Θα διώξει ο Μπάιντεν τον Ερντογάν από τη Λιβύη;

Να κόψει για τα καλά τη φόρα του Ερντογάν έχει βαλθεί ο Μπάιντεν, καθώς μετά τον πάγο για τους Κούρδους της Συρίας, μάλλον του ετοιμάζει εκπλήξεις και στη Λιβύη. Αυτό τουλάχιστον φαίνεται από τη νέα εκδοχή του νομοσχεδίου για την αμερικανική πολιτική στη Λιβύη, το οποίο υπερψηφίστηκε προσφάτως από τη Βουλή των Αντιπροσώπων και μόλις περάσει και από τη Γερουσία θα δυσκολέψει αρκετά τη δράση της Άγκυρας στην βορειοαφρικανική χώρα.

H αλλαγή της νομοθεσίας ουσιαστικά ανοίγει τον δρόμο για μία πιο ενεργή διπλωματική δραστηριότητα των Ηνωμένων Πολιτειών στη Λιβύη. Δίνει μάλιστα στην αμερικανική κυβέρνηση τη δυνατότητα επιβολής κυρώσεων σε οποιονδήποτε απειλεί, με τις ενέργειές του, την ειρήνη, τη σταθερότητα και την ασφάλεια στην συγκεκριμένη χώρα.

Πέρα όμως από αυτό το γενικό πλαίσιο, στο νομοσχέδιο υπάρχουν ειδικές αναφορές που φωτογραφίζουν την Τουρκία. Αυτές είναι η επισήμανση της ανάγκης για πλήρη αποχώρηση των ξένων δυνάμεων, τόσο για τον τακτικό στρατό όσο και για τους μισθοφόρους. Στρατό και μισθοφόρους στη Λιβύη διαθέτουν κυρίως η Ρωσία και η Τουρκία, με την δεύτερη μάλιστα να επιδιώκει, να παραμείνουν στη λιβυκή επικράτεια όσοι Τούρκοι στρατιωτικοί εμπλέκονται στην εκπαίδευση Λίβυων.

“Επιστρέφουν” στη Λιβύη οι ΗΠΑ

Το νέο αμερικανικό νομοσχέδιο ζητά να ενταθούν οι διπλωματικές προσπάθειες, ώστε να πεισθούν οι εμπλεκόμενες χώρες να διακόψουν την παροχή οπλισμού και χρηματοδότησης στις δύο πλευρές. Ζητά επίσης να γίνει περισσότερο ενεργή η υποστήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών στις προσπάθειες για την τήρηση του εμπάργκο όπλων του ΟΗΕ και για την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου πετρελαίου.

Αν και τα παραπάνω δεν αφορούν μόνον την Τουρκία, καθώς οπλισμό στη Λιβύη, σύμφωνα με τον ΟΗΕ, έχουν στείλει και άλλες χώρες, είναι γνωστό ότι η Άγκυρα έχει κατηγορηθεί πολλές φορές και από πολλούς για παραβίαση του εμπάργκο. Γνωστές είναι επίσης και οι τουρκικές “ταρζανιές” με την παρενόχληση πλοίων που μετέχουν στην ευρωπαϊκή επιχείρηση “Ειρήνη” για την τήρηση του εμπάργκο, καθώς και η άρνηση τουρκικών πλοίων με προορισμό τη Λιβύη να δεχθούν νηοψία εν πλω.

Με βάση το νέο νομοσχέδιο, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ καλείται, μέσα σε 90 ημέρες από τη στιγμή που αυτό θα τεθεί σε ισχύ, να υποβάλει έκθεση σχετικά με τις δραστηριότητες ξένων δυνάμεων στη Λιβύη. Η Τουρκία περιλαμβάνεται σε αυτές, όμως τα πράγματα γίνονται δυσκολότερα για τον Ερντογάν, καθώς ζητείται να δοθεί έμφαση στη χρήση drones, στην αναλυτική καταγραφή μισθοφόρων, αλλά και στο κατά πόσο οι ενέργειες των ξένων δυνάμεων παραβιάζουν το εμπάργκο όπλων και το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο.

Φωτογραφίζει τον Ερντογάν

Αποδέκτης αυτής της νέας αμερικανικής πρωτοβουλίας είναι και η Μόσχα, ωστόσο, αν κάποιος φωτογραφίζεται αυτός είναι ο Ερντογάν και οι πολιτικές ανάμειξής του στη Λιβύη. Πρόκειται βέβαια για ένα σαφές μήνυμα του Μπάιντεν προς τον Ερντογάν να ξεχάσει αυτά που ήξερε επί Τραμπ. Είναι γνωστό, άλλωστε, ότι στο πλαίσιο του “συνδρόμου αποχώρησης” από παντού που διέκρινε τον πρώην Αμερικανό πρόεδρο, ο Τούρκος ομόλογός του “χρίστηκε αρχιστράτηγος” στη Συρία και του δόθηκε χώρος στη Λιβύη, για να μην παίζουν μπάλα μόνον οι Ρώσοι.

Με τον Μπάιντεν όμως, η κατάσταση δείχνει να αλλάζει σε πολλά πεδία και αυτό της Λιβύης έχει ιδιαίτερη σημασία και για την Ελλάδα, λόγω του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου, με το οποία η Άγκυρα σφετερίζεται ελληνικά και κυπριακά κυριαρχικά δικαιώματα. Η ελληνική πλευρά έθεσε, άλλωστε, εμφατικά όλα αυτά τα ζητήματα στις πυκνές επαφές που είχε όλο το προηγούμενο διάστημα με Αμερικανούς αξιωματούχους.

Ένας από τους εισηγητές του νομοσχεδίου ήταν μάλιστα ο βουλευτής Τεντ Ντόιτς, με τον οποίο συναντήθηκε ο Νίκος Δένδιας κατά το πρόσφατο ταξίδι του στη Ουάσιγκτον. Στις επαφές αυτές, με πιο πρόσφατη τη συνάντηση του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών με τον Αμερικανό ομόλογό του, η Αθήνα επέμεινε στον ρόλο της Τουρκίας ως αποσταθεροποιητικού παράγοντα στη Λιβύη, επισημαίνοντας, πέρα από την στρατιωτική εμπλοκή, και τις προσπάθειες της Άγκυρας για παρεμπόδιση της πολιτικής διαδικασίας.

Οι Αμερικανοί έχουν βέβαια περισσότερους λόγους από τα θέματα ελληνικού ενδιαφέροντος για να θέλουν να βάλουν πάγο στον Ερντογάν. Οι S-400 και η σύσφιξη των σχέσεων του με τον Πούτιν παραμένουν σε πρώτο πλάνο, όπως και τα γενικότερα προβλήματα που δημιουργεί στην νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ.

Οι χειρισμοί του Τούρκου προέδρου στη Λιβύη τον έχουν φέρει σε ρήξη και με άλλους συμμάχους, κυρίως τη Γαλλία, με αφορμή την γνωστή υπόθεση παρενόχλησης της γαλλικής φρεγάτας. Δυσαρέσκεια υπάρχει όμως και για την εμπλοκή του στη Συρία, καθώς η συμφωνία του με τον Πούτιν για την Ιντλίμπ έχει οδηγηθεί σε αδιέξοδο. Στο πλαίσιο αυτό, πολλοί είναι εκείνοι που μιλούν πλέον για διπλωματική απομόνωση της Τουρκίας που θα επιφέρει μοιραία και το “τέλος εποχής” για τον Ερντογάν.