Θα δώσουν τα χέρια Μπάιντεν και Ιρανοί στην Βιέννη;

Σε μία σπάνια διπλωματική σύμπνοια, ΗΠΑ, Γαλλία, Βρετανία, Κίνα και Ρωσία, αναλαμβάνουν την προσεχή εβδομάδα στην Βιέννη να διασώσουν την ιστορική συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Συμφωνία, που έμεινε μετέωρη μετά την μονομερή απόσυρση της κυβέρνησης Τραμπ και την επαναφορά των αμερικανικών κυρώσεων εις βάρος της Τεχεράνης, ταυτόχρονα με την πολιτική  “μέγιστης πίεσης” που ακολούθησε η ρεπουμπλικανική κυβέρνηση, από κοινού με το Ισραήλ και την Σαουδική Αραβία.

Κατά την τηλεφωνική επικοινωνία του Γάλλου υπουργού Εξωτερικών με τον Ιρανό ομόλογο του, ο Ζαν Ιβ Λεντριάν κάλεσε την Τεχεράνη να επιδείξει «εποικοδομητική στάση» στις προσεχείς συνομιλίες, καθώς η ιρανική κυβέρνηση εξακολουθεί να είναι δύσπιστη για τις προθέσεις της Ουάσιγκτον. Προηγουμένως ιρανικά μέσα ενημέρωσης διέρρεαν πως η Τεχεράνη θα απορρίψει, τόσο μία αμερικανική πρόταση για την σταδιακή άρση των οικονομικών κυρώσεων, τόσο τις έμμεσες συνομιλίες με την Ουάσιγκτον, οι οποίες προγραμματίζονται να πραγματοποιηθούν με ομάδες εργασίας που θα σχηματίσουν εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Οι Ιρανοί βάζουν στο τραπέζι την πλήρη άρση των αμερικανικών κυρώσεων για να επιστρέψουν στην “κατά γράμμα” τήρηση της συμφωνίας, όπως έκαναν (κατά τις εκθέσεις της Διεθνούς Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας) μέχρι την μονομερή αποχώρηση της κυβέρνησης Τραμπ από αυτή. Το Ιράν επέλεξε να μην αποχωρήσει από την συμφωνία, αλλά να παραβιάζει επιμέρους διατάξεις της, κυρίως όσον αφορά τον εμπλουτισμό ουρανίου. Ουσιαστικά ο Γάλλος υπουργός ζήτησε από την Τεχεράνη να μην “τραβήξει περαιτέρω το σκοινί” και υπονομεύσει τις συνομιλίες.

Η πολύτιμη κινεζική “βοήθεια”

Ενδεικτικό της αδιέξοδης στάσης των Αμερικανών, είναι πως η Ουάσιγκτον εξήρε την συμβολή της κινεζικής διπλωματίας στην ιστορική συμφωνία, με τον εκπρόσωπο του Στέιτ Ντιπάρτμεντ να δηλώνει πως «υπάρχουν πεδία στενής τακτικής ευθυγράμμισης με το Πεκίνο». Όλα αυτά ενώ είχαν προηγηθεί, μόλις πριν λίγες μέρες, οι κατηγορίες του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών πως η Κίνα διαπράττει «γενοκτονία» εις βάρος των Ουιγούρων μουσουλμάνων, με το Πεκίνο να απαντά με την ιστορική ρήση του Νικίτα Χρουστόφ, ότι «και εσείς βασανίζετε τους μαύρους»!

Μάλιστα η κυβέρνηση Μπάιντεν αποφεύγει να σχολιάσει την συμφωνία “μαμούθ” που σύναψε η Κίνα με το Ιράν. Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ να περιορίζεται να την χαρακτηρίζει «διμερή συμφωνία», την στιγμή που (σύμφωνα με όλους τους διεθνείς αναλυτές) σήμανει μία γεωπολιτική αντεπίθεση τόσο του Πεκίνου, όσο και της Τεχεράνης, που φτάνει να απειλεί τους συσχετισμούς δυνάμεων στην της Μέσης Ανατολής και όχι μόνο.

Βλέπουμε πως η κυβέρνηση Μπάινετν δεν είναι πρόθυμη να συντονιστεί με τους παραδοσιακούς μεσανατολικούς συμμάχους των ΗΠΑ στο ζήτημα του Ιράν, το Ισραήλ και την Σαουδική Αραβία, κάτι μάλλον αναμενόμενο. Φαίνεται πως επιθυμεί να επιστρέψει στην ιστορική συμφωνία της κυβέρνησης Ομπάμα, την οποία είχαν πολεμήσει λυσσαλέα Τελ Αβίβ και Ριάντ, με τον Μπέντζαμιν Νετανιάχου και την βασιλική οικογένεια της Σαουδικής Αραβίας να την θεωρούν εφάμιλλη με την πολιτική κατευνασμού του Τσάμπερλεν στον Μεσοπόλεμο.

Απέτυχε η πολιτική “μέγιστης πίεσης”

Οι εξελίξεις συνιστούν την παταγώδη αποτυχία της στρατηγικής “μέγιστης πίεσης” της συμμαχίας Τραμπ, Ισραήλ και Σαουδικής Αραβίας. Ο Τραμπ απέφυγε να αναλάβει πολεμική δράση κατά του Ιράν (παρόλο που δόθηκαν αναρίθμητες αφορμές για αυτή), γεγονός που οι Ιρανοί εξέλαβαν ως “αδυναμία”. Ταυτόχρονα, η επαναφορά των σκληρών οικονομικών κυρώσεων δεν ανέτρεψε ούτε το ιρανικό ισλαμικό καθεστώς, ούτε διέρρηξε το “σιιτικό τόξο” που έχει στήσει η Τεχεράνη στην Μέση Ανατολή (Συρία, Ιράκ, Λίβανο και Υεμένη).

Το Ισραήλ κατέληξε να “παρακαλά” τον ιστορικό εχθρό του Μπασάρ Αλ Άσαντ να “ξεφορτωθεί” τους Ιρανούς από την Συρία, ενώ η Σαουδική Αραβία έφτασε να εκτοξεύει “άσφαιρες απειλές”, πως θα εξοπλιστεί και η ίδια με πυρηνικά όπλα. Το δε Ριάντ βλέπει με δυσπιστία της κινήσεις καλής θέλησης του Αμερικανού προέδρου σε ένα μέτωπο “φλέγον” για το σουνιτικό βασίλειο, τον πόλεμο της Υεμένης, με την Τεχεράνη να παραδέχεται πως η πολιτική Μπάιντεν στην Υεμένη «είναι ένα βήμα προς την διόρθωση λαθών», που προήλθαν από την αμέριστη στήριξη του Τραμπ στον αιματηρό πόλεμο της Σαουδικής Αραβίας και των συμμάχων της.

Ο σημερινός κόσμος είναι πολυπολικός. Σύνθετα διεθνή ζητήματα, δεν μπορούν να λυθούν με μονομερείς δράσεις και ψυχροπολεμικές λογικές, που θυμίζουν άλλες εποχές. Μέχρι στιγμής δεν φαίνεται το ιρανικό “πάθημα” να έχει γίνει “μάθημα” στην κυβέρνηση Μπάιντεν, που σήμερα απειλεί με έναν νέο Ψυχρό Πόλεμο, οραματιζόμενη την ολική επαναφορά της αμερικανικής πλανητικής ισχύος, που στην πραγματικότητα έχει προ πολλού τελειώσει.