Τα ιστιοφόρα ξανάρχονται! – Ο αίολος κινεί σύγχρονα πλοία

Επίσης, είναι έτοιμα άλλα 8 πλοία, που έχουν κάνει τις αναγκαίες μετασκευές και είναι έτοιμα να χρησιμοποιήσουν αιολική ενέργεια. Από αυτά τα 7 είναι ελληνικών συμφερόντων, γεγονός που δείχνει ότι τουλάχιστον ορισμένοι Έλληνες εφοπλιστές έχουν αρχίσει να “βλέπουν” προς την αιολική ενέργεια.

Μάλιστα, καθώς βρίσκονται υπό παραγγελία σε διάφορα ναυπηγεία περισσότερα από 80 πλοία που θα μπορούν να κινούνται με αιολική ενέργεια, με προγραμματισμένες παραδόσεις εντός του 2025 και του 2026, θεωρείται σίγουρο ότι με το τέλος της φετινής χρονιάς ο στόλος των πλοίων, που είναι εξοπλισμένα με τεχνολογία αιολικής πρόωσης, θα ξεπεράσει το πρώτο μεγάλο όριο των 100 πλοίων.

Η IWSA προβλέπει ότι ο αριθμός των πλοίων που πλέουν με δυνατότητα χρήσης άμεσης αιολικής ενέργειας θα συνεχίσει τουλάχιστον διπλασιαζόμενος σε ετήσια βάση. Σύμφωνα με αυτή την πρόβλεψη, θα υπάρχουν περίπου 10.000 πλοία σε όλο τον κόσμο με εγκατεστημένη αιολική (βοηθητική) πρόωση έως το 2030 και έως 40.000 πλοία μέχρι το 2050. Η ανάπτυξη εξηγείται επειδή η πρόωση πλοίων με αιολική ενέργεια γίνεται ολοένα και πιο δημοφιλής στη ναυτιλία καθώς είναι η μόνη “δωρεάν πηγή ενέργειας”.

Επιπλέον, οι δυνατότητες της καινοτόμου αιολικής πρόωσης λέγεται ότι είναι τεράστιες για την “πράσινη” ναυτιλία λόγω των διαθέσιμων επαρκών ποσοτήτων ανέμου σε πολλές ναυτιλιακές περιοχές και των σχετικών δυνατοτήτων εξοικονόμησης. Αυτή η κινητικότητα έχει οδηγήσει πολλές ναυπηγικές μονάδες να στραφούν σε αυτές τις νέες τεχνολογίες, αναπτύσσοντας νέα συστήματα πρόωσης με ενέργεια. Δυστυχώς τα ελληνικά ναυπηγεία δεν έχουν αναπτύξει αυτές τις τεχνολογίες ώστε να διεκδικήσουν μεγάλα κατασκευαστικά έργα, παρότι σε διάφορες συζητήσεις έχουν αναγνωριστεί οι ευκαιρίες που δημιουργούνται.

Αντίθετα, τα ναυπηγεία της γειτονικής Τουρκίας έχουν κάνει πολλά βήματα μπροστά και όπως έχει γίνει γνωστό, σε ένα από αυτά, στο RMK Marine, που βρίσκεται στη Τούζλα, στην Περιφέρεια της Κωνσταντινούπολης, θα κατασκευαστεί το πρώτο στον κόσμο πλοίο μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων με αιολική ενέργεια. Η παραγγελία τοποθετήθηκε από την Windcoop, ένα γαλλικό ναυτιλιακό συνεταιρισμό με έδρα τη Λοριάν και το συνολικό κόστος κατασκευής αυτού του καινοτόμου πλοίου είναι 28,5 εκατομμύρια ευρώ (31,5 εκατομμύρια δολάρια).

Τα χαρακτηριστικά του πλοίου

Το πλοίο είναι σχεδιασμένο για εμπορικές μεταφορές μεταξύ Γαλλίας και Μαδαγασκάρης και οι εργασίες κατασκευής αναμένεται να ξεκινήσουν το 2026 ενώ η παράδοσή του και η έναρξη της λειτουργίας αναμένονται μέχρι το Μάϊο του 2027. Το πλοίο αντί για συμβατική πρόωση με βάση το καύσιμο θα έχει συνολική επιφάνεια πανιών 1.050 τετραγωνικά μέτρα και θα λειτουργεί με τρία άκαμπτα πανιά συνολικής επιφάνειας 350 τ.μ. το καθένα Θα έχει μήκος 91,3 μέτρων και μεταφορική ικανότητα 210 TEU (μονάδα μέτρησης κοντέινερ), συμπεριλαμβανομένων 40 ψυγείων για κατεψυγμένο φορτίο. Αναμένεται να αναπτύσσει μέση ταχύτητα πλεύσης 9 κόμβων και να μειώσει τις εκπομπές άνθρακα κατά 60% σε σύγκριση με τα συμβατικά φορτηγά πλοία.

Μία από τις κύριες προκλήσεις στο σχεδιασμό του πλοίου ήταν η εξισορρόπηση της πρόωσης με την αιολική ενέργεια και τις λειτουργίες φορτίου. Η Windcoop επέλεξε ένα σχέδιο με ανοιχτό αμπάρι και ασύμμετρα πανιά και γερανούς τοποθετημένους απέναντι από τα πανιά. Αυτή η διάταξη διασφαλίζει ότι το πλοίο παραμένει σταθερό, επιτρέποντας παράλληλα πλήρη αυτονομία για εργασίες φόρτωσης και εκφόρτωσης. Στο μεταξύ τον περασμένο Ιούνιο παρουσίασε το δικό του σύστημα πανιών ο μεγαλύτερος ναυπηγικός όμιλος της Νότιας Κορέας, η HD Korea Shipbuilding του Ομίλου HD Hyunda. Το σύστημα έχει υποβληθεί σε δοκιμές ξηράς και σύντομα θα δοκιμαστεί σε ένα δεξαμενόπλοιο.

Το σουηδικό μοντέλο

Σε προχωρημένο στάδιο βρίσκονται, όμως, και οι δοκιμές του συστήματος Oceanbird, που αναπτύσσεται από κοινοπραξία της Windtech της Wallenius Marine και της Alfa Laval και έγιναν δοκιμές σε χώρο του ναυπηγείου Oresund στη Λαντσκρόνα, στη νότια Σουηδία. «Αυτό είναι ένα εκπληκτικό συναίσθημα, εργάζομαι για να προσπαθήσω να αλλάξω τη βιομηχανία εδώ και 30 χρόνια», δήλωσε ο πρόεδρος και ιδιοκτήτης του Wallenius Marine Jonas Kleberg στη διάρκεια της επίδειξης του συστήματος.

Ο Kleberg είπε, ακόμα, ότι ενώ η ναυτιλιακή βιομηχανία θα μεταβεί σε άλλα καύσιμα, βλέπει την πρόωση του ανέμου να παίρνει όλο και πιο κυρίαρχο ρόλο. «Πιστεύουμε ότι σχεδόν όλα τα σκάφη στο μέλλον θα επιστρέψουν στην ιστιοπλοΐα», πρόσθεσε. Το σύστημα, αυτό, βασίζεται στη χρήση επεκτάσιμων πανιών, που μπορούν να κάνουν μια κυκλική περιστροφή 360 μοιρών και να γέρνουν προς τα κάτω εάν χρειαστεί. Οι ιστοί θα έχουν μήκος 40 μ. για συνολικό ύψος πάνω από την ίσαλο γραμμή 65 μ. Τα ξάρτια θα είναι κατασκευασμένα από χάλυβα και σύνθετα υλικά και θα μοιάζουν με φτερά αεροπλάνου. Μια βοηθητική μηχανή θα χρησιμοποιείται για την πλοήγηση στα λιμάνια και την παροχή ενέργειας έκτακτης ανάγκης.

Παρότι το Oceanbird προορίζεται για να χρησιμοποιηθεί σε διαφορετικούς τύπους πλοίων και ακόμη να τοποθετηθεί σε υπάρχοντα πλοία, η δοκιμή του αποφασίστηκε να γίνει στο οχηματαγωγό “Tirraanna” (κατασκευής 2009) της Wallenius Marine. Η εγκατάσταση θα γίνει στο τέλος του έτους και το πρώτο ταξίδι αναμένεται στις αρχές του 2026.

“Πλοία περιστρεφόμενων ιστίων”

Η γνώση της χρήσης της αιολικής ενέργειας για την πρόωση πλοίων μπορεί να προέρχεται από την αρχαιότητα αλλά η μετεξέλιξη του μοντέλου των σύγχρονων πλοίων ξεκίνησε από το 1923.

Τότε ο Γερμανός ναυπηγός Φλέττνερ βασιζόμενος σε ένα φυσικό φαινόμενο (φαινόμενο Μάγκνους) αντικατέστησε τα ιστία ιστιοφόρου πλοίου και στη θέση τους τοποθέτησε κατακόρυφα μεγάλους κυλινδρωτούς ιστούς που περιστρεφόμενοι με μικρή ιπποδύναμη σε σύγκριση με μια μηχανή προσδίδουν έτσι (περιορισμένη) κίνηση στο σκάφος.

Σήμερα, τα πλοία με αυτά τα κυλινδρικά ιστία ονομάζονται Πλοία Μάγκνους ή Πλοία ρότορ ή και Πλοία Φλέττνερ. Στην Ελλάδα, ο ναυπηγικός αυτός τύπος δεν έχει λάβει ακόμη επίσημη ονομασία και ακολουθείται ο διεθνής πλέον όρος “ρότορσιπ” (rotorship), που ως όρος μεταφράζεται “πλοίο περιστρεφομένων ιστίων”