Θα γυρίσει μπούμερανγκ στη Σόφια η κόντρα με τα Σκόπια;

Η Σόφια ήταν η μεγάλη απούσα από το πρώτο Φόρουμ των Πρεσπών, με τα Σκόπια να περιμένουν πλέον μια πειστική εξήγηση, αν και η ηχηρή αυτή απουσία σηματοδοτεί από μόνη της την συνέχιση της βουλγαρικής σκληρής γραμμής και την παράταση της έντασης στις σχέσεις των δύο χωρών.

Βουλγαρία και Βόρεια Μακεδονία έχουν μπει από την αρχή την αρχή του έτους σε έναν κύκλο έντονης αντιπαράθεσης εξαιτίας του θέματος της ταυτότητας και της γλώσσας της δεύτερης. Η διαμάχη αυτή οδήγησε στο βουλγαρικό βέτο στις ενταξιακές διαδικασίες των Σκοπίων, το οποίο είχε ως αποτέλεσμα την μετάθεσή τους για το φθινόπωρο.

Η απόφαση της Βουλγαρίας να μην μετέχει στο Φόρουμ των Πρεσπών για τα Δυτικά Βαλκάνια ερμηνεύτηκε από πολλούς ως άρνηση της Σόφιας να μετέχει σε διάλογο με τη Βόρεια Μακεδονία για τα επίμαχα ζητήματα της διαφοράς τους. Ουσιαστικά, ωστόσο, πρόκειται για μήνυμα ότι δεν θα είναι αυτή που θα κάνει πίσω και ότι ισχύουν οι λόγοι για τους οποίους προχώρησε στο βέτο.

Μια στάση, την οποία η Σόφια είναι υποχρεωμένη να τηρήσει τουλάχιστον μέχρι τις 11 Ιουλίου, ημερομηνία διεξαγωγής των πρόωρων εκλογών στη Βουλγαρία. Γνώριζε άλλωστε, ότι ο απεσταλμένος της στην Οχρίδα και στο Οτέσεβο των Πρεσπών δεν θα είχε εύκολη δουλειά, καθώς θα δεχόταν ισχυρότατες πιέσεις από τους υπόλοιπους συνέδρους.

Τι φοβήθηκε η Σόφια

Στο Φόρουμ, οι περισσότερες δηλώσεις που έγιναν ήταν υπέρ της ένταξης των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ. Η θέση των Δυτικών Βαλκανίων βρίσκεται στην ΕΕ ήταν το μήνυμα που έστειλαν σχεδόν όλοι οι μετέχοντες. Έτσι η Βουλγαρία θα βρισκόταν εκ των πραγμάτων στο στόχαστρο, αφού το δικό της βέτο έχει μπλοκάρει αυτές τις διαδικασίες. Κάτι μάλιστα,  το οποίο ο απεσταλμένος της θα έπρεπε να συζητήσει, να ακούσει κριτικές και να δώσει πειστικές εξηγήσεις.

Όμως και η μη συμμετοχή της προκάλεσε ερωτήματα και αντιδράσεις. Πρόεδροι και εκπρόσωποι χωρών της περιοχής, αλλά και ο Αμερικανός αξιωματούχος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Μάθιου Πάλμερ, διερωτήθηκαν γιατί η Βουλγαρία αρνήθηκε να συμμετέχει στον διάλογο. Κάποιοι μάλιστα κάνουν ήδη λόγο για αρνητική εξέλιξη και για ένα πολύ κακό μήνυμα.

Την ίδια ώρα, τα Σκόπια περιμένουν μία πειστική απάντηση για την απουσία της Σόφιας, γνωρίζουν όμως ότι ο διάλογος πρέπει να συνεχιστεί και φυσικά περιμένουν την στήριξη της διεθνούς κοινότητας στην επίλυση των διαφορών τους με τη Βουλγαρία. Οι επαφές δεν πρόκειται βέβαια να σταματήσουν. Η σλοβένικη προεδρεία της ΕΕ καλείται όχι απλώς να συνεχίσει της προκατόχου της Πορτογαλίας, αλλά να εντείνει τις προσπάθειες ώστε να επιλυθούν οι διαφορές και να ξεμπλοκάρουν οι ενταξιακές διαδικασίες, οι οποίες φρενάρουν και την Αλβανία.

Η παρέμβαση Μητσοτάκη

Για τον λόγο αυτό, ο πρόεδρος της Σλοβενίας Μπορούτ Παχόρ θα ταξιδέψει την επόμενη εβδομάδα στη Σόφια, και θα επιχειρήσει να πείσει τη βουλγαρική ηγεσία να άρει το βέτο για να ξεπεραστεί το αδιέξοδο στη διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Προς την κατεύθυνση αυτή πιέζουν και οι Αμερικανοί, με τον διπλωμάτη Φίλιπ Ρέικερ να δηλώνει ότι οι διαπραγματεύσεις της Βόρειας Μακεδονίας και της Αλβανίας με την ΕΕ πρέπει να ξεκινήσουν αμέσως.

Εντωμεταξύ, σε παρέμβασή του μέσω τηλεδιάσκεψης, στη Σύνοδο Κορυφής της Διαδικασίας του Βερολίνου για τα Δυτικά Βαλκάνια, ο Κυριάκος Μητσοτάκης τόνισε ότι στρατηγική επιλογή της Ελλάδας ήταν και παραμένει η ευρωπαϊκή προοπτική των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων.Υπογράμμισε επίσης την ιδιαίτερη σημασία που αποδίδει η χώρα μας στην Διαδικασία του Βερολίνου, αναφέροντας ότι συμβάλλει ουσιαστικά στην κοινωνικο-οικονομική ανάπτυξη και στην προσέγγιση των λαών της περιοχής. Ανακοίνωσε τέλος την ετοιμότητα της Ελλάδας να συνδράμει στην επέκταση της Πρωτοβουλίας των Πράσινων Διαδρόμων για την απρόσκοπτη διακίνηση απαραίτητων αγαθών ανάμεσα στα Δυτικά Βαλκάνια και την ΕΕ, με παροχή διευκολύνσεων στα σύνορα με την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία.

Στην ίδια Σύνοδο, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, επισήμανε ότι πρώτη προτεραιότητα της Επιτροπής είναι η επιτάχυνση της ατζέντας της Διεύρυνσης σε ολόκληρη την περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων. Επιβεβαίωσε δε δέσμευση της Κομισιόν να συνεργαστεί και να στηρίξει την, μετά την πανδημία, ανάκαμψη των Δυτικών Βαλκανίων, μέσα από ένα Οικονομικό και Επενδυτικό Σχέδιο. Όπως μάλιστα ανέφερε το Σχέδιο αυτό θα εστιάσει σε πράσινες και ψηφιακές επενδύσεις μετάβασης, στη βιώσιμη ενέργεια, σε ψηφιακές υποδομές και στην ανάπτυξη επιχειρήσεων και ανθρωπίνου κεφαλαίου.