Θα επεκταθεί ο πόλεμος και πέραν της Ουκρανίας;

Η σύγκρουση (ή ο πόλεμος) στην Ουκρανία σταδιακά αποκτά την πιο απεχθή από ανθρωπιστικής απόψεως εκδοχή της. Αυτό είναι αποτέλεσμα των συγκρούσεων επί του πεδίου, όπως θα επιχειρηθεί να αποδειχθεί από την αποκωδικοποίηση του στρατηγικού σχεδιασμού των δυο πλευρών. Τα επίλεκτα τμήματα του ουκρανικού στρατού είχαν συγκεντρωθεί στα νοτιοανατολικά της χώρας, καθώς το επίκεντρο της ρωσικής απειλής ήταν το Ντονμπάς. Λογικό εκ πρώτης όψεως.

Ωστόσο, στις αρχές των επιχειρήσεων, ο υπογράφων είχε υπογραμμίσει τον κίνδυνο οι ρωσικές δυνάμεις να επιδιώξουν να μετατρέψουν την Ουκρανία σε “περίκλειστο” (landlocked) κράτος. Το σενάριο αυτό βρίσκεται πλέον σε εφαρμογή και μάλιστα με τρόπο που ανεβάζει πολύ επικίνδυνα το διακύβευμα για Ρωσία και Δύση. Ο Λευκορώσος πρόεδρος Λουκασένκο, στο σουρεαλιστικό τηλεοπτικό σόου του, όπου εξηγούσε στους επιτελείς του καθεστώτος του, “πρόδωσε” μια ακόμα διάσταση του πολέμου από την πλευρά της Μόσχας.

Την προοπτική μη περιορισμού της σύγκρουσης εντός της Ουκρανίας, αλλά επέκτασής της στη Μολδαβία. Επειδή τέτοια λάθη δεν συνηθίζονται, η ερμηνεία που υιοθετεί η παρούσα ανάλυση είναι ότι επρόκειτο για σκόπιμη αναφορά. Αυτό που επιδίωκε η Μόσχα ήταν η δια αντιπροσώπου αποστολή μηνύματος στον πραγματικό αντίπαλο, ότι η εύκολη προέλαση του ρωσικού στρατού θα μπορούσε να απειλήσει τη Μολδαβία και συγκεκριμένα την περιοχή της Υπερδνειστερίας, όπου ήδη υπάρχουν ρωσικά στρατεύματα ως ειρηνευτική δύναμη.

Το μήνυμα είναι απλό. Εάν δεν εγκαταλείψει τους μαξιμαλιστικούς στόχους η άλλη πλευρά και συνεχίσει να πιέζει σε βαθμό ασφυξίας τη Μόσχα, αυτό που ενδεχομένως θα συμβεί είναι η απόσπαση κι άλλων περιοχών που ανήκαν στην πάλαι ποτέ Σοβιετική Ένωση. Αυτό σημαίνει ότι η Ρωσία θα επιδιώξει στο πλαίσιο του νέου Ψυχρού Πολέμου την επαφή σε περισσότερα μέτωπα με τις χώρες της Ατλαντικής Συμμαχίας.

Πόλεμος και πέραν της Ουκρανίας;

Με δεδομένο ότι η Μολδαβία συνορεύει με τη Ρουμανία, θα μπορούσε κανείς εύκολα να εικάσει ότι πέραν της αποκοπής της Υπερδνειστερίας, απειλή θα μπορούσε να υπάρξει και για την υπόλοιπη χώρα. Εφόσον η λογική του κράτους-μαξιλάρι (buffer-states) ανάμεσα στη Ρωσία και τη Δύση δεν αποδίδει στο ουκρανικό μέτωπο, η Μόσχα θα μπορούσε να επιδιώξει την απόκτηση περισσοτέρων “σημείων επαφής”.

Εάν αυτό όμως συνέβαινε, τότε θα εμπλεκόταν άμεσα και η ελληνική ασφάλεια. Διότι μέρος της άμυνας της Ρουμανίας περνά μέσω της ανάπτυξης ναυτικών νατοϊκών δυνάμεων στη Μαύρη Θάλασσα. Σε αυτό το σημείο θα ερχόταν και η ώρα της κρίσης για την τουρκική πολιτική κλεισίματος των Στενών. Ενώ η Ελλάδα δεν μπορεί παρά να παίξει ενεργό ρόλο στον σχεδιασμό για την άμυνα της Ρουμανίας.

Σίγουρα ως διάδρομος προώθησης αμυντικού υλικού για τις χερσαίες δυνάμεις. Όμως, δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο να απαιτηθεί η μεταστάθμευση ελληνικών μαχητικών από μοίρες πιστοποιημένες από το ΝΑΤΟ, σε προωθημένες αεροπορικές βάσεις στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία.

Ο πόλεμος θα επεκταθεί;

Επιστρέφοντας στο μέτωπο των επιχειρήσεων στην Ουκρανία, η πλαγιοκόπηση των πλέον αξιόμαχων ουκρανικών δυνάμεων τόσο από την Αζοφική Θάλασσα όσο και από τη χερσόνησο της Κριμαίας, δίνει τη δυνατότητα μέρος αυτών να κινηθεί υπό τη μορφή “λαβίδας περίσφιξης”. Εάν κάτι προκαλεί εντύπωση είναι το πως δεν αντελήφθησαν αυτό τον ελιγμό οι Ουκρανοί, ώστε να επιχειρήσουν να αποφύγουν την παγίδα. Σε τελική ανάλυση, μεγάλο μέρος του Ντονμπάς είναι χαμένο. Το μεγάλο στοίχημα θα κριθεί μέσα στα αστικά κέντρα.

Η δυνατότητα του ρωσικού στρατού να κινηθεί σε όλη την ουκρανική επικράτεια ουσιαστικά ανεμπόδιστος δεν αμφισβητείται. Η ουκρανική στρατηγική είναι να εγκλωβίσει τα ρωσικά στρατεύματα στις μεγάλες πόλεις, προκαλώντας τους μεγάλες απώλειες, ευελπιστώντας ότι θα υπάρξει διαπραγμάτευση με στόχο την κατάπαυση του πυρός. Λογικά, θα έπρεπε να απεμπλέξουν τις δυνάμεις τους από μια χαμένη υπόθεση και να τις αξιοποιήσουν διαφορετικά.

Το πραγματικό πρόβλημα αυτή τη στιγμή στη σύγκρουση είναι η ανάγνωση της κατάστασης από τους δυο πραγματικούς αντιμαχόμενους, τη Μόσχα και την Ουάσιγκτον. Οι Αμερικανοί είναι φανερό ότι εκτιμούν πως οι Ρώσοι βρίσκονται σε δύσκολη θέση, εξαιτίας της δυτικής καταιγίδας και στο επίπεδο της επικοινωνίας-προπαγάνδας και στο επίπεδο των κυρώσεων.

Πόλεμος και διαπραγματεύσεις

Αυτό όμως οδηγεί τη Μόσχα στο να αυξήσει το κόστος στις ΗΠΑ με στόχο να μην οδεύσει σε διαπραγμάτευση από θέση αδυναμίας, η οποία σε τελική ανάλυση δεν θα οδηγήσει σε ειρήνευση υπό τέτοιες συνθήκες. Κατά συνέπεια, εάν Ρώσοι και Αμερικανοί δεν αναζητήσουν από κοινού την απεμπλοκή, κατάπαυση του πυρός και ειρήνευση δεν πρόκειται να υπάρξει. Ελπίδες υπάρχουν από την παρασκηνιακή ψυχρά λογική και στρατηγικά κυνική δραστηριότητα της ισραηλινής διπλωματίας.

Διότι με αυτή την οπτική αναζητά λογικό σημείο επαφής, το οποίο θα μπορούσε να δημιουργήσει μια ισορροπία για να επιτευχθεί κατάπαυση του πυρός και να παγώσει ο πόλεμος, ώστε να δοθεί περιθώριο στη διπλωματία να αναζητήσει τη λύση. Δυστυχώς, αυτό δεν είναι το πιθανότερο σενάριο σε αυτή τη φάση. Η ρωσική απειλή περισσότερης βίας εξυπηρετεί τη στρατηγική των Αμερικανών με δυο τρόπους.

Ο πρώτος είναι ο προφανής και σχετίζεται με την βαριά τραυματισμένη εικόνα της Μόσχας διεθνώς, η οποία διαρκώς επιδεινώνεται. Ο δεύτερος είναι η επιθυμία παγίδευσης των ρωσικών δυνάμεων στα αστικά κέντρα. Όλα αυτά όμως προαναγγέλλουν ακόμα περισσότερη βία, όχι αποκλιμάκωση. Και αυξάνει την πιθανότητα γεωγραφικής επέκτασης της σύγκρουσης, με ενδεχόμενη εμπλοκή και της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Δηλαδή και τα ελληνοτουρκικά.

Μπορεί μια τέτοια εξέλιξη να ελαχιστοποιεί λογικά την πιθανότητα τουρκικής επιθετικής ενέργειας εναντίον της Ελλάδας, αλλά η Ιστορία είναι γεμάτη από παράλογες εκ πρώτης όψεως αποφάσεις που στόχο είχαν να επιτευχθεί αιφνιδιασμός. Οι δε δυνητικές συνέπειες για να αναλυθούν έστω τηλεγραφικά, θα απαιτούσαν ξεχωριστό κείμενο…