Τα μυστικά των Τραμπ, Νετανιάχου και Ερντογάν

Μέσα από μια σκληρή διαδικασία ανακατανομής ισχύος, τα παιχνίδια επικράτησης δεν γίνονται πλέον με πολιτικό και διπλωματικό τρόπο, αλλά πολεμικό. Και η επικράτηση θα είναι αποτέλεσμα πολέμου. Και οι… νικητές πέραν από τις «δάφνες», θα ελέγξουν και την περιοχή. Σε αυτή την εξίσωση των γεωπολιτικών ανατροπών επιχειρεί να βρίσκεται η κατοχική Τουρκία του Ερντογάν, αν και δεν μετέχει στον πόλεμο. Είναι χώρα, άλλωστε, που πατά σε δυο βάρκες και επιχειρεί με κινήσεις, στις πλείστες φορές υπόγειες, να ενισχυθεί.

Η Άγκυρα έχει, ως γνωστό, πυξίδα τα μεγαλεπήβολα σχέδια, που παραπέμπουν στο όραμα Ερντογάν για αναβίωση της «οθωμανικής αυτοκρατορίας». Ο Τούρκος Πρόεδρος βλέπει τώρα ευκαιρίες μπροστά του για την υλοποίηση των επιδιώξεων αυτών.

Σε ό,τι αφορά τα όσα διαδραματίζονται τις τελευταίες ημέρες με τις επιθέσεις ΗΠΑ και Ισραήλ κατά του Ιράν, είναι σαφές πως η Άγκυρα εξυπηρετείται από την αποδυνάμωση του καθεστώτος της Τεχεράνης. Δεν θέλει, ωστόσο, για προφανείς λόγους μια μεγάλη νίκη του Ισραήλ στον πόλεμο αυτό. Σε μια τέτοια περίπτωση θα επηρεάζονταν οι σχεδιασμοί της κατοχικής δύναμης να καταστεί πρώτο βιολί στη Μέση Ανατολή.

Κύριος αντίπαλος της είναι το Ισραήλ και παρά τη ρητορική στήριξη προς την Τεχεράνη, είναι σαφές πως την εξυπηρετεί είτε να ηττηθεί και αδυνατίσει το Ιράν, είτε ακόμη και να καταρρεύσει. Σε κάθε περίπτωση, η Τουρκία θα σπεύσει να καλύψει το κενό που θα δημιουργηθεί.

Για να καταστεί αυτή το αντίπαλος δέος απέναντι από το Ισραήλ. Όπως επισημαίνεται σε άρθρο γνώμης του, ο Brandon J. Weichert στο National Interest, «για να ανακτήσει η Τουρκία την ιστορική της κυριαρχία στη Μέση Ανατολή, πρέπει να ξεφορτωθεί τους ανταγωνιστές της. Κι ενώ έχει επιδιώξει σταθερές σχέσεις με το Ιράν, ο Ερντογάν σίγουρα δεν θέλει μια ισχυρή περσική, σιιτική δύναμη να κυριαρχεί στην καρδιά της Μέσης Ανατολής. Θα προτιμούσε ένα Ιράν αδύναμο και διασπασμένο».

Ερντογάν και Ισραήλ

Την ίδια ώρα, είναι σαφές πως η Άγκυρα βλέποντας ως ανταγωνιστική δύναμη το Ισραήλ, επιστρατεύει μια ακραία ρητορική εναντίον του. Ωστόσο, είναι γενική εκτίμηση ότι δεν πρόκειται να υπάρξει σοβαρή επιδείνωση των σχέσεων τους, κι αυτό είναι επιλογή αμφοτέρων. Η δημόσια αντιπαράθεση είναι ελεγχόμενη καθώς υπάρχουν δίαυλοι επικοινωνίας. Αξιωματούχοι των δυο χωρών συναντώνται και συζητούν ζητήματα αποφυγής εντάσεων.

Οι επαφές αυτές γίνονται σε «φιλόξενες» και για τους δυο πρωτεύουσες, όπως είναι, για παράδειγμα, το Μπακού του Αζερμπαϊτζάν. Άλλωστε, τόσο το Ισραήλ όσο και η Τουρκία, κατοχικές δυνάμεις και οι δυο, έχουν ένα κοινό φίλο, τις ΗΠΑ. Και δεν είναι μόνο αυτό, που είναι ένα δεδομένο διαχρονικά. Είναι που ηγείται των ΗΠΑ ο Ντόναλντ Τράμπ, ο οποίος μάλλον έχει ξεχάσει πως δήλωνε προεκλογικά αλλά και μετεκλογικά ότι θα κρατήσει μακριά τη χώρα του από πολέμους και πως ήθελε να τερματίσει στρατιωτικές συγκρούσεις. Μέσα στη γενική αμνησία και τη μόνιμη δική του αφασία επιτίθεται στρατιωτικά.

Συνεπώς αν και υπάρχει προδήλως ένα ανταγωνισμός επικράτησης τους στην περιοχή, Άγκυρα και Τελ Αβίβ έχουν θέσει όρια. Όρια, τα οποία μπορούν να διαφοροποιηθούν αναλόγως και των εξελίξεων, αλλά και να ξεπερασθούν.

Η Τουρκία, βέβαια, παίζει και στο Ουκρανικό. Η προσπάθεια μεσολάβησης μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, έχει στρατηγική διάσταση, όπως έχει και οικονομική. Οι οικονομικές και εμπορικές σχέσεις Τουρκίας και Ρωσίας έχουν ενισχυθεί σημαντικά, κυρίως σε ό,τι αφορά την εισαγωγή ρωσικών πετρελαϊκών προϊόντων. Άρθρο γνώμης του Reuters, αναφέρει ότι η Τουρκία απορροφά το 21% των εξαγωγών της Ρωσίας. Κι αυτό μέσα στην υποκρισία, οι Ευρωπαίοι, φλερτάρουν με την Άγκυρα και παράλληλα ανανεώνουν τις κυρώσεις κατά της Μόσχας. Αυτή η σχέση δεν ενοχλεί φαίνεται την Ουάσιγκτον, ούτε και τους Ευρωπαίους, που βρίσκονται σε βαθύ λήθαργο.