Τα διεθνή ΜΜΕ για τον Μπάιντεν – Γενοκτονία και Κωνσταντινούπολη

Κρατώντας το ιστορικό πλαίσιο ζωντανό, ο Μπάιντεν όχι απλά αναγνώρισε την γενοκτονία των Αρμενίων, αλλά αναφέρεται στο επίσημο κείμενό  του και στην Κωνσταντινούπολη (όχι στην Ιstanbul). Τα διεθνή μέσα ενημέρωσης προσπέρασαν ως επί το πλείστον αυτή την ουσιαστική λεπτομέρεια, αλλά έδειξαν εντυπωσιασμένα  αν όχι και μουδιασμένα από την ανακοίνωση και την απόφαση του Μπάιντεν να τραβήξει κι άλλο το σκοινί με την Τουρκία. Εκτιμάται ότι ήταν μια ενέργεια “να βάλει τα πράγματα στη θέση τους”, ίσως και επειδή “τα μυαλά του Ερντογάν είχαν πάρει πολύ αέρα”. Πιο ενθουσιώδη είναι τα γαλλικά μέσα ενημέρωσης, ενώ τα άλλα είναι συγκρατημένα.

Το BBC μεταφέρει συγκρατημένα τη είδηση καθώς επισήμως  οι Βρετανοί έχουν αποφύγει να χαρακτηρίσουν γενοκτονία τις σφαγές των Αρμενίων, κρίνοντας ως ανεπαρκή τα στοιχεία. Το βρετανικό μέσο ενημέρωσης γράφει ότι για πρώτη φορά, ένας πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών αναγνωρίζει ως γενοκτονία τη σφαγή περίπου 1,5 εκατομμυρίου Αρμενίων από οθωμανικές τουρκικές δυνάμεις που ξεκίνησε το 1915. Η δήλωση του Μπάιντεν προκάλεσε την άμεση απόρριψη του Τούρκου προέδρου Ερντογάν, ο οποίος είπε ότι το αρμενικό ζήτημα εργαλειοποιήθηκε.

Το BBC εν συνεχεία αναφέρει τα ιστορικά στοιχεία με μια μικρή “απόχρωση” τουρκικής δικαιολογίας, σχεδόν σαν το TASS, ότι σύμφωνα με τους Τούρκους ναι μεν σφαγιάσθηκαν πολλοί Αρμένιοι, αλλά στον εμφύλιο σκοτώθηκαν και πολλοί Τούρκοι, άρα από την  τουρκική σκοπιά, δεν συνιστούσε γενοκτονία. Το βρετανικό υπουργείο Εξωτερικών δεν ανανεώνει το θέμα, αλλά εμμένει στο ότι «δεν είναι επαρκώς τεκμηριωμένο ιστορικά ότι οι σφαγές συνιστούσαν γενοκτονία».

Τι μεταδίδουν τα γερμανικά ΜΜΕ

 H DW μεταδίδει ότι ο Αμερικανός Πρόεδρος παρά τις προειδοποιήσεις της Τουρκίας προχώρησε στην απόφαση να αναγνωρίσει την γενοκτονία των Αρμενίων και εν πλήρει γνώσει του προκάλεσε ρήξη. Στη συνέχεια το μέσο αναφέρεται στις τουρκικές αντιδράσεις τηρώντας ίσες αποστάσεις, προσθέτοντας στο τέλος ότι «το Κογκρέσο των ΗΠΑ είχε ήδη αναγνωρίσει τη σφαγή των Αρμενίων στην Οθωμανική Αυτοκρατορία ως γενοκτονία το 2019. Στη συνέχεια, η κυβέρνηση του τότε προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ τόνισε ότι το νομικά μη δεσμευτικό ψήφισμα δεν αλλάζει τη στάση της κυβέρνησης των ΗΠΑ. Ο Τραμπ είχε μιλήσει για “μία από τις χειρότερες μαζικές θηριωδίες του 20ού αιώνα”, αλλά – όπως και οι άλλοι πρόεδροι των ΗΠΑ πριν από αυτόν – είχε αποφύγει τη λέξη γενοκτονία». 

Στη Γερμανία την εποχή εκείνη (1915-1918) συμμαχικά αρνούνταν μαζί με τους Οθωμανούς τα περί γενοκτονίας αλλά οι γερμανικές εφημερίδες προέβαλαν ιδιαιτέρως μάλιστα τους ισχυρισμούς των Τούρκων ότι δεν είχαν σημειωθεί καν ακρότητες. Επίσης προέβαλλαν “ρεπορτάζ” για “αρμενικές προδοσίες”. Η λογοκρισία της κυβέρνησης απέτρεπε δημοσιεύματα υπέρ των Αρμενίων. Η τότε κυβέρνηση υποστήριζε ότι «η Υψηλή Πύλη απλώς αναγκάσθηκε να μεταφέρει αρμενικούς πληθυσμούς σε συγκεκριμένες περιοχές», φράση που είχε προκαλέσει την κατακραυγή της τότε αντιπολίτευσης.

Εν συνεχεία οι Γερμανοί άρχισαν να παρουσιάζουν τον αφανισμό των Αρμενίων ως δικαιολογημένο. Όταν τελικά η Bundestag ψήφισε να αναγνωρισθεί η γενοκτονία των Αρμενίων των 2016 εκδηλώθηκαν έντονες αντιδράσεις και 12 βουλευτές τουρκικής καταγωγής χρειάστηκαν σωματοφυλακή, λόγω εκπεφρασμένων απειλών κατά της ζωής τους. Η μεγάλη τουρκική μειονότητα στη Γερμανία ήταν και ο λόγος που η κυβέρνηση δίσταζε μέχρι το 2016 να αναγνωρίσει τη γενοκτονία.

Συγκρατημένα τα ρωσικά μέσα

To ρωσικό TASS επίσης συγκρατημένο μεταδίδει τη σχετική είδηση, παρότι η Ρωσία τότε είχε στηρίξει ιδιαίτερα τους Αρμενίους και αναγνώρισε τη σφαγή ως γενοκτονία το 1995.Το ρωσικό πρακτορείο αναφέρεται στο θέμα σαν την DW, δηλαδή αναφέρει τυπικά ότι κανένας άλλος Αμερικανός πρόεδρος δεν είχε λάβει ανάλογη απόφαση. «Οι προκάτοχοι του Μπάιντεν  απέφυγαν τη χρήση του όρου. Σχετικά με αυτό το θέμα ο πρωθυπουργός της Αρμενίας χαρακτήρισε την αναγνώριση του Μπάιντεν για τη γενοκτονία των Αρμενίων ως απαραίτητο μήνυμα προς όλο τον κόσμο, ενώ η Τουρκία θεώρησε τον χαρακτηρισμό του Μπάιντεν απαράδεκτο», αναφέρει το TASS.

Και συνεχίζει: «Ο προκάτοχος του Μπάιντεν Ρεπουμπλικανός Ντόναλντ Τραμπ, απέφυγε να αναφέρει τη λέξη “γενοκτονία” στις δηλώσεις του σχετικά με τα γεγονότα του 1915. Ο Μπαράκ Ομπάμα (2009-2017), στου οποίου την κυβέρνηση ο Μπάιντεν διετέλεσε αντιπρόεδρος, δεν χρησιμοποίησε επίσης αυτόν τον όρο. Το 2019, η Γερουσία και η Βουλή των Αντιπροσώπων του Κογκρέσου των ΗΠΑ ενέκριναν για πρώτη φορά ψηφίσματα στα οποία η τραγωδία του 1915 στην Οθωμανική Αυτοκρατορία χαρακτηρίστηκε ως γενοκτονία των Αρμενίων. Αυτό προκάλεσε έντονη δυσαρέσκεια στην Άγκυρα.

Πριν από την έναρξη του Α ‘Παγκοσμίου Πολέμου, ο Αρμενικός πληθυσμός της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ήταν περίπου 2,5 εκατομμύρια άνθρωποι. Το 1915, ως αποτέλεσμα της απέλασης και των συστηματικών δολοφονιών, σύμφωνα με διάφορες εκτιμήσεις, από 600 χιλιάδες έως 1,5 εκατομμύρια Αρμένιους πέθαναν. Η τουρκική κυβέρνηση αναγνωρίζει το γεγονός των μαζικών θανάτων των Αρμενίων, αλλά αντιτίθεται στη χρήση του όρου «γενοκτονία» και θεωρεί τον αριθμό των θυμάτων, στον οποίο επιμένει η αρμενική πλευρά, πολύ υψηλό. Σύμφωνα με την Άγκυρα, ο θάνατος των Αρμενίων δεν ήταν αποτέλεσμα σκόπιμης κυβερνητικής πολιτικής, αλλά συνέπεια του εμφυλίου πολέμου στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, και ότι πολλά θύματα ήταν εξάλλου και Τούρκοι», καταλήγει το TASS.

«Ιστορική απόφαση»

Η Monde αναφέρεται σε «ιστορική απόφαση του Αμερικανού προέδρου» να χαρακτηρίσει τις σφαγές των Αρμενίων στην Οθωμανική αυτοκρατορία του 1915 ως  γενοκτονία. Η εφημερίδα γράφει ότι «η απόφαση έχει συμβολική αξία, και κάνει έντονο κοντράστ με τις επί δεκαετίες συγκρατημένες δηλώσεις του Λευκού Οίκου επί του θέματος. Και ελήφθη σε ένα πλαίσιο εντάσεων με την Τουρκία,  η οποία αστραπιαία αποκήρυξε τον Μπάιντεν με στόμφο».

Η Figaro αναφέρεται στην «ιστορική απόφαση που έλαβε η κυβέρνηση Μπάιντεν ώστε “η φρίκη να μην επαναληφθεί ποτέ”» και επισημαίνει στον πρόλογο ότι η Άγκυρα αντέδρασε χαρακτηρίζοντας την αναγνώριση ως “σοβαρό λάθος”. Η γαλλική εφημερίδα τονίζει ότι αυτή την ενέργεια δεν την είχε κάνει ποτέ στο παρελθόν Αμερικανός πρόεδρος και ο Μπάιντεν επέλεξε να την κάνει παρότι ήξερε ότι θα προκαλούσε επιπλέον ένταση στις ήδη τεταμένες σχέσεις των ΗΠΑ με την Τουρκία.

Η ιταλική Repubblica και το ιταλικό πρακτορείο ειδήσεων μεταφέρουν συγκροτημένα την είδηση. Η Ιταλία αναγνώρισε την αρμενική γενοκτονία το 2019. Η Βουλγαρία δεν την έχει αναγνωρίσει ακόμα (εντούτοις πέντε επαρχίες της την αναγνωρίζουν), η δυτική Λιβύη επίσης δεν έχει αναγνωρίσει τη γενοκτονία, ενώ η ανατολική ψήφισε να αναγνωριστεί, όπως και ο Λίβανος και η Συρία που επίσης αναγνωρίζουν τη γενοκτονία -άγνωστο τι θα κάνει η νέα κυβέρνηση της Λιβύης, αλλά μάλλον δεν είναι στις προτεραιότητές της.