Τα πάθη του νεαρού Τζινγκαρέτι – Η πολιτική κρίση στην Ιταλία

Δεν συμπλήρωσε ούτε ένα χρόνο από τότε που εξελέγη γραμματέας του Δημοκρατικού Κόμματος και τώρα ο Νικόλα Τζινγκαρέτι καλείται να λύσει έναν από τους πιο δύσκολους γρίφους που αντιμετωπίζει η ιταλική κεντροαριστερά: να βρει διέξοδο από την κυβερνητική κρίση που προκάλεσε η αποχώρηση από την πλειοψηφία του Ματέο Σαλβίνι. Ο Τζινγκαρέτι δεν είναι συνηθισμένος να κολυμπά σε τόσο βαθιά νερά. Έχει εμπειρία μόνο σε ο,τι αφορά θέματα τοπικής αυτοδιοίκησης, καθώς διετέλεσε έπαρχος και τώρα είναι περιφερειάρχης Λατίου (της Περιφέρειας της Ρώμης). Και σίγουρα η εξωκοινοβουλευτική του ιδιότητα καθιστά ακόμη πιο δύσκολη τη διαχείριση της κρίσης.

Το κυριότερο πρόβλημα του Τζινγκαρέτι είναι ότι ακόμη δεν κατάφερε να εξασφαλίσει τον έλεγχο του κόμματος και προπαντός της Κοινοβουλευτικής του Ομάδας. Υπολογίζεται ότι περισσότεροι από τους μισούς βουλευτές και γερουσιαστές παραμένουν πιστοί στον προκάτοχο του, τον Ματέο Ρέντσι, ο οποίος ποτέ δεν έκρυψε τη δυσφορία που δεν κατέχει πλέον ηγετικό αξίωμα. Για έναν ηγέτη που έχασε όλες τις εθνικές εκλογές, ακόμη και το δημοψήφισμα που ο ίδιος προκήρυξε, ας πούμε ότι η φιλοδοξία του είναι ιδιαίτερα δυσανάλογη με τις σχεδόν ανύπαρκτες επιδόσεις του.

Την εβδομάδα που πέρασε, βγαίνοντας από το προεδρικό Κυρηνάλιο Μέγαρο, ο ηγέτης της Λέγκας Σαλβίνι κατηγόρησε τους πρώην συμμάχους του Κινήματος 5 Αστέρων και το Δημοκρατικό Κόμμα ότι δήθεν είχαν ήδη συμφωνήσει να συνεργαστούν για νέα κυβέρνηση. Η κατηγορία είναι βεβαίως αστεία, καθώς όλοι γνωρίζουν ότι την κρίση την προκάλεσε ο ίδιος ο Σαλβίνι. Αλλά ενυπάρχει κι ένα μικρό στοιχείο αλήθειας. Αρχικά, ο Τζινγκαρέτι θεώρησε θετική την πρόωρη προσφυγή στις κάλπες. Όχι μόνο θα ξεφορτωνόταν τους ρεντσικούς βουλευτές, αλλά θα είχε τη δυνατότητα να μπει και ο ίδιος στο Κοινοβούλιο.

Παραδόξως, ο Ρέντσι ήταν εκείνος που έπεισε τον Τζινγκαρέτι ότι θα μπορούσε να κυβερνήσει με το Κίνημα του Μπέπε Γκρίλο. Την επομένη των περσινών εκλογών και του καταστροφικού 17% που εξασφάλισε υπό την ηγεσία του το Δημοκρατικό Κόμμα, ο Ρέντσι ήταν απόλυτος και άκαμπτος στην άρνηση του να ξεκινήσει οποιονδήποτε διάλογο με το Κίνημα 5 Αστέρων, εξωθώντας τους εκ των πραγμάτων προς τις αγκάλες της Λέγκας. Τώρα, ο πρώην γραμματέας φαίνεται να άλλαξε ιδέα, αλλά ποιος μπορεί να τον εμπιστευτεί; Πριν λίγες ημέρες σε “πολιτικό σεμινάριο” με τους οπαδούς του επιτέθηκε στον πρώην πρωθυπουργό Πάολο Τζεντιλόνι, που στηρίζει τις προσπάθειες του Τζινγκαρέτι.

Θα κάνει κόμμα ο Ρέντσι;

Ο Ρέντσι άφησε επίσης ανοιχτό το ενδεχόμενο να ιδρύσει δικό του κόμμα, περισσότερο κεντρώο, με την υποστήριξη των τραπεζικών και χρηματιστηριακών παραγόντων, με τους οποίους έχει οικογενειακές διασυνδέσεις. Ο Τζινγκαρέτι φοβάται ότι το διασπαστικό σχέδιο του Ρέντσι συμμερίζεται και η εφημερίδα La Repubblica, που προσπαθεί να υπονομεύσει τη συμφωνία με το Κίνημα 5 Αστέρων. Ενδεικτικός ο πρωτοσέλιδος τίτλος της του Σαββάτου: «Τελεσίγραφο για ρήξη».

Ο Ιταλός πρόεδρος Ματαρέλα παραχώρησε στο Δημοκρατικό Κόμμα και το Κίνημα 5 Αστέρων χρόνο μέχρι την Τετάρτη. Ο Τζινγκαρέτι έθεσε ως όρο μια οικονομική πολιτική στήριξης των κατώτερων κοινωνικών τάξεων, αλλά στα πλαίσια της Ευρωζώνης. Ζήτησε επίσης ευρωπαϊκή λύση για το μεταναστευτικό. Σε αντίθεση με το πρωτοσέλιδο της La Repubblica, ο Λουίτζι Ντι Μάιο αποδέχτηκε κατ’ αρχήν τους όρους του Δημοκρατικού Κόμματος, αλλά πρότεινε και δέκα δικά του προγραμματικά σημεία για τη νέα κυβέρνηση.

Εκείνο που ξεχωρίζει και που προκαλεί δυσφορία στους Δημοκρατικούς είναι το αίτημα του Κινήματος 5 Αστέρων να ολοκληρωθεί η διαδικασία μείωσης του αριθμού των βουλευτών και των γερουσιαστών. Η διαδικασία ξεκίνησε με την προηγούμενη κυβέρνηση και βρίσκεται στην τελευταία φάση της. Προβλέπει την μείωση του αριθμού των βουλευτών από τους τωρινούς 630 σε 400 και των γερουσιαστών από 315 σε 200. Είναι μια λαϊκίστικη ανοησία του Μπέπε Γκρίλο, καθώς αναλογικά με τον πληθυσμό ο αριθμός των κοινοβουλευτικών εκπροσώπων δεν είναι υπερβολικός. Γνωρίζουμε, όμως, ότι ακριβώς αυτές οι δημαγωγικές κινήσεις εντυπωσιασμού αποτελούν το θεμέλιο του Κινήματος 5 Αστέρων.

Ένα άλλο θέμα που προέκυψε στις διαπραγματεύσεις αφορά το πρόσωπο του νέου πρωθυπουργού. Το Κίνημα 5 Αστέρων επανέφεραν αιφνιδιαστικά την υποψηφιότητα του Τζουζέπε Κόντε, αλλά οι Δημοκρατικοί θέλουν να δώσουν ένα “σήμα ασυνέχειας” με την προηγούμενη κυβέρνηση. Ο Τζινγκαρέτι είναι πεπεισμένος ότι το κόμμα του θα βγει κερδισμένο από τη συνεργασία με το Κίνημα 5 Αστέρων. Όχι μόνο θα καταφέρει να πάρει πίσω σημαντικό αριθμό από τους πρώην ψηφοφόρους του που η νεοφιλελεύθερη και αλλοπρόσαλλη πολιτική του Ρέντσι είχε εξοργίσει, αλλά θεωρεί ότι το ίδιο το Κίνημα των 5 Αστέρων θα αναγκαστεί να προσγειωθεί και να μετατραπεί σε “αντισυστημική” αλλά υπεύθυνη και σοβαρή πολιτική δύναμη.

Εάν η διάσπαρτη και μάλλον συγκεχυμένη ηγετική ομάδα του Κινήματος των 5 Αστέρων δεν επωφεληθεί από τη συνεργασία με τους Δημοκρατικούς για να κάνει αυτή την καμπή –όπως θεωρεί ο Τζινγκαρέτι– τότε το Κίνημα του Γκρίλο θα συνεχίσει την καθοδική πορεία του που ήδη σήμερα το δίνει γύρω στο 7%, κάτι λιγότερο δηλαδή από όσο πήρε στις ευρωεκλογές το Forza Italia του γηραιού Σιλβιο Μπερλουσκόνι.