισμα στο εξωτερικό. Οι ξένοι επενδυτές χαρτοφυλακίου αγόρασαν 12 δισ. δολάρια και τα πήραν στο εξωτερικό».

Υπάρχει μία άποψη που εκφράζεται όλο και πιο συχνά. Συμπυκνώνεται στη φράση «όσο πιο άσκημα πάει η τουρκική οικονομία, τόσο πιο επιθετική γίνεται η εξωτερική πολιτική». Πράγματι, ο Ταγίπ Ερντογάν, πριν δεχθεί το Νίκο Δένδια, απείλησε την Κυπριακή Δημοκρατία με νέα εισβολή και την Ελλάδα με νέες έρευνες και γεωτρήσεις στην ελληνική ΑΟΖ που έχει σφετεριστεί το τουρκολιβυκό μνημόνιο.

Εκτός, όμως, από τον Ελληνισμό, συνέχισε την κόντρα του και με τον Ιταλό πρωθυπουργό, παρ’ ότι ο Μάριο Ντράγκι απέφυγε να ρίξει λάδι στη φωτιά. Όλα ξεκίνησαν όταν ο Ιταλός πρωθυπουργός αποκάλεσε “δικτάτορα” τον Ερντογάν με αφορμή τη στάση του απέναντι στην πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Τότε που την άφησε όρθια, δημιουργώντας το γνωστό sofagate.

Κόντρα με Ντράγκι

«Οι δηλώσεις του Ιταλού πρωθυπουργού καταδεικνύουν μια παντελή αναίδεια και χυδαιότητα», είπε ο Ερντογάν, απαντώντας σε ερωτήσεις, σε συνάντηση με νεαρούς Τούρκους. Απασφάλισε ξανά σε ομιλία του, υποστηρίζοντας ότι οι πολιτικοί της Δύσης εργαλειοποιούν την “εχθρότητα” κατά του Ισλάμ. Στον ιταλικό Τύπο η κυρίαρχη άποψη ήταν πως δεν του ξέφυγε του Ντράγκι, αλλά έριξε συνειδητά το καρφί.

Αυτό επιβεβαιώνεται και από το γεγονός ότι ιταλική κυβέρνηση αρνείται πεισματικά να ικανοποιήσει το αίτημα του σουλτάνου και να ζητήσει συγγνώμη. Η La Stampa θυμήθηκε πως τα ίδια είχε δηλώσει ο Ιταλός πρωθυπουργός, με επίθετα πιο κόσμια, στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 25ης Μαρτίου, αναφερόμενος στην απόφαση της Άγκυρας να αποχωρήσει από την Συνθήκη της Κωνσταντινούπολης.

Την ίδια στιγμή, ο Ερντογάν συνεχίζει πυρετωδώς την προετοιμασία του φαραωνικού σχεδίου του για τη δημιουργία στα δυτικά της Κωνταντινούπολης ενός καναλιού μήκους 42 χλμ, το οποίο θα συνδέει την Προποντίδα με τη Μαύρη Θάλασσα. Το σχέδιό του πάντως δεν θα είναι βιώσιμο όσο παραμένει η δυνατότητα ελεύθερης διέλευσης των πλοίων από την σημερινή θαλάσσια οδό, δηλαδή από τον Βόσπορο.

Προστάτης Ουκρανών

Αν και είχε χλιαρά πει ότι δεν προτίθεται να αποσυρθεί από τη Σύμβαση του Μοντρέ, με νέες δηλώσεις του ξεκαθάρισε ότι η σύμβαση του Μοντρέ δεν θα έχει καμία απολύτως εφαρμογή στο κανάλι της Κωνσταντινούπολης. Είναι προφανές ότι πρόκειται και για γεωπολιτικό σχέδιο, με σκοπό την επαναδιαπραγμάτευση με τη Δύση, αλλά και με τη Ρωσία.

Στο πλαίσιο του μεγαλοϊδεατισμού του, ο Τούρκος πρόεδρος παίζει δυνατά και στην Ουκρανία, προκαλώντας τον Πούτιν. Το τελευταίο διάστημα όλα τα βλέμματα έχουν στραφεί στην Ουκρανία, όπου συνεχίζονται οι συγκρούσεις μεταξύ του ουκρανικού στρατού και των φιλορώσων αυτονομιστών που ελέγχουν το Ντονμπάς στην Ανατολική Ουκρανία. Η Τουρκία έχει υποστηρίξει τους Τατάρους της Κριμαίας και έχει υπογράψει συμφωνίες αμυντικής συνεργασίας με την Ουκρανία. Προχωρά σε συμπαραγωγή ουκρανικών κινητήρων και προμηθεύει τον ουκρανικό στρατό με τουρκικά drones. Γι’ αυτά, λίγους μήνες νωρίτερα, ο Ερντογάν είχε βραβευτεί σαν προστάτης του ουκρανικού λαού!

Μόνο τυχαίο, λοιπόν, δεν είναι το ταξίδι του Ουκρανού προέδρου στην Άγκυρα. Εγείρεται, όμως, ερώτημα για το τί θα κάνει ο Ερντογάν αν ο Ρώσος ομόλογος και σύμμαχός του διαβεί τον Ρουβίκωνα και στείλει ρωσικό στρατό στο πλευρό των αυτονομιστών. Θα αντέξει και αυτή τη δοκιμασία η λυκοφιλία τους;