Τα λόγια Ερντογάν για τους σεισμοπαθείς και το μάγμα οργής στην Τουρκία

Τα γήπεδα ποδοσφαίρου στις πόλεις της επαρχίας Καχραμάνμαρας, που ήταν στο επίκεντρο του φοβερού σεισμού στην Τουρκία και οι καταστροφικές συνέπειες έφθασαν μέχρι τη Συρία, αρχίζουν τώρα να γεμίζουν σκηνές. Σκηνές της AFAD, του ΟΗΕ, χωρών της ΕΕ αλλά και άλλων χωρών της ευρύτερης περιοχής. Ο πρόεδρος Ερντογάν, όμως, υπόσχεται ότι σε ένα χρόνο θα έχουν όλοι οι σεισμοπαθείς κατοικίες. 

Προφανώς, καμία χώρα δεν θα μπορούσε να διαθέτει απόθεμα σκηνών και κοντέιντερ για εκατοντάδες χιλιάδες άστεγους, ούτε και η Τουρκία, αν και έχει λάβει δεκάδες χιλιάδες τα προηγούμενα χρόνια από τη διεθνή κοινότητα για την στέγαση των προσφύγων από την Συρία. Και θα είναι ευχής έργον να λάβει όσες σκηνές χρειαστεί από τη διεθνή κοινότητα το συντομότερο δυνατόν.

Μπορεί όμως να οργανώσει μόνη της η τουρκική διοίκηση αυτή το χάος που προκλήθηκε από τους φοβερούς σεισμούς της 6ης Φεβρουαρίου και την ζωή στους καταυλισμούς; Πολλοί στην Τουρκία φαίνεται πως δεν το πιστεύουν. Και δεν είναι μόνον η αντιπολίτευση που αμφιβάλει -ας το δεχθούμε- λόγω προεκλογικής σκοπιμότητας. Είναι χιλιάδες πολίτες των ισοπεδωμένων πόλεων, που από τα social media διατυπώνουν εύλογα ερωτήματα και σχόλια για τον κρατικό μηχανισμό και την κυβέρνηση, ως προς την διαχειριστική της ικανότητα απέναντι σε τέτοια καταστροφή.

Εκνευρισμός του Ερντογάν

Και αυτά τα ερωτήματα πολλαπλασιάστηκαν μετά την πρώτη επίσκεψη Ερντογάν στο Καχραμάνμαρας, σε ασφαλές περιβάλλον, έξω από τα γραφεία της κρατικής υπηρεσίaς αντιμετώπισης καταστροφών AFAD, απ’ όπου έκανε δηλώσεις για 10.000 λίρες εφάπαξ ενίσχυση σε κάθε οικογένεια (περίπου 500 ευρώ) και μία υπόσχεση για στέγη προσεχώς. Tα ίδια είπε και στα Άδανα. Λίγες ώρες μετά έπεσε φραγή στο Twitter.

Είναι απίστευτο, όμως, ο πρόεδρος της Τουρκίας δείχνει να μην έχει καμία επαφή με την χώρα του, ούτε με την πραγματικότητα. Σε τέτοιες καταστάσεις, ακόμη και αν η κινητοποίηση του κρατικού μηχανισμού είναι υποδειγματική, ο κόσμος που επλήγη δεν μπορεί να δεχθεί πως δεν υπάρχουν ευθύνες για το κακό που τον βρήκε. Και αυτό θα πρέπει να είναι απολύτως σεβαστό από τον υπόλοιπο κόσμο και πρωτίστως από τους ηγέτες. Δεν μιλούμε για μία πολιτική ένσταση. Μιλούμε για καταστροφή.

Μέσα στον χειμώνα, οι άνθρωποι που βρέθηκαν από τη μία στιγμή στην άλλη στον δρόμο, αγωνιούν όχι για τον αιώνα του Ερντογάν, αλλά, πως θα βγάλουν τη μέρα και που βρουν μέρος να βάλουν τα παιδιά τους τη νύχτα. Τι μπορούσαν να πουν στους συγγενείς και φίλους τους σε άλλες περιοχές, πως η κυβέρνηση Ερντογάν τα έχει όλα καλώς καμωμένα; Ή μήπως ότι σε ένα χρόνο θα βρίσκονται σε νέες κατοικίες. Ο Τούρκος πρόεδρος ζήτησε και ενότητα. Πως εννοεί την ενότητα φάνηκε από τις διώξεις εναντίον πολιτών οι οποίοι σχολίασαν στα social media την ολιγωρία της κυβέρνησης και κινήθηκε η γενική εισαγγελία.

Η κατάσταση έκτακτης ανάγκης

Η κατάσταση έκτακτης ανάγκης που κήρυξε προχθές στις 10 πληγείσες επαρχίες, κατάσταση που σημαίνει παράκαμψη του Κοινοβουλίου, εμβάλει επίσης σε προβληματισμό εντός και εκτός Τουρκίας. Γιατί ήταν αναγκαία αυτή η απόφαση (με βάση το άρθρο 119 για την επιβολή κατάστασης έκτακτης ανάγκης) είναι ασαφές. Θα καταψήφιζε κάποιο κόμμα την παροχή βοήθειας προς τους σεισμοπαθείς; Την χορήγηση επιδόματος ή άλλων ενισχύσεων για να ξανασταθούν οι άνθρωποι στα πόδια τους; Τι θα εμπόδιζε την κυβέρνηση να προωθήσει τα σχετικά νομοσχέδια με επείγουσες διαδικασίες;

Τίποτε. Απλώς η απέχθεια του προέδρου της Τουρκίας είναι τόσο βαθιά για τη δημοκρατία, που ούτε τώρα, που η χώρα του δοκιμάζεται, μπορεί να απευθυνθεί στους θεσμούς. Ένας είναι ο θεσμός αυτός και ουδείς άλλος. Η τραγική ειρωνεία είναι ότι στο Καχραμάνμαρας, το 74% είχε ψηφίσει την πρόταση Ερντογάν στο συνταγματικό δημοψήφισμα του 2017 και στην πλειοψηφία του ο κόσμος της περιοχής θα ξαναψήφιζε Ερντογάν στις προεδρικές εκλογές, σύμφωνα με τις τρέχουσες δημοσκοπήσεις. Πως να ήχησε άραγε σε αυτόν τον κόσμο η υπόσχεση ότι θα τους ξαναχτίσει σπίτια, με κρατικές εργολαβίες, όπως ακριβώς είχε χτίσει αυτά που κατέρρευσαν;

Αναστολή των κοινοβουλευτικών διαδικασιών εξαιτίας σεισμών δεν έχει ξαναγίνει. Οι έκτακτες καταστάσεις για φυσικές καταστροφές σημαίνουν το ακριβώς αντίθετο. Οι συνέπειες ενός τόσου μεγάλου γεγονότος σαν τον προχθεσινό σεισμό, επηρεάζουν όλες τις πτυχές της ζωής (χθες έκλεισε το Χρηματιστήριο Κωνσταντινούπολης…) στάσεις αλλά και πολιτικές αντιλήψεις. Πόσο βαθιά και προς ποια κατεύθυνση, είναι αδύνατον να προβλεφθεί εν θερμώ. Εντούτοις, τα πρόδρομα φαινόμενα δείχνουν ότι στο πολιτικό υπέδαφος της Τουρκίας κινούνται δύο πλάκες οργής, η μία του κόσμου και η άλλη του Ερντογάν κατά του κόσμου.